του Νίκου Γδοντέλη
Δημοσιεύτηκε ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2021/382 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 3ης Μαρτίου 2021 για την τροποποίηση των παραρτημάτων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την υγιεινή των τροφίμων όσον αφορά τη διαχείριση των αλλεργιογόνων τροφίμων, την αναδιανομή των τροφίμων και τη νοοτροπία ασφάλειας των τροφίμων.
Με την τροποποίηση αυτή ενσωματώνονται στον Κανονισμό 852/2004 σημεία σε τρία σημαντικά θέματα ασφάλειας τροφίμων. Ήταν θέματα σε εκκρεμότητα που μέχρι σήμερα ‘’κάλυπταν’’ στην πράξη τα διεθνή πρότυπα Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας Τροφίμων αλλά όχι η νομοθεσία. Έτσι τώρα ξεκαθαρίζεται πλέον νομικά ότι η σωστή διαχείριση αλλεργιογόνων συστατικών αποτελεί υποχρέωση των επιχειρήσεων, ξεκαθαρίζεται υπό ποιές προυποθέσεις προϊόντα διατροφής μπορούν να γίνουν δωρεά και να τροφοδοτήσουν με αυτό τον τρόπο την κοινωνική οικονομία, συναντώντας έτσι και την απαίτηση για την μείωση της σπατάλης τροφίμων (Food Waste) και τέλος εισάγεται ο όρος νοοτροπία ασφάλειας τροφίμων (Food Safety Culture) με τις σχετικές ευθύνες των επιχειρήσεων τροφίμων. Πιο αναλυτικά:
Α. Διαχείριση αλλεργιογόνων τροφίμων
Προστίθεται στον γνωστό μας 852/2004 η εξής παράγραφος για την διαχείριση αλλεργιογόνων συστατικών:
‘’Ο εξοπλισμός, τα μεταφορικά μέσα και/ή οι περιέκτες που χρησιμοποιούνται για τη συγκομιδή, τη μεταφορά ή την αποθήκευση μίας από τις ουσίες ή ενός από τα προϊόντα που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες, που αναφέρονται στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011, δεν χρησιμοποιούνται για τη συγκομιδή, τη μεταφορά ή την αποθήκευση τροφίμων που δεν περιέχουν την εν λόγω ουσία ή προϊόν, εκτός εάν ο εξοπλισμός, τα μεταφορικά μέσα και/ή οι περιέκτες έχουν καθαριστεί και ελεγχθεί τουλάχιστον για την απουσία ορατών υπολειμμάτων της εν λόγω ουσίας ή προϊόντος.’’
Β. Αναδιανομή (δωρεά) τροφίμων
Οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίμων μπορούν να αναδιανέμουν τρόφιμα με σκοπό τη δωρεά τροφίμων υπό τους ακόλουθους όρους:
Οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίμων ελέγχουν συστηματικά αν τα τρόφιμα υπ’ ευθύνη τους δεν είναι επιβλαβή για την υγεία και είναι κατάλληλα για κατανάλωση από τον άνθρωπο. Εάν ο έλεγχος που διενεργήθηκε είναι ικανοποιητικός, οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίμων μπορούν να αναδιανέμουν τα τρόφιμα ως εξής:
— για τρόφιμα για τα οποία εφαρμόζεται τελική ημερομηνία ανάλωσης, αναδιανομή μόνο πριν από τη λήξη της εν λόγω ημερομηνίας,
— για τρόφιμα για τα οποία εφαρμόζεται η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας, αναδιανομή έως και μετά την ημερομηνία αυτή,
— για τρόφιμα για τα οποία δεν απαιτείται ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας, αναδιανομή ανά πάσα στιγμή.
Γ. Νοοτροπία ασφάλειας των τροφίμων ή αλλιώς Food Safety Culture
- Οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίμων οφείλουν να συγκεντρώνουν, διατηρούν και παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία για την κατάλληλη νοοτροπία ασφάλειας των τροφίμων, εκπληρώνοντας τις ακόλουθες απαιτήσεις: α) δέσμευση της διεύθυνσης και όλων των εργαζομένων για την ασφαλή παραγωγή και διανομή τροφίμων· β) ανάληψη ηγετικού ρόλου στην παραγωγή ασφαλών τροφίμων και συμμετοχή όλων των εργαζομένων σε πρακτικές για την ασφάλεια των τροφίμων· γ) ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους για την ασφάλεια των τροφίμων και τη σημασία της ασφάλειας και της υγιεινής των τροφίμων από όλους τους εργαζομένους στην επιχείρηση· δ) ανοικτή και σαφή επικοινωνία μεταξύ όλων των εργαζομένων στην επιχείρηση, στο πλαίσιο μιας δραστηριότητας και μεταξύ διαδοχικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της κοινοποίησης αποκλίσεων και προσδοκιών· ε) διαθεσιμότητα επαρκών πόρων για τον ασφαλή και υγιεινό χειρισμό των τροφίμων.
- Οι δεσμεύσεις της διεύθυνσης περιλαμβάνουν: α) διασφάλιση ότι οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες γνωστοποιούνται με σαφήνεια στο πλαίσιο κάθε δραστηριότητας της επιχείρησης τροφίμων· β) διατήρηση της ακεραιότητας του συστήματος υγιεινής των τροφίμων όταν προγραμματίζονται και εφαρμόζονται αλλαγές· γ) επαλήθευση ότι οι έλεγχοι διενεργούνται εγκαίρως και αποτελεσματικά και ότι η τεκμηρίωση είναι επικαιροποιημένη· δ) διασφάλιση της κατάλληλης κατάρτισης και εποπτείας για το προσωπικό· ε) διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις σχετικές κανονιστικές απαιτήσεις· στ) ενθάρρυνση της συνεχούς βελτίωσης του συστήματος διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων της επιχείρησης, κατά περίπτωση, λαμβανομένων υπόψη των εξελίξεων στην επιστήμη, την τεχνολογία και τις βέλτιστες πρακτικές.
Η εφαρμογή της νοοτροπίας ασφάλειας των τροφίμων λαμβάνει υπόψη τον χαρακτήρα και το μέγεθος της επιχείρησης τροφίμων.
Ξεκαθαρίζεται ότι η διαχείριση αλλεργιογόνων συστατικών αποτελεί υποχρέωση των επιχειρήσεων και υπό ποιές προυποθέσεις διατηρισιμότητας, προϊόντα διατροφής μπορούν να γίνουν δωρεά και να τροφοδοτήσουν με αυτό τον τρόπο την κοινωνική οικονομία