Μια μεγάλη ποικιλία επιμολυντών μπορεί να καταλήξει στον πεπιεσμένο αέρα που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων, με τους περισσότερους να εμπίπτουν σε μία από αυτές τις ομάδες:
- Υδρογονάνθρακες
- Ιοί
- Βακτήρια
- Υγρασία (υγρό νερό ή υδρατμοί)
- Λάδι
- Στερεά σωματίδια (ό, τι περνάει από το φίλτρο εισαγωγής)
Ορισμένες ακαθαρσίες, όπως το λιπαντικό λάδι, μπορούν επίσης να αποτελέσουν μέρος ενός συστήματος πεπιεσμένου αέρα. Άλλες προσμείξεις, συμπεριλαμβανομένης της σκόνης (ξηρής ή υγρής), του νερού (υγρού ή ατμού) και των ελαίων, προέρχονται από το περιβάλλον, επομένως η ποιότητα του αέρα εισαγωγής αποτελεί βασικό παράγοντα.
Όποια και αν είναι η πηγή τους, εάν οι ακαθαρσίες δεν αφαιρούνται αποτελεσματικά από τον πεπιεσμένο αέρα, μπορούν να επιμολύνουν το προϊόν, να μειώσουν τα αποτελέσματα παραγωγής, να αυξήσουν το κόστος και να βλάψουν τη φήμη σας.
ISO 8573:2010
Ο κάθε παραγωγός τροφίμων και ποτών, πρέπει να αξιολογήσει την καθαρότητα του πεπιεσμένου αέρα με ένα αναγνωρισμένο πρότυπο, τουλάχιστον ετησίως. Το πιο κοινό ποιοτικό πρότυπο είναι το ISO 8573:2010.
Ανάλογα με την εφαρμογή, το πρότυπο καλύπτει τρεις κατηγορίες προσμείξεων (βρωμιά, νερό, λάδι) με δέκα βαθμίδες καθαρότητας σε κάθε κατηγορία (όσο χαμηλότερη είναι η βαθμίδα, τόσο υψηλότερη είναι η ποιότητα του αέρα). Αξίζει να σημειωθεί ότι μια διαδικασία που περιλαμβάνει πεπιεσμένο αέρα, μπορεί να απαιτεί διαφορετική κατηγορία καθαρότητας για κάθε κατηγορία ρύπου.
Για παράδειγμα, αναφορικά με τη βρωμιά, ο όγκος αέρα της κατηγορίας 1 θα πρέπει να περιέχει λιγότερα από 20.000 σωματίδια ανά κυβικό μέτρο όπου το μέγεθος των σωματιδίων να κυμαίνεται από 0,1 έως 0,5 micron. Η κατηγορία 2 πρέπει να περιέχει λιγότερα ή ίσα με 400.000 σωματίδια ανά m^3.
Σταματώντας την ανάπτυξη μικροοργανισμών
Οι δυνατότητες ανάπτυξης μικροοργανισμών σε ένα σύστημα πεπιεσμένου αέρα συνδέονται με το επίπεδο υγρασίας (σημείο δρόσου) του πεπιεσμένου αέρα. Με απλά λόγια, εάν υπάρχει υγρασία στον πεπιεσμένο αέρα, οι μικροοργανισμοί – όπως μύκητες και βακτήρια – θα έχουν το περιβάλλον που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να ευδοκιμήσουν. Ενώ είναι αλήθεια ότι καθώς ο αέρας συμπιέζεται, μεγάλο μέρος της υγρασίας που υπάρχει στον αέρα εισαγωγής θα συμπυκνωθεί, παραμένει αρκετή υγρασία για να επιτρέψει στους μικροοργανισμούς να πολλαπλασιαστούν.
Η πιο κοινή προσέγγιση για την απομάκρυνση της υγρασίας στον πεπιεσμένο αέρα είναι η ξήρανση του αέρα στο ψυγείο. Αυτό δροσίζει τον πεπιεσμένο αέρα έτσι ώστε να συμπυκνώνεται περισσότερη υγρασία. Ωστόσο, οι ψυκτικοί ξηραντήρες δεν μπορούν να μειώσουν το σημείο δρόσου του αέρα κάτω από το σημείο κατάψυξης του νερού (0°C). Για να εξασφαλιστεί ένα εξαιρετικά χαμηλό σημείο δρόσου (ένα κοινό πρότυπο για την επεξεργασία τροφίμων και ποτών είναι στους -40°C), μπορεί να απαιτείται ξηραντήρας με αφυγραντική ουσία. Η σωστή διήθηση τόσο του αέρα εισαγωγής όσο και του πεπιεσμένου αέρα είναι επίσης σημαντική για την εξασφάλιση αέρα υψηλής ποιότητας.
Αναλύσεις στον αέρα
Οι δοκιμές πεπιεσμένου αέρα θα πρέπει να αποτελούν θεμελιώδη μηχανισμό ασφαλείας για όλες τις εγκαταστάσεις, όπως είναι οι πυροσβεστήρες και τα ΜΑΠ. Για να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα αέρα πληρούν όλες τις απαιτήσεις, χρειάζεται ένα προσεκτικά σχεδιασμένο πρόγραμμα παρακολούθησης πεπιεσμένου αέρα για να επαληθευτεί η αποτελεσματικότητα της διήθησης, του στεγνώματος και της συντήρησης του συστήματος αέρα της εγκατάστασης. Ένα καλό σημείο εκκίνησης είναι ένας επαγγελματικός έλεγχος του υφιστάμενου συστήματος για πεπιεσμένο αέρα ή άλλα αέρια.
Ένας ολοκληρωμένος έλεγχος περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
- Ανίχνευση διαρροών
- Πλευρικός έλεγχος εισερχόμενης ροής
- Έλεγχος από την αντίθετη πλευρά, της ζήτησης
- Δοκιμές ποιότητας του αέρα (ελεγχόμενη δειγματοληψία του αέρα, εργαστηριακές δοκιμές και ολοκληρωμένη έκθεση)
Όπως αναφέρεται στο Food Engineering Mag, η απομάκρυνση της θερμότητας και της υγρασίας είναι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που συνδέονται με μικροοργανισμούς σε ένα ρεύμα πεπιεσμένου αέρα.
Η ποιότητα των σωληνώσεων είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική. Ο πεπιεσμένος αέρας πρέπει να υποβάλλεται σε κατάλληλη επεξεργασία, μέσω μεθόδων διήθησης και ξήρανσης κατάλληλων για τις διαδικασίες της εκάστοτε εγκατάστασης, πριν εισαχθεί στο σύστημα σωληνώσεων. Εάν μολυνθούν οι σωληνώσεις, μπορεί να είναι δύσκολο να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση υγιεινής.