Η μελέτη πίσω από τα πρωτοσέλιδα – Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφοριών για τα Τρόφιμα, παρεμβαίνει και ακυρώνει αμερικανική μελέτη τονίζοντας ότι η εφαρμογή των συστάσεων θα προκαλέσει περαιτέρω πρόβλημα στην υγεία.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφοριών για τα Τρόφιμα (EUFIC) αμφισβήτησε μια πρόσφατη μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις μιας δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, δηλώνοντας ότι παραποιεί τις επιπτώσεις στην υγεία σε ασθενείς με διαβήτη και μπορεί να βλάψει τους πάσχοντες.
Σύμφωνα με την μελέτη μια δίαιτα περιορισμένων θερμίδων και χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες μείωσε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα 0,22% περισσότερο από τους συμμετέχοντες που ακολουθούσαν τη συνήθη δίαιτά τους σε διάστημα έξι μηνών, αλλά το EUFIC λέει τα αποτελέσματα είναι ασαφή, δεν παρέχονται επαρκή στοιχεία και πως οι συμμετέχοντες δεν συνιστούν αντιπροσωπευτικό δείγμα.
Το πλήρες δημοσίευμα του EUFIC
Πρόσφατες ειδήσεις ανέφεραν ότι μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες θα μπορούσε να αποτρέψει τον διαβήτη τύπου 2 ή ακόμη και να αναστρέψει την εγκατεστημένη ασθένεια. Οι υδατάνθρακες είναι ένα από τα τρία μακροθρεπτικά συστατικά της διατροφής μας (το λίπος και η πρωτεΐνη είναι τα άλλα) και αντιπροσωπεύουν τη σημαντικότερη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο αριθμός των ατόμων που ζουν με διαβήτη τύπου 2 έχει αυξηθεί δραματικά σε πάνω από 422 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Θα μπορούσε μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες να είναι η επόμενη δίαιτα που θα κρατήσει μακριά αυτή την ασθένεια; Πριν υιοθετήσετε μια τέτοια δίαιτα με βάση αυτά τα νέα ευρήματα, εδώ είναι μερικά πράγματα που πρέπει να έχετε κατά νου όταν διαβάζετε τους τίτλους.
Η μελέτη πίσω από τα πρωτοσέλιδα
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Tulane στις ΗΠΑ. Σκοπός τους ήταν να διερευνήσουν το αποτέλεσμα μιας διατροφικής παρέμβασης που προωθεί μια δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων σε σύγκριση με μια συνήθη δίαιτα σε αιμοσφαιρίνη A1c μεταξύ ενηλίκων με αυξημένη αιμοσφαιρίνη A1c χωρίς θεραπεία για περίοδο 6 μηνών.
Η αιμοσφαιρίνη A1c (HbA1c), επίσης γνωστή ως «γλυκοζυλιωμένη» αιμοσφαιρίνη, είναι ένας δείκτης για τον έλεγχο του διαβήτη που μπορεί να δώσει στους κλινικούς ιατρούς μια συνολική εικόνα για τα μέσα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε μια περίοδο 2-3 μηνών.
Η δοκιμή περιελάμβανε 150 ενήλικες (μέση ηλικία 59 ετών) με διαβήτη τύπου 2 χωρίς θεραπεία ή προδιαβήτη (μια κατάσταση όπου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλότερα από το συνηθισμένο, αλλά όχι ακόμη αρκετά υψηλά ώστε να διαγνωστεί με διαβήτη τύπου 2). Τα επίπεδα αιμοσφαιρίνη A1c (HbA1c) κυμαίνονταν μεταξύ 6,0-6,9% (επίπεδα ≥7,0% υποδεικνύουν άτομα που πρέπει να υποβληθούν σε θεραπεία για διαβήτη τύπου 2). Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία να ακολουθήσουν για 6 μήνες είτε μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες είτε τη συνήθη δίαιτά τους. Η δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες περιελάμβανε κατανάλωση <40 γραμμάρια υδατανθράκων την ημέρα για τους πρώτους 3 μήνες, με την επιλογή να αυξηθεί σε <60 γραμμάρια για τους επόμενους 3 μήνες. Στους συμμετέχοντες δόθηκε εντατική διατροφική καθοδήγηση και βασικές συμπληρωματικές τροφές για την επίτευξη αυτού του στόχου υδατανθράκων και παρακολούθησαν τακτικές ομαδικές ή ατομικές συνεδρίες παρακολούθησης/συμβουλευτικής.
Το κύριο αποτέλεσμα ενδιαφέροντος ήταν η HbA1c μετά την παρέμβαση των 6 μηνών. Πριν ξεκινήσει η παρέμβαση, τα επίπεδα HbA1c ήταν κατά μέσο όρο 6,16% και στις δύο ομάδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μετά από 6 μήνες, η ομάδα δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες μείωσε τα επίπεδα HbA1c κατά 0,26%, ενώ η ομάδα της συνήθους δίαιτας μείωσε τα επίπεδα HbA1c μόνο κατά 0,04%. Κατά τη σύγκριση των ομάδων απευθείας μεταξύ τους, εκείνοι στην ομάδα με χαμηλούς υδατάνθρακες είδαν τα επίπεδα HbA1c να πέφτουν 0,23% περισσότερο από τη συνηθισμένη ομάδα δίαιτας.Η ομάδα χαμηλών υδατανθράκων παρουσίασε επίσης μεγαλύτερες μειώσεις στο σάκχαρο νηστείας (μια εξέταση αίματος που γίνεται για τη μέτρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, που συνήθως γίνεται το πρωί μετά από μια νύχτα νηστείας. Οι ερευνητές προτείνουν ότι μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες μπορεί να είναι μια χρήσιμη προσέγγιση για την πρόληψη ή τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, αλλά προειδοποιούν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα μακροπρόθεσμα και σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού .
Τι πρέπει να έχετε κατά νου όταν διαβάζετε τα συμπεράσματα της μελέτης;
- Η δοκιμή δεν παρέχει στοιχεία ότι μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες βελτιώνει τα αποτελέσματα του διαβήτη.
Η μελέτη διαπίστωσε μια μέτρια μείωση 0,23% της HbA1c μετά από 6 μήνες, αλλά η κλινική σημασία αυτού δεν είναι ξεκάθαρη. Επιπλέον, παραμένουν πολλά εκκρεμή ερωτήματα. Όπως λένε οι ερευνητές, δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν εάν αυτή η μείωση ήταν άμεση επίδραση της κατανάλωσης λιγότερων υδατανθράκων ή απλώς αντανακλά τη μεγαλύτερη μείωση θερμίδων και απώλεια βάρους που παρατηρήθηκε σε αυτήν την ομάδα. Το υπερβολικό σωματικό λίπος θεωρείται ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, αλλαγές στην αρτηριακή πίεση, που είναι επίσης γνωστός παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, δεν διέφερε σημαντικά κατά τη διάρκεια της περιόδου των 6 μηνών μεταξύ της ομάδας με χαμηλούς υδατάνθρακες και της ομάδας συνήθους διατροφής. Ωστόσο, οι ερευνητές υποθέτουν ότι μπορεί να μην έχουν τα κατάλληλα στατιστικά μέσα για να αξιολογήσουν αυτό το αποτέλεσμα. Είναι επίσης άγνωστο εάν το παρατηρούμενο αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο ή εάν ο περιορισμός των υδατανθράκων (εάν η πραγματική αιτία των επιπτώσεων) θα πρέπει να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα για να κάνει μια σημαντική διαφορά στην καρδιομεταβολική υγεία (δηλ. δέσμη ασθενειών συμπεριλαμβανομένων της στεφανιαίας νόσου , του εγκεφαλικού επεισοδίου , της χρόνιας νεφρικής νόσου και του διαβήτη).
- Ακολουθώντας μια περιορισμένη δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες μακροπρόθεσμα μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
Οι ερευνητές επέλεξαν τον στόχο των 40 γραμμαρίων υδατανθράκων την ημέρα, καθώς λέγεται ότι αυτό είχε αποδειχθεί ασφαλές σε προηγούμενες μελέτες και πέτυχε καρδιομεταβολικά αποτελέσματα στην υγεία. Κατά τη διάρκεια της δοκιμής διάρκειας 6 μηνών, οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν παρόμοιες και στις δύο ομάδες, αν και οι μυϊκές κράμπες ήταν πιο συχνές στην ομάδα με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες (περίπου 1 στις 3) από τη συνήθη ομάδα δίαιτας (περίπου 1 στις 5). Ωστόσο, δεν μπορούν να εξαχθούν υποθέσεις από αυτούς τους μικρούς αριθμούς. Ωστόσο, η κατανάλωση ποικιλίας τροφών, συμπεριλαμβανομένων υδατανθράκων υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, φρούτων και λαχανικών με χαμηλά κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη, είναι γενικά αποδεκτή ως μια υγιεινή ισορροπημένη διατροφή. Ο διατροφικός περιορισμός μπορεί να μην παρέχει επαρκή διατροφή και μπορεί να σχετίζεται με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία μακροπρόθεσμα.
- Ο ρόλος μιας δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες σε σχέση με την τυπική διαχείριση του διαβήτη και τις διατροφικές συμβουλές είναι άγνωστος.
Αυτή η μελέτη επέλεξε συγκεκριμένα άτομα με διαβήτη χωρίς θεραπεία ή προδιαβήτη. Αυτές οι καταστάσεις συνήθως αντιμετωπίζονται αρχικά με μια ισορροπημένη διατροφή και συστάσεις σωματικής δραστηριότητας για την επίτευξη υγιούς βάρους και τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, με διάφορες επιλογές φαρμάκων όπως ενδείκνυται. Το πώς θα ήταν μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες σε σύγκριση ή συμπληρωματική με αυτές τις καθιερωμένες προσεγγίσεις είναι άγνωστο. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα.
- Το μικρό, συγκεκριμένο δείγμα πληθυσμού μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικό άλλων ομάδων.
Η δοκιμή περιελάμβανε 150 μεσήλικες ενήλικες από τις ΗΠΑ, οι οποίοι ήταν στην πλειοψηφία τους γυναίκες και το 59% της μαύρης εθνότητας. Οι ερευνητές παρατήρησαν κάποιες διαφορές στην επίδραση μεταξύ συμμετεχόντων διαφορετικής καταγωγής και μεταξύ ανδρών και γυναικών. Δεν είναι δυνατό να αντλήσουμε καμία ερμηνεία από αυτό το μικρό δείγμα, αλλά υπογραμμίζει πώς μπορεί να υπάρχουν διαφορές στην επίδραση ή την εμπειρία μιας δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες μεταξύ ατόμων διαφορετικών ηλικιών, εθνικοτήτων, κουλτούρας και περιβάλλοντος.
Τι λένε οι αρχές;
Η παγκόσμια έκθεση του ΠΟΥ για τον διαβήτη (2016) υπογραμμίζει διάφορες προσεγγίσεις για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, όπως η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή, η αποφυγή του καπνίσματος και ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων. Οι διατροφικές συστάσεις περιλαμβάνουν τον περιορισμό της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών οξέων και της πρόσληψης ελεύθερης ζάχαρης σε λιγότερο από το 10% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης (η περαιτέρω μείωση των ελεύθερων σακχάρων στο 5% θα μπορούσε να έχει πρόσθετα οφέλη για την υγεία) και την επίτευξη επαρκούς πρόσληψης διαιτητικών ινών μέσω της τακτικής κατανάλωσης δημητριακών ολικής αλέσεως, οσπρίων, φρούτων και λαχανικών.
Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC) για τον διαβήτη και τον προδιαβήτη (2019) τονίζουν ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι το κλειδί για την πρόληψη του διαβήτη και των επιπλοκών του. Συνιστούν μείωση θερμίδων εάν χρειάζεται για τη μείωση του υπερβολικού σωματικού βάρους σε άτομα με διαβήτη ή προδιαβήτη, παράλληλα με τη διακοπή του καπνίσματος και τυπικές συστάσεις σωματικής δραστηριότητας. Η μόνη ειδική δίαιτα που συνιστάται είναι η μεσογειακή δίαιτα που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η ESC δηλώνει ότι «ο ρόλος της δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες παραμένει ασαφής».
Οι κατευθυντήριες γραμμές του Ηνωμένου Βασιλείου από το Εθνικό Ινστιτούτο Αριστείας Υγείας και Φροντίδας (NICE) (2022) συνιστούν «τις ίδιες συμβουλές υγιεινής διατροφής με τον γενικό πληθυσμό», συμπεριλαμβανομένων υδατανθράκων υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια, τρώγοντας λιπαρά ψάρια και περιορίζοντας τα κορεσμένα λίπη .Προτείνουν την ενσωμάτωση διατροφικών συμβουλών σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διαβήτη, συμπεριλαμβανομένων εξατομικευμένων συστάσεων για την πρόσληψη υδατανθράκων.
Η Diabetes UK δηλώνει συγκεκριμένα «δεν υπάρχει ειδική δίαιτα για άτομα με διαβήτη τύπου 2» και ότι δεν υπάρχει προσέγγιση «ένα μέγεθος που ταιριάζει σε όλους». Συμβουλεύουν να κάνετε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές πιο συχνά, να περιορίζετε τις λιχουδιές και να στοχεύετε σε εφικτούς στόχους όπως το σάκχαρο στο αίμα ή τους στόχους βάρους. Ειδικά για την απώλεια βάρους, προτείνεται μια δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων ως μία επιλογή (μαζί με άλλες όπως η μεσογειακή), αν και συγκεκριμένα αυτή ορίζεται σε υψηλότερο στόχο 130 γραμμαρίων την ημέρα, με συμβουλές για να μιλήσετε με τους επαγγελματίες υγείας και να κατανοήσετε τις πιθανές επιπτώσεις.
Ακολουθήστε το Cibum 
