Οι πήλινες Ελληνικές θερμοφόρες του 3ου αιώνα μ.Χ. και η θερμοθεραπεία.
Σε μια προσπάθεια του κόσμου να καταφύγει σε πιο προσιτές λύσεις θέρμανσης, η παλιά καλή μέθοδος της γιαγιάς, η θερμοφόρα, φαίνεται να επιστρέφει. Τον περασμένο χειμώνα μάλιστα, οι λιανοπωλητές του Ηνωμένου Βασιλείου κατέγραψαν πωλήσεις ρεκόρ. Με μόνο καύσιμο, το ζεστό νερό, αποτελεί μια λύση θέρμανσης και όχι μόνο, που χρονολογείται αιώνες πίσω.
Επιστήμονες βρετανικής ιστορίας και ερευνητές του Πανεπιστημίου του Nottingham, κάνουν μια αναδρομή στο TheConversation, και εξιστορούν πως οι θερμοφόρες υπάρχουν σε διάφορες μορφές εδώ και αιώνες, ενώ οι πρώτες εκδόσεις κατασκευάζονταν από υλικά όπως μέταλλο, κεραμικό και γυαλί. Ωστόσο η ιδιότητα των υλικών αυτών να απορρίπτουν γρήγορα τη θερμότητα, οδήγησαν στην τελειοποίηση της διαδικασίας αυτής με τις λαστιχένιες θερμοφόρες που δημιουργήθηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα.
Τα λαστιχένια μπουκάλια ήταν μαλακά, εύκαμπτα και διατηρούσαν τη θερμότητα για περισσότερο. Ενώ ο βασικός σχεδιασμός έχει αλλάξει πολύ λίγο, το γνωστό σχήμα της φιάλης αποδίδεται ευρέως στον Κροάτη εφευρέτη Eduard Penkala. Τη δεκαετία του 1920, οι νέες τεχνικές κατασκευής διεύρυναν την εφαρμογή και την ευκολία παραγωγής του καουτσούκ για μια σειρά από είδη οικιακής χρήσης, ρούχα και υποδήματα. Οι αδιάβροχες ιδιότητες του υλικού, καθώς και η εξαιρετική ευκαμψία του μεταμόρφωσαν τις προσεγγίσεις στην οικιακή υγιεινή.
Αν και ποικίλλουν στην τιμή, όλα τα μπουκάλια ζεστού νερού της Boots ήταν διαθέσιμα για να ανακουφίσουν τον πόνο και να παρέχουν θερμότητα. Μια μινιατούρα έκδοση του «Cumfy», για παράδειγμα, πουλήθηκε ως θερμαντήρας χεριών, φορητή πηγή θερμότητας για το καροτσάκι του μωρού και ως ανακούφιση για νευραλγία (πυροβολισμό, πόνο στο νεύρο) ή πόνο στο αυτί.
Αναδρομή στις πρώτες ελληνικές θερμοφόρες.
Για να παρέχουν θερμότητα αλλά και να ανακουφίζουν από τους πόνους, οι θερμοφόρες χρησιμοποιούνταν και στην αρχαία Ελλάδα, τον 3ο έως τον 1ο αιώνα μ.Χ, σύμφωνα με τον Δρ. Κώστα Πασχαλίδη, αρχαιολόγο και επιμελητή της Προϊστορικής Συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ). Ο ίδιος έχει πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πως, «Οι θερμοφόρες, παραδοσιακά, είναι φτιαγμένες από υλικά που όπως γνωρίζουμε από το σχολείο είναι “κακοί αγωγοί της θερμότητας”, όπως πλαστικό, καουτσούκ και άλλα. Στην αρχαιότητα, ωστόσο, ήταν πήλινες, τουλάχιστον αυτές που διασώθηκαν. Γιατί μπορεί να υπήρχαν θερμοφόρες και από άλλα υλικά, π.χ. δερμάτινες από κοιλιές ζώων, όπως άλλωστε ήταν και τα πρώτα αγγεία της ανθρωπότητας, μόνο που σ’ αυτή την περίπτωση δεν θα τις βρούμε ποτέ!» είπε.
«Οι περισσότερες θερμοφόρες που γνωρίζουμε ανήκουν στην Ελληνιστική περίοδο, οπότε τυποποιούνται και γενικεύεται η χρήση τους στην ιατρική η οποία, ούτως ή άλλως, την περίοδο αυτή έχει μια τεράστια ανάπτυξη τόσο στην ερευνητική της μεθοδολογία, όσο και στην εφαρμογή. Η περίφημη Ιατρική Σχολή της Αλεξάνδρειας και άλλες σύγχρονες Σχολές στην ανατολική Μεσόγειο πιθανότατα να έδωσαν την ώθηση για την τυποποίηση και τη χρήση τέτοιων αγγείων», εξηγεί ο Κ. Πασχαλίδης. «Αν η θερμοφόρα ήταν από δέρμα, που είναι υποπαράγωγο μιας σφαγής ζώου, ήταν οπωσδήποτε πιο εύκολο να αποκτηθεί. Οι πήλινες, όμως, που ήταν ειδικής χρήσης και ειδικής παραγγελίας και δεν κατασκευάζονταν με την ταχύτητα ενός συμμετρικού αγγείου, θα ήταν πιο ακριβές. Ίσως γι’ αυτό έχουν βρεθεί λίγες σε σχέση με άλλα χρηστικά αγγεία», είπε.
Ο καθηγητής αναφέρει ακόμα πως τα περίεργα σχήματα και ο ειδικός τρόπος κατασκευής τους καθιστούσαν τα αγγεία αυτά κατάλληλα για την ανακούφιση ποικίλων παθήσεων, όπως το κρυολόγημα, οι αρθρίτιδες, οι ρευματισμοί, οι κακώσεις μυών και τα άλγη της κοιλιακής χώρας. «Η κοίλη επιφάνεια των φακοειδών θερμοφόρων θα μπορούσε άνετα να εφαρμόζει στην περιοχή της κοιλιάς, καταπραΰνοντας πόνους περιόδου για παράδειγμα. Οι τριγωνικές ίσως εξυπηρετούσαν την ηβική χώρα, τα αυτιά (σε μια ωτίτιδα), ενώ οι πεταλόσχημες εφαρμόζουν είτε στον αυχένα είτε στους βραχίονες είτε στους μηρούς. Αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις πονόδοντου, αν ακουμπούσαν ένα από τα τριγωνικά αγγεία στο μάγουλο η υπεραιμία θα βοηθούσε στην ανακούφιση του πόνου. Μπορούσαν, επίσης, να καταπραΰνουν πονοκεφάλους, του είδους που η θερμότητα ανακουφίζει, ή ένα κοινό λουμπάγκο, με τον τρόπο που το κάνουν σήμερα τα έμπλαστρα ή οι θερμαντικές αλοιφές» προσθέτει.
Σήμερα, η ποικιλία των θερμοφόρων είναι μεγάλη και δεν δείχνει πως αποτελεί μια συνήθεια που φθίνει ενδιαφέροντος από τον κόσμο, καθώς αποτελεί ένα οικείο αλλά και προσιτό προϊόν που θα μας συντροφεύει για πολλούς χειμώνες.
https://www.archaiologia.gr/blog/2023/06/06/αρχαίες-θερμοφόρες-θεραπεία-και-ίαση/
Ακολουθήστε το Cibum 
