Έκπληξη: Η νέα διατροφική κατάταξη τροφίμων ανατρέπει όλα όσα ξέρουμε

Χειρότερα τα ζυμαρικά στιγμής και οι νιφάδες καλαμποκιού!  Ισόπαλο το ρύζι με το παγωτό!

Η απόφαση για το ποια τρόφιμα και ποτά είναι υγιεινά γίνεται όλο και πιο δύσκολη λόγω του πλήθους αντικρουόμενων ισχυρισμών στο διαδίκτυο. Τώρα επιστήμονες λένε ότι έχουν πλέον αναπτύξει μια νέα «πυξίδα τροφίμων» που λύνει το πρόβλημα. Επινοημένο από ειδικούς του Πανεπιστημίου Tufts των ΗΠΑ, το γράφημα περιλαμβάνει περισσότερα από 8.000 τρόφιμα, ποτά και συνδυασμένα γεύματα όπως η πίτσα. Το σύστημα διατροφικής επισήμανσης Food Compass Nutrient Profiling System  βαθμολογεί τα τρόφιμα με βάση τα συνολικά οφέλη για την υγεία και τα μειονεκτήματά τους με βάση 100 παράγοντες.

Σύμφωνα με αυτό το σύστημα κατάταξης και βαθμολόγησης τα ωμά φρούτα όπως τα σμέουρα βρίσκονται στην κορυφή του διαγράμματος λόγω της θρεπτικής τους περιεκτικότητας,  ενώ τα στιγμιαία ζυμαρικά, φημισμένα για την εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα τους σε νάτριο, συγκεντρώνουν την μικρότερη βαθμολογία

Παραδόξως η έρευνα ισχυρίζεται ότι το λευκό ρύζι με σάλτσα σόγιας είναι ισόπαλο με ένα παγωτό από την άποψη της υγείας, καθώς και τα δύο έχουν κακή βαθμολογία στη διατροφική κλίμακα. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο ότι το λευκό ρύζι είναι ένας υδατάνθρακας γρήγορης δράσης, παρόμοιος με τα σάκχαρα στο παγωτό, και με λιγότερα θρεπτικά συστατικά και λιγότερες φυτικές ίνες από το καστανό ρύζι, το οποίο έχει υψηλότερη βαθμολογία στην κλίμακα. 

Μια άλλη έκπληξη είναι ότι τα ζυμαρικά έχουν μόνο έναν βαθμό παραπάνω από ένα cheeseburger. Παρόμοια με το ρύζι, αυτό πιθανότατα οφείλεται στο ότι τα απλά ζυμαρικά έχουν λίγες βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες σε σύγκριση με τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το γράφημα έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους καταναλωτές να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές, να ενθαρρύνουν τις εταιρείες να φτιάχνουν πιο υγιεινά προϊόντα αλλά και να παρέχουν στους φορείς της δημόσιας υγείας σύστημα σήμανσης.

Τα πέντε κορυφαία τρόφιμα και ποτά στο σύστημα ήταν ωμά βατόμουρα, αλατισμένα αμύγδαλα, κάρυ λαχανικών, σαλάτα τόνου και ελαφριά μαγιονέζα. Αυτά τα τρόφιμα βαθμολογήθηκαν με βάση τις βιταμίνες και τα μέταλλα και τις αναλογίες τους σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες σε σύγκριση με αρνητικούς παράγοντες όπως τα κακά λίπη. 

Στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς, οι μεγαλύτεροι «αμαρτωλοί» ήταν πουτίγκα, στιγμιαίες σούπες, φαστ φουντ τσιζμπουργκερ, νιφάδες καλαμποκιού και η πίτσα με αλλαντικά. Αυτά τα τρόφιμα σύμφωνα με την κατάταξη έχουν πάρα πολλές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία σε σύγκριση με τη θρεπτική τους αξία και θα μπορούσαν να συμβάλουν σε ασθένειες που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η παχυσαρκία και οι καρδιακές παθήσεις, εάν καταναλώνονται πολύ συχνά.

 Χρησιμοποιώντας το Food Compass, η κατανάλωση φαγητού και ποτού με βαθμολογία άνω των 70 πρέπει να ενθαρρύνεται, τα τρόφιμα μεταξύ 31-69 πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο και οτιδήποτε χαμηλότερο από 30 πρέπει να αποφεύγεται.

Το σύστημα αποδίδει βαθμολογίες βασισμένες σε 54 «διατροφικά χαρακτηριστικά» χωρισμένες σε εννέα κατηγορίες που συνδέονται με ασθένειες που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά προβλήματα και ο καρκίνος.

Οι εννέα κατηγορίες είναι μερίδες θρεπτικών συστατικών που αξιολογούν πτυχές όπως λίπος και νάτριο, περιεκτικότητα σε βιταμίνες, περιεκτικότητα σε μέταλλα, συστατικά τροφίμων, χαρακτηριστικά όπως η παρουσία νιτρωδών, το επίπεδο επεξεργασίας, τα επίπεδα λιπαρών, ινών και πρωτεϊνών και τέλος η παρουσία φυτοχημικών που είναι χημικές ενώσεις που βρίσκονται στα φυτά.

Οι δημιουργοί του Food Compass, από το Πανεπιστήμιο Tufts των ΗΠΑ, ισχυρίστηκαν ότι αυτή η κατάταξη και βαθμολόγηση είναι καλύτερη από τα υπάρχοντα συστήματα καθώς βοηθάει τους καταναλωτές να κάνουν πιο ισορροπημένες επιλογές.  Γράφοντας στο περιοδικό Nature Food , είπαν ότι το Food Compass λαμβάνει εξίσου υπόψη τόσο τους υγιείς όσο και τους ανθυγιεινούς παράγοντες στα τρόφιμα, ενώ άλλα συστήματα εστιάζουν μόνο στα αρνητικά.

Για παράδειγμα, ορισμένα συστήματα που σε γενικές γραμμές συνιστούν να αποφεύγονται τα σνακ, απομακρύνουν τους ανθρώπους από το να τρώνε πράγματα όπως τσιπς γλυκοπατάτας, ενώ στο σύστημα Food Compass κατατάσσονται τόσο υγιεινά όσο και το σιτάρι μπλούγκουρ, και τα δύο με 69 βαθμούς.

Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι το Food Compass λαμβάνει υπόψη τη συνολική θρεπτική αξία ενός σύνθετου φαγητού, όπως η πίτσα.

Στα 8.032 τρόφιμα, η μέση βαθμολογία ήταν 43.2.

Η κατηγορία με τη χαμηλότερη βαθμολογία ήταν τα σνακ και τα γλυκά επιδόρπια με μέσο όρο 16,4. Μεγάλοι νικητές ήταν τα φρούτα με μέσο όρο 73,9, τα λαχανικά με μέσο όρο 69,1 και τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, με μέσο όρο 78,6.

Όσον αφορά το κρέας, τα θαλασσινά ήταν η πιο υγιεινή επιλογή με μέσο όρο 67, πουλερικά στη δεύτερη κατά μέσο όρο 42,7 και βοδινό στην τελευταία με μέσο όρο 24,9.

Οι δημιουργοί του Food Compass ελπίζουν ότι αυτό η διατροφική κατάταξη, ενθαρρύνει τη βιομηχανία τροφίμων να αναπτύξει πιο υγιεινά σνακ και τρόφιμα αναπτύσσοντας προϊόντα που έχουν υψηλότερη διατροφική βαθμολογία. 

Ο επικεφαλής συγγραφέας του συστήματος, ο καθηγητής Dariush Mozaffarian, δήλωσε ότι το Food Compass ξεκαθαρίσει τη σύγχυση σχετικά με το τι πρέπει να τρώνε και να πίνουν οι καταναλωτές.