Ashwagandha: μαγικό βότανο της Αγιουρβέδα ή απορρυθμιστής ορμονών και αιτία αποβολών;
Το Ashwagandha, ή Withania somnifera, είναι ένα προσαρμογόνο βότανο με μακρά ιστορία χρήσης στην ιατρική της Αγιουρβέδα, όπου χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καταστάσεων όπως οι ρευματισμοί, τα πεπτικά προβλήματα, η αϋπνία και η φλεγμονή των αρθρώσεων. Οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στα θεραπευτικά αποτελέσματα του εκχυλίσματος ρίζας. Τα προσαρμογόνα βότανα (adaptogens ή tonic-herbs), εν γένει, αυξάνουν την ικανότητα του σώματος να αντιστέκεται σε φυσικούς, χημικούς ή βιολογικούς επιβαρυντικούς παράγοντες και ενισχύουν έτσι τη φυσιολογική ομαλή απόκριση σε καταστάσεις στρες.
Τα τελευταία χρόνια, έχει πάει στα ύψη η δημοτικότητα του ashwagandha, ως συμπλήρωμα διατροφής, στις δυτικές κοινωνίες, με ενδείξεις όπως η ανακούφιση από το στρες και το άγχος, η βελτίωση του ύπνου, η ενίσχυση της προσοχής και η αύξηση της τεστοστερόνης.
Ωστόσο, έχουν εκφραστεί ανησυχίες για την ασφάλεια του ashwagandha, με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να προχωρούν σε ανακλήσεις και αναλύσεις επικινδυνότητας.
Το ashwagandha υπό έλεγχο εν μέσω αβεβαιότητας σχετικά με τα ασφαλή όρια πρόσληψης
Το 2020, το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας (DTU) πραγματοποίησε αρκετές αξιολογήσεις κινδύνου για το ashwagandha σε συμπληρώματα διατροφής και αποφάσισε ότι, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, δεν ήταν δυνατό να καθοριστεί ένα ασφαλές κατώτερο όριο πρόσληψης. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ρίζα ή το εκχύλισμα της ρίζας μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στις ορμόνες του θυρεοειδούς και στις ορμόνες του φύλου, ενώ καταγράφεται και πιθανή επαγωγή ανεπιθύμητων διακοπών κυήσεων (αποβολές). Η αξιολόγηση κινδύνου στη Δανία αξιολογείται και σε άλλες χώρες της ΕΕ όπως η Γερμανία.
Οι αρχές της Δανίας χρησιμοποίησαν το Σύστημα Ταχείας Προειδοποίησης της ΕΕ για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF) για να επισημάνουν δεκάδες προϊόντα που περιέχουν ashwagandha που διατίθεντο στο διαδίκτυο, κρίνοντας ότι η παραβίαση είναι «δυνητικά σοβαρή». Παραδείγματα αυτών των ειδοποιήσεων στη Δανία περιελάμβαναν προϊόντα που πωλήθηκαν σε καταναλωτές μέσω ιστοτόπων στη Δανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γερμανία, αν και το ashwagandha είναι εγκεκριμένο στις 2 τελευταίες χώρες.
Μετά την απαγόρευση πολλών σουηδικών προϊόντων που περιείχαν υψηλά επίπεδα ashwagandha, η Σουηδική Υπηρεσία Τροφίμων αποφάσισε πέρυσι ότι η δανική αξιολόγηση κινδύνου θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στη Σουηδία – αν και εναπόκειται στους διαφορετικούς δήμους να αποφασίσουν για μεμονωμένες περιπτώσεις. Σταδιακά αυτές τις ανησυχίες συμμερίζονται και οι αρχές Ασφάλειας Τροφίμων και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το ashwagandha επιτυγχάνει τα θετικά του αποτελέσματα ενεργώντας στο νευρικό σύστημα στον άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια. Ο υποθάλαμος και η υπόφυση βρίσκονται στη βάση του εγκεφάλου μας και τα επινεφρίδια βρίσκονται στην κορυφή των νεφρών μας. Αυτοί οι τρεις αδένες επικοινωνούν μεταξύ τους για να ρυθμίσουν τις ορμόνες, ή τις βασικές χημικές ουσίες σηματοδότησης, στο σώμα μας. Όταν το σώμα μας αισθάνεται μια απειλή ή στρεσογόνο παράγοντα, ο υποθάλαμος λειτουργεί ως κέντρο διοίκησης και ξεκινά μια σειρά βημάτων για να ξεκινήσει μια αντίδραση στο στρες. Έχετε ποτέ ιδρωμένες παλάμες, τρεμάμενη φωνή ή δυσκολεύεστε να εστιάσετε όταν είστε νευρικοί; Ο υποθάλαμος είναι υπεύθυνος για την αποστολή των σημάτων για να προκαλέσει αυτές τις αντιδράσεις!
Ο υποθάλαμος στέλνει μια χημική ουσία που ονομάζεται παράγοντας απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης (CRF) στην υπόφυση μέσω ενός εξειδικευμένου δικτύου αιμοφόρων αγγείων. Η CRF αναγκάζει την υπόφυση να απελευθερώσει την αδρενοκορτικοτροφίνη (ACTH) η οποία στη συνέχεια ταξιδεύει από τον εγκέφαλο μέχρι τα επινεφρίδια, οδηγώντας στην παραγωγή κορτιζόλης. Η κορτιζόλη αποκαλείται συχνά η «ορμόνη του στρες», επειδή τα επίπεδά της στο αίμα αυξάνονται όταν αυξάνεται το στρες.
Η υπόθεση των επιστημόνων είναι ότι το ashwagandha μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, μειώνοντας έτσι τις επιπτώσεις και την αίσθηση του στρες. Η ποιότητα των κλινικών δοκιμών που υποστηρίζουν όμως αυτή την υπόθεση είναι ελέγξιμη. Οι δοκιμές μπορεί να χρησιμοποιούν μικρές ομάδες ατόμων ή να μην τυχαιοποιούνται αποτελεσματικά οι συμμετέχοντες σε ομάδες ελέγχου και πειραματικές ομάδες. Εξετάζοντας μόνο τα αποτελέσματα κατά του στρες του ashwagandha, είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί η Δανία απαγόρευσε αυτό το συμπλήρωμα. Ωστόσο, όταν ληφθούν υπόψη ορισμένες από τις παρενέργειες του ashwagandha, είναι ευκολότερο να κατανοηθεί η απόφαση της Δανίας.
Υπάρχει βάσιμη ανησυχία το ashwagandha;
Δεν είναι σαφές εάν οι καταναλωτές θα πρέπει να ακολουθήσουν την απαγόρευση της Δανίας. Οι ανησυχίες που προκύπτουν από την έκθεση της Δανίας είναι σημαντικές, αλλά δεν υποστηρίζονται από σημαντικά κλινικά στοιχεία – ειδικά οι ισχυρισμοί σχετικά με τις ανεπιθύμητες διακοπές κύησης που προκαλούν το ashwagandha. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) και ο FDA, δύο από τους μεγαλύτερους ρυθμιστικούς οργανισμούς φαρμακευτικών προϊόντων, δεν έχουν ακολουθήσει ακόμη τα βήματα της Δανίας περιορίζοντας ή απαγορεύοντας το ashwagandha. Αν και αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η Δανία κάνει λάθος σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες του ashwagandha, απλά σημαίνει ότι τα κλινικά δεδομένα είναι περιορισμένα.
Εάν σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε ashwagandha, μιλήστε πρώτα με το γιατρό σας. Η ικανότητα του βοτάνου να αυξάνει τα επίπεδα τεστοστερόνης προκαλεί ανησυχία για τους άνδρες με προβλήματα προστάτη. Και εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε, είναι καλύτερο να είστε προσεκτικοί και να αποφύγετε τη χρήση ashwagandha.
ΠΗΓΗ: Πανεπιστήμιο McGill, Καναδά https://www.mcgill.ca/oss/article/critical-thinking-health-and-nutrition/why-did-denmark-ban-ashwagandha
Ακολουθήστε το Cibum 
