Μέσω των ασθενειών που μεταδίδουν τα κουνούπια προκαλούν περισσότερους θανάτους και ασθένειες από οποιοδήποτε άλλο ζώο στον πλανήτη και γίνονται όλο και πιο «τρομακτικά» στην Ευρώπη.
- Επιδείνωση της εξάπλωσης των εστιών ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια στην ΕΕ/ΕΟΧ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ECDC.
- Τρία είδη ανησυχούν ιδιαίτερα την Ευρώπη: Το ασιατικό κουνούπι τίγρης, το κουνούπι κίτρινου πυρετού και το κοινό κουνούπι του σπιτιού.
Τα τελευταία στοιχεία ΕΕ/ΕΟΧ δείχνουν μια συνεχιζόμενη ανοδική τάση στον αριθμό των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού που εισάγονται από ενδημικές περιοχές του δάγκειου πυρετού, καθώς και έναν αυξανόμενο αριθμό τοπικών κρουσμάτων λοιμώξεων από τον ιό του Δυτικού Νείλου και του δάγκειου πυρετού εντός της ΕΕ/ΕΟΧ σύμφωνα με σημερινή ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων ECDC.
«Η Ευρώπη βλέπει ήδη πώς η κλιματική αλλαγή δημιουργεί πιο ευνοϊκές συνθήκες για τα χωροκατακτητικά κουνούπια να εξαπλωθούν σε περιοχές που δεν είχαν επηρεαστεί προηγουμένως και να μολύνουν περισσότερους ανθρώπους με ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός. Τα αυξημένα διεθνή ταξίδια από ενδημικές χώρες του δάγκειου πυρετού θα αυξήσουν επίσης τον κίνδυνο εισαγόμενων κρουσμάτων, και αναπόφευκτα επίσης τον κίνδυνο τοπικών κρουσμάτων», λέει ο Andrea Ammon, Διευθυντής του ECDC. «Τα μέτρα ατομικής προστασίας σε συνδυασμό με μέτρα ελέγχου των φορέων, έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων, έγκαιρη παρακολούθηση, περαιτέρω έρευνα και δραστηριότητες ευαισθητοποίησης είναι υψίστης σημασίας σε εκείνες τις περιοχές στην Ευρώπη που κινδυνεύουν περισσότερο».
Το 2023, αναφέρθηκαν 130 τοπικά επίκτητα κρούσματα δάγκειου πυρετού στην ΕΕ/ΕΟΧ και 71 περιπτώσεις αναφέρθηκαν το 2022. Πρόκειται για σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τη δεκαετή περίοδο 2010-2021, όπου ο συνολικός αριθμός τοπικά επίκτητων κρουσμάτων ήταν 73 για όλη την περίοδο. Τα εισαγόμενα κρούσματα αυξάνονται επίσης με 1.572 αναφερόμενα κρούσματα το 2022 και περισσότερα από 4.900 κρούσματα το 2023. Αυτός είναι ο υψηλότερος αριθμός εισαγόμενων κρουσμάτων δάγκειου πυρετού που αναφέρθηκαν από την έναρξη της επιτήρησης σε επίπεδο ΕΕ το 2008. Κατά τους πρώτους μήνες του 2024, αρκετές χώρες έχουν αναφέρει σημαντικές αυξήσεις στον αριθμό των εισαγόμενων κρουσμάτων δάγκειου πυρετού, γεγονός που θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι οι αριθμοί το 2024 ενδέχεται να γίνουν ακόμη υψηλότεροι.
Για τον ιό του Δυτικού Νείλου, το 2023, οι χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ ανέφεραν 713 τοπικά αποκτηθέντα ανθρώπινα κρούσματα σε 123 διαφορετικές περιοχές εννέα χωρών της ΕΕ. Είκοσι δύο από αυτές τις περιοχές αναφέρθηκαν ως τόποι μόλυνσης για πρώτη φορά το 2023. Αναφέρθηκαν επίσης 67 θάνατοι. Ο αριθμός των αναφερόμενων κρουσμάτων είναι χαμηλότερος από αυτόν του 2022, με 1.133 ανθρώπινα κρούσματα, αλλά ο αριθμός των περιοχών που έχουν πληγεί είναι ο υψηλότερος από την κορύφωση το 2018, υποδηλώνοντας ευρεία γεωγραφική κυκλοφορία του ιού.
Το Aedes albopictus, γνωστό για τη μετάδοση των ιών του δάγκειου πυρετού, του chikungunya και του Zika, εξαπλώνεται βορειότερα, ανατολικά και δυτικά στην Ευρώπη και τώρα έχει αυτοσυντηρούμενους πληθυσμούς σε 13 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Ο Aedes aegypti, ένας φορέας του ιού κίτρινου πυρετού, δάγκειου πυρετού, chikungunya και Zika πρόσφατα εγκαταστάθηκε στην Κύπρο. Οι δυνατότητες εγκατάστασης του σε άλλα μέρη της Ευρώπης είναι ανησυχητικές λόγω της σημαντικής ικανότητάς του να μεταδίδει παθογόνους μικροοργανισμούς και της προτίμησής του να δαγκώνει ανθρώπους. Το κουνούπι Culex pipiens , υπεύθυνο για την εξάπλωση του ιού του Δυτικού Νείλου, είναι εγγενές στην Ευρώπη και είναι παρόν σε ολόκληρη την ΕΕ/ΕΟΧ.
Αναμένεται ευρέως ότι η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την εξάπλωση ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια στην Ευρώπη, για παράδειγμα, μέσω της δημιουργίας περιβαλλοντικών συνθηκών ευνοϊκών για την εγκατάσταση και την ανάπτυξη πληθυσμών κουνουπιών. Φέτος, ένα επιβεβαιωμένο τοπικά επίκτητο κρούσμα μόλυνσης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στον άνθρωπο με την έναρξη των συμπτωμάτων στις αρχές Μαρτίου αναφέρθηκε στη Σεβίλλη της Ισπανίας. Αν και μεμονωμένη περίπτωση, υπογραμμίζει ότι η μετάδοση του ιού του Δυτικού Νείλου μπορεί να συμβεί πολύ νωρίς μέσα στο έτος, πιθανότατα λόγω των κατάλληλων κλιματικών συνθηκών.
Η θέσπιση συντονισμένων μέτρων ελέγχου των φορέων αποτελεί βασικό στοιχείο για την καταπολέμηση των ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια και θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα για την ανάπτυξη αποτελεσματικών αλλά φιλικών προς το περιβάλλον εργαλείων για τη διαχείριση πληθυσμών κουνουπιών. Παράλληλα, απλά μέτρα όπως η απομάκρυνση του λιμνάζοντος νερού σε κήπους ή μπαλκόνια όπου αναπαράγονται τα κουνούπια θα πρέπει να διαφημίζονται στον πληθυσμό. Τα μέτρα ατομικής προστασίας για τη μείωση του κινδύνου τσιμπήματος κουνουπιών περιλαμβάνουν τη χρήση ρούχων που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος, τη χρήση απωθητικών κουνουπιών, τη χρήση κουνουπιέρων ή σήτων παραθύρων/πορτών και τον ύπνο ή την ανάπαυση σε κλιματιζόμενα δωμάτια. Για να εφαρμοστούν ευρέως, είναι απαραίτητες αποτελεσματικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού.
Η ενισχυμένη επιτήρηση και η έγκαιρη ανίχνευση περιπτώσεων ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια που σχετίζονται με ταξίδι και τοπικά επίκτητα παραμένουν απαραίτητα για την εφαρμογή έγκαιρων και κατάλληλων μέτρων ελέγχου των φορέων και των ασθενειών.
Ιστορικό
- Από το 2024, το Aedes albopictus είναι εγκατεστημένο στην Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Μάλτα, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία και την Ισπανία και εισάγεται στο Βέλγιο, την Κύπρο, την Τσεχία, την Ολλανδία και Σλοβακία.
- Από το 2024, η Aedes aegypti είναι εγκατεστημένη στην Κύπρο και σε πολλές εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ, όπως η Μαδέρα (Πορτογαλία) και τα γαλλικά νησιά της Καραϊβικής.
- Από το 2010, όταν καταγράφηκε το πρώτο πρόσφατο ξέσπασμα του δάγκειου πυρετού, έχουν εμφανιστεί 48 εστίες δάγκειου πυρετού που μεταδίδονται με φορείς. Μεταξύ 2010 και 2017, σημειώθηκαν έως και 3 κρούσματα ετησίως, 5 κρούσματα το 2018, 7 το 2020, 10 κρούσματα το 2022 και η κορύφωση παρατηρήθηκε πέρυσι το 2023, με 8 κρούσματα στη Γαλλία, 4 στην Ιταλία και 4 Ισπανία.
Ακολουθήστε το Cibum 
