Επιμένει η Επιτροπή Αξιολόγησης Κινδύνου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων για την ασφάλεια της γλυφοσάτης, παρά τις αντιδράσεις των Ευρωβουλευτών.
H γλυφοσάτη, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Αρμόδιας Αρχής για την Ασφάλεια Τροφίμων, αποτελεί μια χημική ουσία που χρησιμοποιείται ευρέως σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα (PPPs). Τα PPP με βάση τη γλυφοσάτη (glyphosate) χρησιμοποιούνται κυρίως στη γεωργία και την κηπουρική για την καταπολέμηση των ζιζανίων που ανταγωνίζονται τις καλλιέργειες. Μάλιστα η χρήση του glyphosate είναι ευρέως διαδεδομένη στην ΕΕ, με την ουσία να αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του όγκου ζιζανιοκτόνου που πωλήθηκε στην Ευρώπη το 2017, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020.
Επί του παρόντος, η γλυφοσάτη είναι εγκεκριμένη για χρήση ως το Δεκέμβριο του 2022. Ωστόσο, το 2019, ο όμιλος εταιρειών παραγωγής γλυφοσάτης, Glyphosate Renewal Group (GRG), υπέβαλε επίσημα αίτηση για ανανέωση της έγκρισης χρήσης της μετά τη λήξη της τρέχουσας περιόδου. Αυτή η αίτηση ξεκίνησε τη διαδικασία ανανέωσης όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία της ΕΕ. Ενόψει, λοιπόν, της σύντομης λήξης της έγκρισης της ουσίας, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) και η Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων της ΕΕ (EFSA) πρόκειται να επανεκτιμήσουν ορισμένους κινδύνους της. Η διαδικασία επανέγκρισης σε πολλά στάδια πρόκειται να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2023, αφού υπέστη ορισμένες καθυστερήσεις.
Το ζήτημα της ανανέωσης όμως, παραμένει εξαιρετικά αμφιλεγόμενο καθώς οι απόψεις διίστανται σχετικά με τον αντίκτυπο του glyphosate στην υγεία και το περιβάλλον.
Αυτή η χημική ουσία έχει πυροδοτήσει μια διαμάχη σχετικά με το πόσο είναι ή δεν είναι τοξική και κατά πόσο πρέπει να χρησιμοποιείται ως φυτοφάρμακο σε τρόφιμα και φυτά. Οι επικριτές της αναφέρονται σε κινδύνους που ενέχει η γλυφοσάτη για ανάπτυξη τύπων καρκίνου σε όσους εκτίθενται σε αυτήν, είτε μέσω της εισπνοής (γεωργοί) είτε μέσω της κατανάλωσης από τα τρόφιμα (καταναλωτές). Μελέτες έχουν δείξει πως η γλυφοσάτη επηρεάζει αρνητικά και την ικανότητα των μελισσών να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία της φωλιάς τους. Στους αυστηρούς κριτές της γλυφοσάτης ανήκουν τόσο άτομα από τον ευρύτερο πολιτικό χώρο της ΕΕ, όσο και ακτιβιστές και περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Η γλυφοσάτη δεν αποτελεί κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου λέει η επιτροπή
Ωστόσο, η Επιτροπή Αξιολόγησης Κινδύνου του ECHA (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων), εμμένει στο ότι, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η γλυφοσάτη δεν θεωρείται επικίνδυνη. Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Tim Bowmer, σχολίασε, μάλιστα, κατά τη διάρκεια ακρόασης με εκπροσώπους και από τους δύο οργανισμούς στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την περασμένη εβδομάδα, πως τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά την αξιολόγηση παρέμειναν σχεδόν τα ίδια με την προηγούμενη αξιολόγηση. Αναφερόμενος στις μελέτες που προσπαθούν να αποδείξουν την υπαιτιότητα της χημικής ουσίας αναφορικά με την πρόκληση καρκίνου, ο Browmer δήλωσε πως δεν κατάφεραν να αποδείξουν τον κίνδυνο.
Αντιδρώντας στις πρόσφατες αυτές εξελίξεις, ορισμένοι νομοθέτες εξέφρασαν αμφιβολίες για το εάν η επιτροπή είχε εξετάσει όλα τα σχετικά στοιχεία. Κάποιοι, μάλιστα, κατηγόρησαν την επιτροπή για μεροληπτική στάση και ότι επικεντρώθηκε υπερβολικά σε μελέτες που χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία, όπως για παράδειγμα η σοσιαλίστρια βουλευτής, Jytte Guteland. Ωστόσο, ο Browmer υπερασπίστηκε τη διαφάνεια και συμπερίληψη όλων των απόψεων κατά τη διαδικασία.
«Πρωτοφανής» όγκος δουλειάς
Πέρα από τις αντιδράσεις για την μέχρι τώρα στάση της επιτροπής, οι συμμετέχοντες και νομοθέτες εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους και ως προς το καθυστερημένο χρονοδιάγραμμα για την τελική αξιολόγηση κινδύνου. Ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί να φτάσει πριν από το τέλος του έτους και, επομένως, πριν από τη λήξη της τρέχουσας έγκρισης της γλυφοσάτης, πήγε πίσω για τον Ιούλιο του 2023, εξαιτίας του καταιγισμού σχολίων από ενδιαφερόμενους φορείς που οδήγησε σε έναν «άνευ προηγουμένου όγκο εργασίας σε σύγκριση με το συνηθισμένο», σύμφωνα με την Manuela Tiramani, επικεφαλής της μονάδας αξιολόγησης από ομοτίμους φυτοφαρμάκων της EFSA. Ποσοτικά, μια διαδικασία που χρειάζεται περίπου 50 μέρες για να ολοκληρωθεί έχει πλέον ξεπεράσει τις 200 μέρες. Ευρωβουλευτές, τόσο από συντηρητικές παρατάξεις όσο και από τους Πράσινους (Hazekamp), κάνουν έκκληση να επισπευθεί η διαδικασία, αναφέρεται στον ιστότοπο Euraktiv. Παρέμβαση στο θέμα έκανε και η Ελληνίδα συντηρητική ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, η οποία κάλεσε επίσης τους φορείς να ολοκληρώσουν την αξιολόγηση «το συντομότερο δυνατό», προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια της εμπιστοσύνης των πολιτών στη διαδικασία.