Ανάλυση του αλευριού και του ρυζιού που βρίσκονται αποθηκευμένα σε σπίτια, δείχνει υψηλά επίπεδα επιβλαβών τοξινών από μύκητες.
Αναλύοντας δείγματα αλευριού και ρυζιού που ήταν αποθηκευμένα σε σπίτια στο Ribeirão Preto, στην πολιτεία του Σάο Πάολο (Βραζιλία), ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο (USP) διαπίστωσαν την παρουσία υψηλών επιπέδων μυκητιασικών τοξινών (μυκοτοξίνες). Τα αποτελέσματα της μελέτης, που υποστηρίζεται από το FAPESP, δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Food Research International .
Όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, η διατροφική έκθεση σε μυκοτοξίνες μπορεί να προκαλέσει μια σειρά προβλημάτων υγείας, ειδικά σε παιδιά και εφήβους. Τα δεδομένα επομένως ενισχύουν τη σημασία της σωστής αποθήκευσης τροφίμων όπως τα δημητριακά και τα αλεύρια σε ξηρούς χώρους και της προστασίας τους από τα έντομα για την αποφυγή του κινδύνου μόλυνσης.
«Υπάρχουν περισσότερες από 400 τοξίνες που παράγουν οι μύκητες για να αμυνθούν ή για να αλληλεπιδράσουν με άλλους οργανισμούς. Έξι από αυτές τις ουσίες, τις οποίες ονομάζουμε τα “κορίτσια της υπερδύναμης”, απαιτούν περισσότερη προσοχή επειδή είναι καρκινογόνες, ανοσοκατασταλτικές ή λειτουργούν ως ενδοκρινικοί διαταράκτες [προκαλούν αλλαγές στην ορμονική ισορροπία του σώματος ]. Είναι κάτι που χρειάζεται πολλή προσοχή λόγω των επιβλαβών επιπτώσεών του στην υγεία», λέει ο Carlos Augusto Fernandes de Oliveira , καθηγητής στη Σχολή Ζωικής Επιστήμης και Μηχανικής Τροφίμων (FZEA-USP), στην πανεπιστημιούπολη Pirassununga και συντονιστής της μελέτης.
Η έρευνα βρήκε τις έξι μυκοτοξίνες που προκαλούν ανησυχία σε όλα τα δείγματα τροφίμων που αναλύθηκαν – τέτοιες ουσίες απαιτούν περισσότερη προσοχή επειδή είναι καρκινογόνες, ανοσοκατασταλτικές ή λειτουργούν ως ενδοκρινικοί διαταράκτες.
Οι έξι τοξίνες που προκαλούν ανησυχία βρέθηκαν σε όλα τα δείγματα τροφίμων που αναλύθηκαν: αφλατοξίνες (AFs), φουμονισίνες (FBs), ζεαραλενόνη (ZEN), τοξίνη T-2, δεοξυνιβαλενόλη (DON) και ωχρατοξίνη Α (OTA). Στην περίπτωση των μυκοτοξινών FBs, ZEN και DON, τα επίπεδα ήταν πάνω από το όριο ανοχής που έχουν ορίσει οι υγειονομικές αρχές. Αυτή η μελέτη ήταν η πρώτη στη Βραζιλία που χρησιμοποίησε βιοδείκτες για να χαρακτηρίσει τον κίνδυνο που σχετίζεται με τις μυκοτοξίνες στη διατροφή των παιδιών και των εφήβων.
Ο Oliveira εξηγεί ότι η αφλατοξίνη Β1, που ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960, είναι το πιο ισχυρό φυσικό καρκινογόνο που είναι γνωστό. Η ουσία καταστρέφει το DNA των ζώων, προκαλώντας γενετικές μεταλλάξεις που μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καρκινώματος του ήπατος. Υπάρχουν επίσης και άλλες επιδράσεις όπως ανοσοκαταστολή, αναπαραγωγικά προβλήματα και τερατογένεση (όταν έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες μεταφέρουν τις τοξίνες στο έμβρυο, το έμβρυο ή το παιδί, προκαλώντας προβλήματα υγείας).
«Δεν υπάρχει καμία ουσία γνωστή στον άνθρωπο στη φύση που να έχει την καρκινογόνο δύναμη αυτής της μυκοτοξίνης, μόνο σπάνιες εξαιρέσεις που δημιουργούνται στο εργαστήριο, όπως οι διοξίνες», λέει ο ερευνητής.
Η δεοξυνιβαλενόλη, η οποία βρέθηκε σε υψηλά επίπεδα στα δείγματα που αναλύθηκαν, αν και δεν είναι καρκινογόνος, μπορεί να μειώσει την ανοσία των μολυσμένων ατόμων. «Έχει επίσης επίδραση στο γαστρεντερικό σύστημα. Στα ζώα, για παράδειγμα, προκαλεί τόσο μεγάλο ερεθισμό που αναμείνουν. Γι’ αυτό συνήθως ονομάζεται εμετοξίνη», λέει.
Η φουμονισίνη Β1 θεωρείται πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του οισοφάγου και άλλα ηπατοτοξικά προβλήματα, όπως και η ωχρατοξίνη Α, μια άλλη πιθανή καρκινογόνος ουσία. Η ζεαραλενόνη, που βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στα δείγματα τροφίμων που αναλύθηκαν, έχει δομή πανομοιότυπη με αυτή της γυναικείας ορμόνης οιστρογόνου και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα που σχετίζονται με την περίσσεια οιστρογόνων στο σώμα (υπερστρογονισμός).
«Άρα είναι τοξίνες με βαριές συνέπειες. Σε αντίθεση με τον μόλυβδο ή άλλους χημικούς ρύπους όπως η δισφαινόλη [που βρίσκεται σε ορισμένα πλαστικά ], αυτές οι μυκοτοξίνες δεν είναι σωρευτικές. Ωστόσο, έχουν προοδευτική επίδραση. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι με την έκθεση σε μόρια Β1, κάποια στιγμή δεν θα είναι πλέον δυνατή η αποκατάσταση του DNA που έχει καταστραφεί από τη μυκοτοξίνη. Αυτό είναι όταν μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος. Γι’ αυτό ανησυχούμε για τα παιδιά και τους εφήβους, που τείνουν να είναι πιο ευαίσθητοι στις τοξίνες γενικά», λέει.
Τα 230 δείγματα τροφίμων που αναλύθηκαν ήταν διαθέσιμα για κατανάλωση σε σπίτια με παιδιά, συμπεριλαμβανομένων 21 παιδιών προσχολικής ηλικίας (3 έως 6 ετών), 15 μαθητών σχολείου (7 έως 10 ετών) και 31 εφήβων (11 έως 17 ετών).
Η ομάδα πραγματοποιεί μια δεύτερη φάση εργασιών για τον περαιτέρω προσδιορισμό του επιπέδου μόλυνσης. Έχουν συλλεχθεί δείγματα ούρων από παιδιά και εφήβους και οι ερευνητές βρίσκονται στη διαδικασία ανάλυσης των αποτελεσμάτων.
«Με την ανάλυση των βιοδεικτών που βρίσκονται στα ούρα, είναι δυνατό να εκτιμηθεί η έκθεση σε μυκοτοξίνες, καθώς η απέκκριση βιοδεικτών συσχετίζεται καλά με την κατάποση ορισμένων μυκοτοξινών. Αυτό θα μας επιτρέψει να προβλέψουμε τις πιθανές επιπτώσεις της μόλυνσης», είπε ο Oliveira.
Σχετικά με το Ίδρυμα Ερευνών του Σάο Πάολο (FAPESP)
Το Ίδρυμα Ερευνών του Σάο Πάολο (FAPESP) είναι ένα δημόσιο ίδρυμα με αποστολή να υποστηρίζει την επιστημονική έρευνα σε όλους τους τομείς της γνώσης χορηγώντας υποτροφίες, υποτροφίες και υποτροφίες σε ερευνητές που συνδέονται με ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας στην Πολιτεία του Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Η FAPESP γνωρίζει ότι η καλύτερη έρευνα μπορεί να γίνει μόνο με τη συνεργασία με τους καλύτερους ερευνητές διεθνώς. Ως εκ τούτου, έχει δημιουργήσει συνεργασίες με φορείς χρηματοδότησης, τριτοβάθμια εκπαίδευση, ιδιωτικές εταιρείες και ερευνητικούς οργανισμούς σε άλλες χώρες γνωστούς για την ποιότητα της έρευνάς τους και ενθαρρύνει επιστήμονες που χρηματοδοτούνται από τις επιχορηγήσεις της να αναπτύξουν περαιτέρω τη διεθνή συνεργασία τους. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το FAPESP στη διεύθυνση www.fapesp.br/en και να επισκεφτείτε το πρακτορείο ειδήσεων FAPESP στη διεύθυνση www.agencia.fapesp.br/en για να ενημερώνεστε για τις πιο πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις που βοηθά το FAPESP να επιτύχει μέσω των πολλών προγραμμάτων, βραβείων και ερευνητικών κέντρων. Μπορείτε επίσης να εγγραφείτε στο πρακτορείο ειδήσεων FAPESP στη διεύθυνση http://agencia.fapesp.br/subscribe .
Ακολουθήστε το Cibum 
