Αυστραλοί επιστήμονες αναλύουν το αποτύπωμα της βιομηχανίας επεξεργασμένων τροφίμων στο περιβάλλον
Την καταλυτική επίδραση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (ultra-processed foods, UFPs) στο περιβάλλον τονίζει μελέτη-ανασκόπηση από το Πανεπιστήμιο του Deakin στην Αυστραλία. Η ανασκόπηση επικεντρώθηκε στο να συνοψίσει το μέγεθος και τον τύπο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας κατά την επεξεργασία και διάθεση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
Τα UPFs ορίζονται ως «συνθέσεις συστατικών, κυρίως αποκλειστικής βιομηχανικής χρήσης, που προκύπτουν από μια σειρά βιομηχανικών διεργασιών» και περιέχουν ελάχιστα ή καθόλου φρέσκα τρόφιμα. Η κατανάλωση UPFs έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2, με μεταβολικό σύνδρομο, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, καρκίνο και κατάθλιψη. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε χώρες υψηλού εισοδήματος, τα UPFs καταναλώνονται δυσανάλογα υψηλότερα από χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει τις υπάρχοντες οικονομικές, υγειονομικές και κοινωνικές ανισότητες.
Ενώ τα στοιχεία για τα οφέλη για το περιβάλλον και την υγεία από τη μείωση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων είναι καλά τεκμηριωμένα στη βιβλιογραφία, η έρευνα για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των UPFs είναι περιορισμένη. Το κενό κλήθηκε να κλείσει η νέα μελέτη-ανασκόπηση από την Αυστραλία με επικεφαλής τον Κ. Αναστασίου μέσα από την ανάλυση 52 δημοσιευμένων ερευνών που είτε περιέγραφαν είτε ποσοτικοποιούσαν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των UPFs.
Σύμφωνα με την ανάλυση της βιβλιογραφίας, η παραγωγή των UPFs είναι υπεύθυνη για το: α) 17-39% της συνολικής χρήσης ενέργειας που σχετίζεται με τη διατροφή, β) 36-45% της συνολικής απώλειας βιοποικιλότητας που οφείλεται στη διατροφή, γ) το ένα τρίτο των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που σχετίζονται με τη διατροφή, δ) το ένα τρίτο της χρήσης γης για διατροφή και το ένα τρίτο του food waste και ε) έως και το ένα τέταρτο της συνολικής χρήσης νερού που σχετίζεται με τη διατροφή ενηλικών που διαβιούν σε χώρες υψηλού εισοδήματος.
Επίσης, η ανασκόπηση εντόπισε αν και δεν ποσοτικοποίησε το ότι η παραγωγή και η κατανάλωση UPFs έχει επιπτώσεις και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος μέσω της χρήση ζιζανιοκτόνων, τον ευτροφισμό και τη χρήση συσκευασιών. Το εννοιολογικό πλαίσιο και τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν στην παρούσα μελέτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ενημέρωση της πολιτικής για τα τρόφιμα και την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών στη βιομηχανία, καθώς και για την παροχή συστάσεων για μελλοντική έρευνα.