Τι αποκαλύπτουν οι μετρήσεις για τα TFA στο κρασί και ποια είναι η πραγματική απειλή για την υγεία μας;
Τον τελευταίο καιρό αυξάνονται οι ανησυχίες για την παρουσία της χημικής ουσίας TFA (τριφθοροοξικού οξέος) σε εμπορικά διαθέσιμα κρασιά. Σύμφωνα με μετρήσεις περιβαλλοντικής οργάνωσης, εντοπίστηκαν υπολείμματα της ουσίας αυτής σε διάφορα δείγματα κρασιού. Τι σημαίνει αυτό για την υγεία μας και πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
Τι είναι τα TFA και πώς καταλήγουν στο κρασί;
Το TFA (Trifluoressigsäure ή τριφθοροοξικό οξύ) είναι η μικρότερη ένωση της οικογένειας των PFAS — μιας ομάδας ανθεκτικών βιομηχανικών χημικών που χρησιμοποιούνται ευρέως, από πυρίμαχα υλικά μέχρι αντικολλητικά σκεύη και φθοριωμένα ψυκτικά. Το TFA προκύπτει κυρίως ως προϊόν αποδόμησης άλλων PFAS, αλλά και από φυτοφάρμακα ή φθοριούχες ουσίες που απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Λόγω της ανθεκτικότητάς του, το TFA διαχέεται παντού: στο έδαφος, στο νερό, στα φυτά και –όπως φαίνεται– και στο κρασί.
Το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αξιολόγησης Κινδύνων της Γερμανίας (BfR) κατατάσσει το TFA ως πιθανώς επιβλαβές για την αναπαραγωγική ικανότητα, ενώ σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο δέρμα, τα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα. Ωστόσο, οι τοξικολογικές επιδράσεις έχουν καταγραφεί σε συγκεντρώσεις πολύ υψηλότερες από εκείνες που υπάρχουν στο περιβάλλον ή στα τρόφιμα. Για να υπάρξει δυνητικός κίνδυνος από το TFA στο κρασί, ένα άτομο 60 κιλών θα έπρεπε να καταναλώνει τουλάχιστον 9 λίτρα κρασί την ημέρα με τη μέγιστη μετρηθείσα συγκέντρωση TFA (0,320 mg/l). Δηλαδή, στην πράξη, το ρίσκο από την TFA είναι αμελητέο σε σύγκριση με τις βλαβερές συνέπειες του ίδιου του αλκοόλ.
Τι λένε οι μετρήσεις;
Η μέση συγκέντρωση TFA σε δείγματα κρασιού ήταν 0,122 mg/l, με μέγιστη τιμή τα 0,320 mg/l. Αν και δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας των μετρήσεων, οι τιμές αυτές βρίσκονται πολύ κάτω από τα όρια που θα προκαλούσαν ανησυχία για την υγεία. Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) έχει οριστεί στα 0,05 mg/kg σωματικού βάρους, τιμή που επιτρέπει τη δια βίου έκθεση χωρίς κίνδυνο. Το BfR τονίζει πάντως την ανάγκη καθορισμού και οξείας αναφοράς δόσης (ARfD), για πιθανή υψηλή πρόσληψη σε μία ημέρα.
Πώς προστατεύονται οι καταναλωτές;
Οι ελεγκτικές αρχές της Ε.Ε. και εθνικοί οργανισμοί, όπως το BfR και η EFSA, παρακολουθούν στενά τα επίπεδα TFA και επικαιροποιούν τις εκτιμήσεις κινδύνου βάσει νέων στοιχείων. Η EFSA, σε συνεργασία με την ECHA, εξετάζει επί του παρόντος τους υφιστάμενους υγειονομικούς δείκτες για την ουσία. Οι καταναλωτές προστατεύονται μέσω αυστηρών ορίων για τις συγκεντρώσεις στα τρόφιμα, συνεχιζόμενου ελέγχου της αγοράς και αναθεώρησης των αδειών για φυτοφάρμακα και άλλες πηγές PFAS.
Αν και η παρουσία TFA στο κρασί δεν είναι αμελητέα ως περιβαλλοντικό φαινόμενο, η τοξικολογική της σημασία σε καθημερινή κατανάλωση είναι μηδαμινή. Ο πραγματικός κίνδυνος για την υγεία από το κρασί παραμένει ο αλκοολισμός, όχι τα χημικά κατάλοιπα.
Η πιο πρακτική συμβουλή; Αν θέλουμε να προστατευτούμε από το TFA – και από κάθε άλλη πιθανή χημική επιβάρυνση – καταναλώνουμε κρασί με μέτρο, προτιμούμε ποιοτικά, πιστοποιημένα προϊόντα και στηρίζουμε ελέγχους διαφάνειας από τις αρμόδιες αρχές.
Ακολουθήστε το Cibum 
