Του Γιάννη Ζαμπετάκη*
Πρόσφατα (11/3/2022) στο επιστημονικό περιοδικό Pharmacological Research δημοσιεύτηκε η εργασία Κινέζων επιστημόνων (από δύο Πανεπιστήμια και ένα Ερευνητικά κέντρο της Σαγκάης) που αναφέρεται σε νέες στρατηγικές που υποδεικνύουν νέο πιθανό φάρμακο για την θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Στη δημοσίευση αυτή επισημαίνεται ότι η μετάσταση παραμένει ένα κρίσιμο εμπόδιο στην κλινική θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Και επιπλέον ότι η έρευνα για πιθανές αντικαρκινικές ενώσεις από φαρμακευτικά βότανα που δρουν κατά της μετάστασης του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Στη συνέχεια αναφέρονται τα ακόλουθα: Η ένωση α-Hederin (που από χημική άποψη είναι μία τριτερπενοειδής σαπωνίνη) έχει αναφερθεί ότι παρουσιάζει κυτταροτοξικότητα για διάφορες καρκινικές κυτταρικές σειρές, προκαλώντας καταστροφή των μιτοχονδρίων των καρκινικών κυττάρων και θάνατο αυτών.
Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για την ανασταλτική δράση της α-Hederin για τη μετάσταση του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και για τους μηχανισμούς που γίνεται αυτή. Στην εργασία αυτή, με τη βοήθεια γνωστών σύγχρονων και επιστημονικά αποδεκτών μεθόδων, διερευνήθηκαν οι πιθανοί τρόποι που δρα η α-Hederin, και τελικά επικεντρώθηκε η μελέτη στον υποδοχέα (PTAFR) του Παράγοντα Ενεργοποίησης των Αιμοπεταλίων (Platelet-Activating Factor, PAF).
Είναι γνωστό από τη βιβλιογραφία ότι η ενεργοποίηση της δράσης της πορείας PAF/PTAFR συμβάλλει στην έναρξη και στην εξέλιξη του καρκίνου. Στην εργασία αυτή αποδεικνύεται, για πρώτη φορά διεθνώς, ότι μια μη τοξική ποσότητα της α-Hederin αναστέλλει σε πειραματόζωα την κυτταρική μετάσταση του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος που προκαλείται από τον PAF, όπως και την πνευμονική μετάσταση. Επιπλέον, αποδεικνύεται ότι, όταν τα καρκινικά κύτταρα του ήπατος διεγείρονται από PAF, η α-Hederin (που είναι ένας αναστολέας του PAF) μειώνει την προκαλούμενη από τον PAF παραγωγή της μεταλλοπρωτεϊνάσης-2, λόγω της αναστολής της ενεργοποίησης της μετάδοσης του σήματος μέσω της πορείας STAT3 στα κύτταρα του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Αυτά τα ευρήματα αναδεικνύουν μια νέα στρατηγική στην θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος που υποδεικνύει μηχανισμούς που εμπλέκουν τον PAF. Τέλος, αποδεικνύει ότι o αναστολέας του υποδοχέα του PAF, η α-Hederin, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποψήφιο φάρμακο για την θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος.
Στην εργασία τους αυτή γίνεται αναφορά (References #18,21,38,39,59,62,63) σε 7 δημοσιευμένες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά εργασίες μελών της Ελληνικής ερευνητικής ομάδας μελέτης του PAF, η οποία έχει δημιουργηθεί από τον Ομότιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ Κων. Α. Δημόπουλο. Ο PAF είναι ένας ισχυρός μεσολαβητής της φλεγμονής που εμπλέκεται σε πολλές φλεγμονώδους αιτιολογίας παθολογικές καταστάσεις όπως η αθηροσκλήρωση, οι καρδιαγγειακές, ηπατικές και νεφρικές παθήσεις, η αλλεργία, το AIDS κ.λπ. Ασκεί δε τις βιολογικές του δραστηριότητες μέσω υποδοχέα G-πρωτεϊνών. Η ανακάλυψη της χημικής δομής του PAF έχει γίνει από τον Κων. Α. Δημόπουλο όπως και η χημική σύνθεση του PAF. Από το 2009 η εν λόγω ομάδα δημοσίευσε για την εμπλοκή του PAF στην ανάπτυξη και μετάσταση του καρκίνου, όπως και στην ευεργετική δράση των αναστολέων του PAF και μάλιστα στην πιθανή ευεργετική δράση της Μεσογειακής δίαιτας, λόγω των αναστολέων του PAF που έχει αποδείξει η ομάδα ότι υπάρχουν στα τρόφιμα/γεύματα της Μεσογειακής δίαιτας. Η έρευνα της ομάδας σχετικά με τον καρκίνο συνεχίζεται κυρίως στην συνεισφορά νέων συμπλόκων ενώσεων με αντι-PAF και αντικαρκινική δράση.