Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μην εφησυχάζουμε.
Η δεκαετία του 2020 ξεκίνησε με την πιο σοβαρή πανδημία από την ισπανική γρίπη του 1918. Την ώρα που τα χειρότερα του Covid-19 άρχισαν να υποχωρούν, ο κόσμος γνώρισε το mpox, ένα ξαδερφάκι της ευλογιάς που από περιστασιακά μολυσμένα άτομα που είχαν έρθει σε επαφή με μολυσμένα τρωκτικά σε δασώδεις περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, εξαπλώθηκε από άτομο σε άτομο στην Ευρώπη, την Αμερική και πέρα από αυτήν, κυρίως μέσω του σεξ. Τι άλλο μας επιφυλάσσει λοιπόν το 2025 στο μέτωπο της παγκόσμιας υγείας;
Ο H5N1 (ή αλλιώς γρίπη των πτηνών), μια οικογένεια ιών που ανάγεται σε έναν ιό γρίπης που απομονώθηκε στην επαρχία Guangdong της Κίνας το 1996, έχει συχνά προκαλέσει την αγωνία του επιστημονικού κόσμου κατά τις επόμενες τρεις δεκαετίες.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Συνταγή για πίτα με τη γαλοπούλα ή το χοιρινό που θα περισσέψει από το γιορτινό τραπέζι
Μετά από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας κατά το δεύτερο μισό της προηγούμενης δεκαετίας, επανήλθε δυναμικά τα τελευταία δύο χρόνια, μολύνοντας μια μεγάλη γκάμα θηλαστικών. Το 2024, ο κόσμος ανακάλυψε ότι ο ιός μεταδίδεται μεταξύ γαλακτοπαραγωγών αγελάδων στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια έντονη υπενθύμιση ότι πρέπει πάντα να περιμένετε το απροσδόκητο με τον H5N1.
Οι ιοί της γρίπης που δεν κυκλοφορούν μεταξύ των ανθρώπων θα μπορούσαν να προκαλέσουν πανδημίες, εάν αποκτήσουν την ικανότητα να μας μολύνουν εύκολα. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορούν να κάνουν αυτό το άλμα.
Ο πρώτος είναι μέσω μετάλλαξης, καθώς η απόκτηση τυχαίων γενετικών αλλαγών που θα επιτρέψουν σε έναν ιό που σήμερα είναι κατάλληλος για τη μόλυνση των πτηνών να γίνει ιός που μπορεί εύκολα να μολύνει τους ανθρώπους. Το να περάσει χρόνο μολύνοντας ένα είδος θηλαστικών, όπως οι αγελάδες, θα μπορούσε να βάλει τον H5N1 σε αυτή την πορεία.
Η δεύτερη είναι μια διαδικασία που ονομάζεται επαναδιαλογή. Όταν διαφορετικοί ιοί της γρίπης μολύνουν από κοινού έναν ξενιστή, μπορούν να ανταλλάξουν γονίδια, δημιουργώντας υβρίδια των αρχικών ιών. Με την εποχή της γρίπης να εγκαθίσταται σε όλη τη χώρα, κάποιοι εργάτες γης θα προσβληθούν από την εποχική γρίπη και κάποιοι από αυτούς θα πάνε στην εργασία τους άρρωστοι. Αν κάποιος κολλήσει ταυτόχρονα τόσο την εποχική γρίπη όσο και τον H5N1, ο πρώτος θα μπορούσε να δώσει στον δεύτερο κάποια γονίδια που θα μπορούσαν να καταστήσουν τον H5N1 μεταδοτικό προς και μεταξύ των ανθρώπων.
Όταν τα κρούσματα γρίπης αρχίζουν να αυξάνονται σε ζώα, όπως τα πτηνά, υπάρχει πάντα η ανησυχία ότι μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο. Πράγματι, η γρίπη των πτηνών μπορεί να μολύνει τους ανθρώπους με 61 κρούσματα στις ΗΠΑ φέτος, τα οποία οφείλονται κυρίως σε εργάτες αγροκτήματος που ήρθαν σε επαφή με μολυσμένα βοοειδή και σε ανθρώπους που κατανάλωσαν νωπό γάλα.
Σε σύγκριση με μόνο δύο κρούσματα στην Αμερική τα δύο προηγούμενα χρόνια, πρόκειται για αρκετά μεγάλη αύξηση. Σε συνδυασμό με το ποσοστό θνησιμότητας 30% από τις ανθρώπινες μολύνσεις, η γρίπη των πτηνών ανεβαίνει γρήγορα στη λίστα των προτεραιοτήτων των αξιωματούχων δημόσιας υγείας.
Οι ιοί της γρίπης που είναι ιδιαίτερα προσαρμοσμένοι στον άνθρωπο αναγνωρίζουν πολύ καλά αυτούς τους σιαλικούς υποδοχείς, γεγονός που τους διευκολύνει να εισέλθουν στο εσωτερικό των κυττάρων μας, γεγονός που συμβάλλει στην εξάπλωσή τους μεταξύ των ανθρώπων.
Η γρίπη των πτηνών, από την άλλη πλευρά, είναι ιδιαίτερα προσαρμοσμένη στους σιαλικούς υποδοχείς των πτηνών και έχει κάποιες αναντιστοιχίες όταν προσκολλάται στους ανθρώπινους. Έτσι, στην τρέχουσα μορφή του, ο H5N1 δεν μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα στον άνθρωπο.
Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι μια απλή μετάλλαξη στο γονιδίωμα της γρίπης θα μπορούσε να καταστήσει τον H5N1 ικανό να εξαπλωθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, γεγονός που θα μπορούσε να δώσει ώθηση σε μια πανδημία.
Αν αυτό το στέλεχος της γρίπης των πτηνών κάνει αυτή τη μεταστροφή και μπορεί να αρχίσει να μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων, οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν γρήγορα για να ελέγξουν την εξάπλωση. Τα κέντρα ελέγχου ασθενειών σε όλο τον κόσμο έχουν καταρτίσει σχέδια ετοιμότητας για πανδημία για τη γρίπη των πτηνών και άλλες ασθένειες που βρίσκονται στον ορίζοντα.
Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο αγόρασε 5 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου H5 που μπορεί να προστατεύσει από τη γρίπη των πτηνών, προετοιμαζόμενο για τον κίνδυνο αυτό το 2025.
Ακόμα και χωρίς τη δυνητική ικανότητα εξάπλωσης μεταξύ των ανθρώπων, η γρίπη των πτηνών είναι πιθανό να επηρεάσει ακόμα περισσότερο την υγεία των ζώων το 2025. Αυτό δεν έχει μόνο μεγάλες επιπτώσεις στην ευημερία των ζώων, αλλά και τη δυνατότητα να διαταράξει τον εφοδιασμό τροφίμων και να έχει επίσης οικονομικές επιπτώσεις.
Ακολουθήστε το Cibum 
