Τι είναι οι βακτηριοφάγοι και πώς μπορούν να αλλάξουν ριζικά την ασφάλεια τροφίμων;

Οι βακτηριοφάγοι είναι ένα είδος “εμβολίου” για την ασφάλεια τροφίμων χωρίς τις επιβλαβείς συνέπειες των αντιβιοτικών.

Η ταχεία αλλοίωση των τροφίμων που οφείλεται σε μολυσμένα συστατικά ή κακό χειρισμό και προετοιμασία των τροφίμων μπορούν κάλλιστα να οδηγήσουν σε πολλές τροφικές δηλητηριάσεις.

Με σκοπό την αποφυγή τέτοιων περιστατικών, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Santo Tomas (UST) διερεύνησαν τη χρήση βακτηριοφάγων στη διατήρηση της ασφάλειας των τροφίμων, με την υποστήριξη του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας – Φιλιππινέζικο Συμβούλιο για την Έρευνα και Ανάπτυξη της Υγείας (DOST-PCHRD).

Οι βακτηριοφάγοι (BPs) είναι ιοί που μπορούν να μολύνουν και να σκοτώνουν βακτήρια χωρίς καμία αρνητική επίδραση στα ανθρώπινα ή ζωικά κύτταρα, ενώ μπορούν να αντέξουν  στις συνθήκες παρασκευής τροφίμων και μπορούν να έχουν σχετικά μεγάλη διάρκεια ζωής. Δρουν σκοτώνοντας τα επιβλαβή βακτήρια από έναν οργανισμό, όπως ένα τρόφιμο, κάνοντάς το ασφαλές για κατανάλωση. Να σημειωθεί όμως πως αν και οι φάγοι είναι ωφέλιμοι στον έλεγχο της ποιότητας της τροφής, έχουν επίσης αρνητικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, Η φυσική ικανότητα των φάγων που είναι ειδικά για τα βακτήρια του γαλακτικού οξέος να καταστρέφουν τις καλλιέργειες εκκίνησης στην παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων επιφέρει τεράστιες οικονομικές απώλειες στη γαλακτοκομική βιομηχανία. 

Στο έργο τους, «Βακτηριοφάγος στην Ασφάλεια Τροφίμων: Βιοαισθητήρας και Βιοέλεγχος των Παθογόνων Τροφίμων» -που βρίσκεται επί του παρόντος στη δεύτερη φάση διεξαγωγής του- οι επιστήμονες , με επικεφαλής τον Δρ Bergantin Jr., εξέτασαν στο πρώτο μέρος με επίκεντρο την προετοιμασία των βακτηριοφάγων κατά της σαλμονέλας και Listeria monocytogenes σε διάφορα στάδια.

Όπως εξήγησε ο Δρ Bergantin Jr.,  σύμφωνα με τους Manila Times, οι βακτηριοφάγοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη βιοαισθητήρα όπου χρησιμεύουν ως βιοϋποδοχείς για την προσέλκυση βακτηρίων τα οποία στη συνέχεια θα μετρηθούν χρησιμοποιώντας ένα ηλεκτρόδιο, όπως αυτό που χρησιμοποιείται σε ένα μετρητή γλυκόζης αίματος. Τα αποτελέσματα μπορούν να ληφθούν μέσα σε 30 λεπτά.

Στο δεύτερο έργο οι επιστήμονες εστιάζουν στον έλεγχο ή τη θανάτωση βακτηρίων στα τρόφιμα, ενώ έχουν ήδη απομονώσει τα συγκεκριμένα στελέχη σαλμονέλας και Listeria, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στη σύνθεση βακτηριοφάγων.

Οι βακτηριοφάγοι που θα παραχθούν μπορούν στη συνέχεια να εφαρμοστούν ή να ψεκαστούν ως διάλυμα σε μια μεγάλη ποικιλία τροφίμων, όπως ωμά κρέατα, έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα, πουλερικά και φρέσκα φρούτα και λαχανικά, χωρίς να αλλάξει καθόλου η γεύση τους. Είναι σαν εμβόλιο κατά των βακτηρίων.

Οι βακτηριοφάγοι αποκτούν σταδιακά αυξανόμενη δημοτικότητα, καθώς θεωρούνται μια πιο υγιεινή απάντηση στις τρέχουσες πρακτικές, που περιλαμβάνουν τη χρήση αντιβιοτικών και μπορεί να είναι δυνητικά τοξικές για τον άνθρωπο.

Αν και η μελέτη τους επικεντρώνεται στους τύπους Salmonella spp. και Listeria monocytogenes, η μέθοδος μπορεί να αναπαραχθεί για να στοχεύσει άλλα παθογόνα και μπορεί να επεκταθεί από τη βιομηχανία τροφίμων στην υδατοκαλλιέργεια και τη γεωργία.