Στη δημοσιότητα η μεγαλύτερη αξιολόγηση για την υγεία των υδατικών συστημάτων της Ευρώπης, από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.
Η ρύπανση, η υποβάθμιση των οικοτόπων, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η υπερβολική χρήση των πόρων γλυκού νερού ασκούν πίεση στις λίμνες, τα ποτάμια, τα παράκτια ύδατα και τα υπόγεια ύδατα της Ευρώπης όπως ποτέ άλλοτε. Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη αξιολόγηση για την υγεία των υδατικών συστημάτων της Ευρώπης, που δημοσιεύθηκε σήμερα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), η Ευρώπη δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων της για τη βελτίωση της υγείας των υδάτων σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Η καλύτερη διαχείριση των υδάτων είναι καίριας σημασίας για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των υδάτων, την άμβλυνση των πιέσεων που ασκούνται στο νερό και τη διασφάλιση ότι οι ευρωπαίοι πολίτες, η φύση και η βιομηχανία διαθέτουν αρκετό νερό καλής ποιότητας.
Η γεωργία είναι η σημαντικότερη πίεση που επηρεάζει τόσο τα επιφανειακά όσο και τα υπόγεια ύδατα, σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ με τίτλο «Europe’s state of water 2024: the need for improved water resilience» (Η κατάσταση των υδάτων στην Ευρώπη το 2024: η ανάγκη για βελτιωμένη ανθεκτικότητα των υδάτων). Αυτό προκύπτει από τη χρήση των υδάτων και τη ρύπανση από την εντατική χρήση θρεπτικών ουσιών και φυτοφαρμάκων, σύμφωνα με την παρακολούθηση των ίδιων των κρατών μελών. Η γεωργία είναι μακράν ο υψηλότερος καταναλωτής νερού στην Ευρώπη και, χωρίς αλλαγές στις πρακτικές, η ζήτηση από αρδευόμενη γεωργία είναι πιθανό να αυξηθεί με την κλιματική αλλαγή.
Η έκθεση του ΕΟΠ δείχνει ότι, παρά την κάποια πρόοδο, τα ύδατα και τα υδάτινα οικοσυστήματα της Ευρώπης εξακολουθούν να επηρεάζονται σοβαρά από χημικές ουσίες, κυρίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση από την παραγωγή ενέργειας με καύση άνθρακα και τη διάχυτη ρύπανση από θρεπτικά συστατικά και φυτοφάρμακα από τη γεωργία. Η υποβάθμιση των οικοτόπων είναι επίσης ευρέως διαδεδομένη. Στην πρόκληση για την προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων προστίθεται η κλιματική αλλαγή, η οποία διαταράσσει τα καιρικά φαινόμενα και αυξάνει περαιτέρω τις πιέσεις στους υδάτινους πόρους και τη διαχείριση.
Μόνο το 37 % των συστημάτων επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης πέτυχαν «καλή» ή «υψηλή» οικολογική κατάσταση, μέτρο της υγείας των υδάτινων οικοσυστημάτων, σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα, και μόνο το 29 % πέτυχε «καλή» χημική κατάσταση κατά την περίοδο 2015-2021, σύμφωνα με στοιχεία που υπέβαλαν τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η Leena Ylä-Mononen Εκτελεστική διευθυντήρια του ΕΟΠ δήλωσε: “Η υγεία των υδάτων της Ευρώπης δεν είναι καλή. Τα ύδατά μας αντιμετωπίζουν ένα άνευ προηγουμένου σύνολο προκλήσεων που απειλούν την ασφάλεια των υδάτων της Ευρώπης. Πρέπει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για να αποκαταστήσουμε την υγεία των πολύτιμων ποταμών, λιμνών, παράκτιων υδάτων και άλλων υδάτινων σωμάτων μας και να διασφαλίσουμε ότι αυτός ο ζωτικός πόρος είναι ανθεκτικός και ασφαλής για τις επόμενες γενιές”.
Περιορισμένη πρόοδος μέχρι σήμερα
Τα μέτρα που έλαβαν τα κράτη μέλη κατάφεραν να αποτρέψουν την περαιτέρω υποβάθμιση της κατάστασης των υδάτων της ΕΕ αντιμετωπίζοντας μέρος της χημικής ρύπανσης και βελτιώνοντας τις προοπτικές ορισμένων ειδών, όπως τα μύδια και τα καρκινοειδή, αλλά δεν εντοπίστηκε συνολική βελτίωση από τον τελευταίο κύκλο παρακολούθησης.
Τα υπόγεια ύδατα της Ευρώπης τα πάνε καλύτερα από τα επιφανειακά ύδατα, με το 77% να βρίσκεται σε καλή χημική κατάσταση και, όσον αφορά τον εφοδιασμό, το 91% των υπόγειων υδάτων αναφέρεται ότι βρίσκονται σε καλή ποσοτική κατάσταση. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα όσον αφορά τη ρύπανση από φυτοφάρμακα και θρεπτικά συστατικά. Τα υπόγεια ύδατα αποτελούν βασική πηγή πόσιμου νερού και τα χρειάζονται το περιβάλλον, η γεωργία και η βιομηχανία.
Η προθεσμία που ορίζεται στην οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα (ΟΠΥ) για την επίτευξη καλής κατάστασης για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα ήταν το 2015 και το αργότερο έως το 2027. Με τον ρυθμό της τρέχουσας προόδου, αυτό δεν θα επιτευχθεί.
Η μελλοντική πορεία
Η ανθεκτικότητα της Ευρώπης στα ύδατα μπορεί να βελτιωθεί. Η μείωση της χρήσης νερού και η βελτίωση της αποδοτικότητας είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στη γεωργία, τη βιομηχανία και στο σπίτι. Ο καθορισμός στόχων, επικεντρωμένος στην εξοικονόμηση νερού ή στη μείωση της ζήτησης, θα μπορούσε να συμβάλει στην προώθηση της δράσης και να διευκολύνει την παρακολούθηση της προόδου προς την ανθεκτικότητα των υδάτων. Απαιτούνται επίσης επικαιροποιημένες και πιο έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα και την ποιότητα του νερού για τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων.
Οι πιέσεις πρέπει να μειωθούν. Η ρύπανση πρέπει να προλαμβάνεται σύμφωνα με τους στόχους του σχεδίου δράσης μηδενικής ρύπανσης της ΕΕ. Βραχυπρόθεσμα, υπάρχει ανάγκη να μειωθεί η χρήση και να προληφθούν οι εκλύσεις επιβλαβών ουσιών και θρεπτικών ουσιών στο νερό.
Η αποκατάσταση της φύσης ή η επανασύνδεση των ποταμών και των πλημμυρικών περιοχών τους και η αποκατάσταση υγροτόπων και τυρφώνων μπορούν να οδηγήσουν σε υγιέστερα οικοσυστήματα γλυκών υδάτων με βιοποικιλότητα, τα οποία μπορούν να παρέχουν νερό καλής ποιότητας, αποθηκεύοντας παράλληλα άνθρακα και μετριάζοντας τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Σχετικά με την έκθεση
Η έκθεση του ΕΟΠ αποτελεί τη μεγαλύτερη αξιολόγηση για την υγεία των υδατικών συστημάτων της Ευρώπης, καθώς περιλαμβάνει περισσότερα από 120.000 συστήματα επιφανειακών υδάτων και 3,8 εκατομμύρια χιλιόμετρα2 υπόγειων υδάτων σε ολόκληρη την ΕΕ και τη Νορβηγία. Η έκθεση βασίζεται σε στοιχεία που υποβλήθηκαν από 19 κράτη μέλη της ΕΕ. Αντιπροσωπεύει το 85% των συστημάτων επιφανειακών υδάτων και το 87% της έκτασης των συστημάτων υπόγειων υδάτων στην ΕΕ-27.
Όλα τα βασικά αποτελέσματα και τα αναφερόμενα δεδομένα σχετικά με τα κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία διατίθενται στο σύστημα πληροφοριών WISE για τα γλυκά ύδατα.
Η έκθεση του ΕΟΠ συμπληρώνει επίσης την επικείμενη αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και τα Σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, στα οποία θα γίνεται απολογισμός της κατάστασης εφαρμογής της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα και της οδηγίας για τις πλημμύρες στην ΕΕ.
Ακολουθήστε το Cibum 
