Ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνέπειες από τη χρήση επτά εναλλακτικών λύσεων του BPA – Στο επίκεντρο η δράση τους ως ενδοκρινικοί διαταράκτες.
Η δισφαινόλη Α (BPA) έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας λόγω της ευρείας χρήσης πολυμερών με βάση το BPA στην κατασκευή πολυανθρακικών και εποξειδικών ρητινών από τη δεκαετία του 1950. Οι δισφαινόλες μπορεί να μεταναστεύσουν σε τρόφιμα ή ποτά από υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, όπως εποξειδικές ρητίνες που χρησιμοποιούνται σε κουτιά τροφίμων και πολυανθρακικά πλαστικά που χρησιμοποιούνται σε δοχεία. Λόγω ορισμένων τοξικολογικών ανησυχιών, η χρήση του BPA περιορίστηκε σταδιακά στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Το 2011, η χρήση του BPA σε πολυανθρακικά μπιμπερό για βρέφη απαγορεύτηκε και αυτή η απαγόρευση επεκτάθηκε και στα παιδικά μπουκάλια το 2018. Από το 2020, το BPA απαγορεύεται και στο θερμικό χαρτί.
Υπενθυμίζεται πως πριν από δύο μήνες η EFSA επαναξιολόγησε την διατροφική έκθεση στη δισφαινόλη Α (BPA) καταλήγοντας πως αποτελεί ανησυχία για την υγεία των καταναλωτών σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, καθώς εντοπίστηκαν δυνητικά επιβλαβείς επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Κατά συνέπεια, η BPA έχει σταδιακά αντικατασταθεί με μια σειρά εναλλακτικών ουσιών. Μερικά από αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως σε ορισμένες βιομηχανίες και έχουν εντοπιστεί σε μελέτες ανθρώπινης βιοπαρακολούθησης, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον.
Στην πραγματικότητα, πολλές εναλλακτικές λύσεις BPA που χρησιμοποιούνται ήδη έχουν βρεθεί ότι έχουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής – είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό – παρόμοιες με αυτές της BPA. Επιπλέον, ενώ τα υποκατάστατα δισφαινόλης δεν έχουν χαρακτηριστεί ως ενδοκρινικοί διαταράκτες, μπορεί να εξακολουθούν να προκαλούν άλλες οδούς, όπως το TBBPA, μια χημική ουσία επιβραδυντική φλόγας, η οποία δρα ως ενεργοποιητής PPARg. Επιπλέον, εκτός από τις βιομηχανικές ιδιότητες των βιομηχανικών πολυμερών, οι ομάδες υποκατάστασης στις δισφαινόλες μπορούν να αλλάξουν τις βιολογικές ιδιότητες των ίδιων των ουσιών. Ένας από τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να συμβεί αυτό είναι επηρεάζοντας την ικανότητα του μορίου να ενεργοποιεί πυρηνικούς υποδοχείς, μεταξύ άλλων κυτταρικών στόχων. Ενώ οι εναλλακτικές λύσεις BPA αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο αυτής της επιβλαβούς χημικής ουσίας, γίνονται επίσης σημαντικές περιβαλλοντικές μολύνσεις.
Οι επιβλαβείς επιπτώσεις τέτοιων υποκατάστατων ουσιών θα μελετηθούν στο PARC (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία αξιολόγησης χημικού κινδύνου επόμενης γενιάς) για να αποφευχθούν τυχόν λυπηρές υποκαταστάσεις. Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Εκτίμηση Κινδύνων και η Γαλλική Υπηρεσία Τροφίμων, Περιβαλλοντικής και Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία (ANSES), αναλαμβάνουν την ηγεσία σε αυτό το έργο. Πραγματοποιήθηκε εργαστήριο τον Ιούνιο του 2022 για να καθοριστεί σε ποιες εναλλακτικές ουσίες πρέπει να επικεντρωθεί το PARC, τόσο όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία όσο και το περιβάλλον.
Συνολικά, δόθηκε προτεραιότητα σε επτά εναλλακτικές λύσεις, βασισμένες κυρίως σε εντοπισμένα κενά δεδομένων: Bisphenol Z ( BPZ) και Bisphenol E (BPE), που χρησιμοποιούνται σε μια ποικιλία καταναλωτικών προϊόντων, όπως συσκευασίες τροφίμων, θερμικό χαρτί και παιχνίδια, Bisphenol S- μεθακρυλικός εστέρας ( BPS-MAE) και δισφαινόλη AP ( BPAP), αμφότερες που χρησιμοποιούνται σε κόλλες, επιστρώσεις και πλαστικά , Pergafast 201 , μια εμπορική ονομασία για ένα επιβραδυντικό φλόγας χημικό που βρίσκεται συνήθως σε ηλεκτρονικά, πλαστικά και υφάσματα, Bisphenol P ( BPP) , χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως θερμικό χαρτί και αποδείξεις ταμειακής μηχανής και Τετραχλωροδισφαινόλη Α ( TCBPA), ένα επιβραδυντικό φλόγας που έχει επίσης ανιχνευθεί στο περιβάλλον και έχει συνδεθεί με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ζώων.
Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, εταίροι από το πακέτο εργασίας (WP) 5 καθώς και εθνικοί και ευρωπαϊκοί φορείς συναντήθηκαν για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα των εναλλακτικών λύσεων BPA. Το εργαστήριο ξεκίνησε με ενημερωτικές παρουσιάσεις που παρείχαν βασικές πληροφορίες για το θέμα και ακολούθησαν ενημερωτικές συνεδρίες σχεδιασμένες να ενθαρρύνουν τη συζήτηση και τη συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων και επικεντρώθηκαν στον εντοπισμό των ειδικών αναγκών που σχετίζονται με την ανθρώπινη και περιβαλλοντική υγεία.
Η διαδικασία ιεράρχησης για τις εναλλακτικές λύσεις BPA βασίστηκε σε μια αρχική λίστα εναλλακτικών λύσεων που παρήχθη από τον Γερμανικό Οργανισμό Περιβάλλοντος (UBA), την ανατροφοδότηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων ( ECHA) σχετικά με τη ρυθμιστική συνάφεια των εναλλακτικών υποψήφιων ουσιών καθώς και τις ειδικές ανάγκες των Ομάδες εμπειρογνωμόνων WP5 από τις 17 Ιουνίου 2022.
Αυτές οι επτά ουσίες θα αποτελέσουν το επίκεντρο πολλών ερευνητικών έργων με επικεφαλής το WP5 για την αξιολόγηση των κινδύνων και των πιθανών επιπτώσεων στην υγεία κατά τη διάρκεια του PARC. Σε όλα αυτά τα έργα, πέντε τοξικολογικά τελικά σημεία ή μηχανισμός δράσης θα μελετηθούν η ενδοκρινική διαταραχή, η αναπτυξιακή νευροτοξικότητα, η ανοσοτοξικότητα, η μη γονοτοξική καρκινογένεση και ο μεταβολισμός.