Τα τελευταία χρόνια η απάντηση στο ερώτημα «ποια διατροφή είναι καλύτερη;» μόνο εύκολη δεν είναι αφού υπάρχουν πλέον πολλές και διαφορετικές επιλογές, βασιζόμενες σε τελείως διαφορετική φιλοσοφία η καθεμία, με μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Βόννης της Γερμανίας να έρχεται να επιβεβαιώσει – και επιστημονικά – την εν λόγω άποψη. Τα αποτελέσματά της δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό «Science of The Total Environment».
Κάθε πολίτης στην ΕΕ καταναλώνει 950 κιλά φαγητού και ποτού ετησίως, μια μεγάλη ποσότητα ή αλλιώς το βάρος ενός μικρού αυτοκινήτου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τρόφιμα ευθύνονται για το ένα τέταρτο των ανθρώπινων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ένα μεγάλο μέρος αυτού οφείλεται στην κτηνοτροφία: Τα ζώα μετατρέπουν μόνο ένα μικρό μέρος των θερμίδων που τρέφονται σε κρέας. Τα μηρυκαστικά παράγουν, επίσης, μεθάνιο, το οποίο επιταχύνει περαιτέρω την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Επιπλέον, αυτά που τρώμε έχουν συνέπειες για την υγεία μας και την καλή διαβίωση των ζώων. Όταν συγκρίνουμε διατροφές, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και αυτές τις πτυχές. Οι ειδικοί αναφέρονται στη βέλτιστη υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος ως μία πτυχή, χρησιμοποιώντας τον όρο «One Health» (Μία Υγεία). «Ωστόσο, οι σχετικές μελέτες που τη συσχετίζουν με θέματα διατροφής εξακολουθούν να είναι σπάνιες”, δήλωσε η Juliana Paris του Κέντρου Αναπτυξιακής Έρευνας (ZEF) στο Πανεπιστήμιο της Βόννης.
Πραγματικό καλάθι τροφίμων σε σύγκριση με τρεις εναλλακτικές λύσεις
Η ίδια σε συνεργασία με συναδέλφους της, πραγματοποίησε μια ανάλυση που στοχεύει να καλύψει αυτό το ερευνητικό κενό σε κάποιο βαθμό. «Για να το κάνουμε αυτό, ρίξαμε μια ματιά σε παραδείγματα για το ποια προϊόντα βρίσκονται στο καλάθι τροφίμων των ανθρώπων στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία», εξηγεί. «Στη συνέχεια συγκρίναμε αυτή τη διατροφή αναφοράς με τρία διαφορετικά σενάρια: το ένα σύμφωνα με τις συστάσεις της Γερμανικής Εταιρείας Διατροφής (DGE), το δεύτερο σύμφωνα με μια μεσογειακή διατροφή με περισσότερα ψάρια και θαλασσινά και το τρίτο σύμφωνα με μια vegan δίαιτα».
Σε καθένα από τα παραπάνω τρία σενάρια, τα τρόφιμα επιλέχθηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να διαφέρουν όσο το δυνατόν λιγότερο από τη δίαιτα αναφοράς, ενώ η συνολική επιλογή προϊόντων θα έπρεπε να περιέχει τα ίδια θρεπτικά συστατικά σε παρόμοιες ποσότητες, όπως πριν. Έτσι προέκυψε ένα καλάθι τροφίμων για κάθε σενάριο, το οποίο στη συνέχεια οι ερευνητές ανέλυσαν περαιτέρω.
«Για να το κάνουμε αυτό, βασιστήκαμε σε διάφορες βάσεις δεδομένων», λέει ο Dr. Neus Escobar του Ινστιτούτου Ανάλυσης Εφαρμοσμένων Συστημάτων στην Αυστρία, ο οποίος επέβλεπε την εργασία. «Μας επέτρεψαν, για παράδειγμα, να εκτιμήσουμε τον αντίκτυπο κάθε διατροφής στο περιβάλλον, όπως την ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται κατά την παραγωγή τους ή την κατανάλωση νερού. Ακολουθήσαμε παρόμοια προσέγγιση για να αξιολογήσουμε τον αντίκτυπο κάθε δίαιτας στην υγεία του ανθρώπου”. Παραδείγματος χάρη είναι γνωστό ότι το κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Οι ερευνητές εκτίμησαν τις συνέπειες για την καλή διαβίωση των ζώων χρησιμοποιώντας διάφορους δείκτες. Αυτοί περιελάμβαναν πόσα ζώα χάνουν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης τροφής, υπό ποιες συνθήκες κρατούνται και κατά πόσο υποφέρουν.
Ψάρι αντί για μπριζόλα: καλό για το περιβάλλον, κακό για την καλή διαβίωση των ζώων
Οποιαδήποτε από τις τρεις δίαιτες θα ήταν βιώσιμα ωφέλιμη από την άποψη της «One Health» αν και σε βάρος άλλων πτυχών. Η vegan διατροφή σημείωσε την καλύτερη βαθμολογία σε πολλούς τομείς. Ωστόσο, η παραγωγή vegan τροφίμων συνεπάγεται αυξημένη κατανάλωση νερού. «Επιπλέον, οι vegan πρέπει να λαμβάνουν ξεχωριστά ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνη Β12, βιταμίνη D και ακόμη και ασβέστιο», λέει η Paris.
Η μεσογειακή διατροφή (αν και υγιεινή) έχει, επίσης, ως αποτέλεσμα αυξημένες απαιτήσεις σε νερό λόγω της μεγάλης ποσότητας ξηρών καρπών και λαχανικών. Επιπλέον, εάν το κρέας που καταναλώνεται, αντικατασταθεί πλήρως από ψάρι, οι επιπτώσεις του στην καλή διαβίωση των ζώων είναι εκπληκτικά αρνητικές: Καθώς τα ψάρια και τα θαλασσινά είναι πολύ μικρότερα από, για παράδειγμα, τις αγελάδες ή τους χοίρους, υποφέρουν σημαντικά περισσότερα ζώα ως αποτέλεσμα αυτής της δίαιτας. Αρνητικό αντίκτυπο έχει και η αυξημένη κατανάλωση μελιού που απαιτεί εντατική διαχείριση των μελισσοσμηνών.
«Ως εκ τούτου, θα ήταν ωφέλιμο να καλύψετε λιγότερες από τις συνολικές σας ανάγκες σε πρωτεΐνη από ζωικές πηγές», τονίζει ο Neus Escobar. «Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι σήμερα έχουν δίαιτες που είναι πολύ πλούσιες. Εάν μείωναν την ποσότητα φαγητού που έτρωγαν, σε αυτή που πραγματικά χρειάζονται, μπορεί να είχαν πρόσθετα θετικά αποτελέσματα.”
Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι εάν τρώμε λιγότερο συχνά κρέας και αντ’ αυτού επιλέγουμε να τρώμε δημητριακά ολικής άλεσης, λαχανικά και φρούτα, δεν κάνουμε μόνο κάτι καλό για τον εαυτό μας, αλλά και για τα ζώα και το περιβάλλον».
Ακολουθήστε το Cibum 
