Το φαινόμενο που μελετήθηκε για πρώτη φορά μόλις το 2011.
Για εκατοντάδες χρόνια, οι θρύλοι μιλούσαν για ένα «ποτάμι που έβραζε στη ζούγκλα του Αμαζονίου». Απέχει πάνω από 650 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο ενεργό ηφαίστειο, ωστόσο η μέση θερμοκρασία του νερού είναι 86°C.
Με πλάτος 25 μέτρα και βάθος 6 μέτρα σε ορισμένα σημεία, τρέχει σε υψηλές θερμοκρασίες για μια απόσταση άνω των 6 χιλιομέτρων. Αν και το αρχαίο του όνομα είναι «Shanay-Timpishka», που μεταφράζεται περίπου ως «βρασμένο με τη θερμότητα του ήλιου», θερμαίνεται από θερμές πηγές που τροφοδοτούνται από γεωλογικά ρήγματα.
Ζεστά νερά όπως αυτό συνδέονται συνήθως με γεωθερμικές θερμές πηγές που τροφοδοτούνται από υπόγεια ηφαιστειακή δραστηριότητα, ωστόσο το τροπικό δάσος του Αμαζονίου χαρακτηρίζεται από σαφή έλλειψη ηφαιστείων. Υπολογίζεται ότι το πλησιέστερο ηφαιστειακό κέντρο απέχει πάνω από 700 χιλιόμετρα από το αχνιστό ρεύμα.
Μόλις το 2011 ο ποταμός μελετήθηκε για πρώτη φορά επιστημονικά από τον Andrés Ruzo, έναν γεωθερμικό επιστήμονα, στον οποίο είχε μιλήσει γι’ αυτόν ο παππούς του όταν ήταν μικρό παιδί. Κατά τύχη, η θεία του γνώριζε τη σύζυγο του σαμάνου που προστάτευε το ποτάμι.
Σε μια ομιλία του στο TED το 2014, ο Ruzo εξήγησε πώς οδηγήθηκε σε μια πεζοπορία στον ποταμό και ανακάλυψε ότι ο μύθος ήταν αληθινός
Ο Ruzo διαπίστωσε ότι το ποτάμι ξεκινούσε ανάντη ως κρύο ρέμα. Θερμάνθηκε μόνο όταν περνούσε από μια θερμή πηγή που βρέθηκε κάτω από έναν βράχο σε σχήμα κεφαλιού φιδιού. Σύμφωνα με την τοπική λαογραφία, η «μητέρα» του ποταμού είναι ένα γιγάντιο πνεύμα φιδιού που γεννά ζεστό και δροσερό νερό.
Μετά από μια συζήτηση με τον σαμάνο, επιτράπηκε στον Ruzo να μελετήσει το ποτάμι και να πάρει δείγματα νερού πίσω στο εργαστήριό του. Η μόνη προϋπόθεση, είπε ο σαμάνος, ήταν να χύνεται πάντα το νερό του ποταμού στο έδαφος, ώστε «τα νερά να βρουν τον δρόμο για την επιστροφή τους στο σπίτι».
Το να βρίσκεστε γύρω από αυτά τα νερά είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, ακόμη και για την άγρια ζωή του Περουβιανού Αμαζονίου, καθώς ο Ruzo εξήγησε πώς είδε πολλά ζώα να πέφτουν θύματα του ποταμού που βράζει.
Μέσω της εκτενούς μελέτης του για την περιοχή, ο Ruzo κατάφερε να δείξει ότι ο ποταμός δημιουργεί αυτές τις συγκλονιστικές θερμοκρασίες «ανεξάρτητες από τον ηφαιστειακό». Ωστόσο, η κλίμακα του ποταμού και οι ακραίες θερμοκρασίες του δεν συγκρίνονται με κανένα άλλο μη ηφαιστειακό γεωθερμικό σύστημα στον κόσμο.
Ο επιστήμονας υποθέτει ότι τα νερά θα μπορούσαν να προέρχονται από παγετώνες από τις Άνδεις. Στη συνέχεια, ο λιωμένος πάγος εισχωρεί βαθιά κάτω από το έδαφος, όπου θερμαίνεται από τη γεωθερμική ενέργεια της Γης, πριν ξαναεμφανιστεί στον Αμαζόνιο.
Δεν διαφέρει από το υπόλοιπο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, η περιοχή γύρω από το Shanay-timpishka απειλείται από υλοτόμους, προγραμματιστές και συμφέροντα ορυκτών καυσίμων. Ο Ruzo ολοκλήρωσε την ομιλία του εκφράζοντας την ελπίδα ότι το έργο του θα πίεζε την κυβέρνηση του Περού να παράσχει στον ποταμό την προστασία που του αξίζει.
Ακολουθήστε το Cibum 
