Οι θάλασσες της Ευρώπης είναι γενικά σε κακή κατάσταση λόγω των αυξανόμενων πιέσεων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και την κλιματική αλλαγή.
Οι περιφερειακές θάλασσες της Ευρώπης βρίσκονται γενικά σε κακή κατάσταση, γεγονός που απειλεί τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού αλιευτικού κλάδου. Η υπεραλίευση, τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα και η υποβάθμιση των οικοτόπων οδηγούν στη μείωση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας στις θάλασσες της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τις πιέσεις από τον ευτροφισμό, τη ρύπανση και την κλιματική αλλαγή. Το ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), που δημοσιεύθηκε σήμερα, δείχνει ότι υπάρχουν αποδεδειγμένα, ευεργετικά μέτρα που μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση, εάν εφαρμοστούν επιτυχώς.
Το ενημερωτικό σημείωμα του ΕΟΠ με τίτλο «Υγιείς θάλασσες, ακμάζουσα αλιεία: μετάβαση σε έναν περιβαλλοντικά βιώσιμο τομέα» παρέχει επισκόπηση της περιβαλλοντικής κατάστασης της ευρωπαϊκής αλιείας και προσδιορίζει συγκεκριμένες επιλογές που θα συμβάλουν μακροπρόθεσμα στην επίτευξη ενός ανταγωνιστικού και βιώσιμου αλιευτικού κλάδου.
Η αλιεία βασίζεται σε υγιή θαλάσσια οικοσυστήματα, αλλά οι θάλασσες της Ευρώπης είναι γενικά σε κακή κατάσταση λόγω των αυξανόμενων πιέσεων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και την κλιματική αλλαγή. Περίπου το 40% των αλιευμάτωνκαι των οστρακοειδών στις θάλασσες της Ευρώπης δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση ή αλιεύονται με βιώσιμο τρόπο, και η εξισορρόπηση της ζήτησης για θαλάσσιο χώρο και πόρους μεταξύ της αλιείας και άλλων δραστηριοτήτων της «γαλάζιας οικονομίας», όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, θα είναι όλο και πιο σημαντική.
Η αλιεία μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά τα θαλάσσια οικοσυστήματα, μεταξύ άλλων μέσω παρεμπιπτόντων αλιευμάτων, απορρίψεων αλιευμάτων, υποβάθμισης οικοτόπων, εγκαταλελειμμένων ή απολεσθέντων αλιευτικών εργαλείων, ρύπανσης και απελευθέρωσης άνθρακα από τον θαλάσσιο πυθμένα. Η ενημέρωση του ΕΟΠ επισημαίνει ότι, παρά την επιτυχία σε ορισμένα ευρωπαϊκά ύδατα όσον αφορά τη μείωση της υπεραλίευσης, εξακολουθούν να υφίστανται επιβλαβείς πρακτικές και μη βιώσιμα επίπεδα αλιείας.
Το ενημερωτικό δελτίο απαριθμεί διάφορες δράσεις που μπορούν να συμβάλουν στη διασφάλιση της βιωσιμότητας της ευρωπαϊκής αλιείας. Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν τη διατήρηση όλης της συγκομιδής σε βιώσιμα επίπεδα, τη σταδιακή κατάργηση επιβλαβών πρακτικών και την προώθηση τεχνικών συγκομιδής χαμηλού αντικτύπου. Επιπλέον, η επέκταση και η καλύτερη διαχείριση του δικτύου θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών θα ήταν κρίσιμης σημασίας. Επί του παρόντος, οι προστατευόμενες περιοχές καλύπτουν περίπου το 12% των θαλασσών της ΕΕ, αλλά μόνο ένα κλάσμα αυτών διαθέτουν σχέδια διαχείρισης και λιγότερο από το 1% προσφέρουν αυστηρή προστασία, συμπεριλαμβανομένης της απαγορευμένης αλιείας. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να προστατεύει το 30 % των θαλασσών της έως το 2030, ενώ το 10 % προστατεύεται αυστηρά.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αντιμετώπισε την ανάγκη επίτευξης βιωσιμότητας στην αλιεία της ΕΕ και διασφάλισης δίκαιης και δίκαιης μετάβασης. Ένα σχέδιο δράσης για την προστασία και την αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων για βιώσιμη και ανθεκτική αλιεία δημοσιεύθηκε στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης δέσμης μέτρων για την αλιεία και τους ωκεανούς το 2023, η οποία συνδέεται με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030.
Οι πρόσφατες πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις οποίες παρουσίασε η εκλεγείσα πρόεδρος κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφέρονται στη διασφάλιση ότι ο αλιευτικός τομέας «παραμένει βιώσιμος, ανταγωνιστικός και ανθεκτικός και με τη διατήρηση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για την ευρωπαϊκή αλιευτική αλυσίδα» και ότι «ένα ευρωπαϊκό σύμφωνο για τους ωκεανούς θα επικεντρωθεί στην τόνωση της γαλάζιας οικονομίας και στη διασφάλιση της χρηστής διακυβέρνησης και της βιωσιμότητας των ωκεανών μας σε όλες τις διαστάσεις τους».