Πως “πληρώνουμε” την ενέργεια που δίνει η καφεΐνη.
- Η κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να είναι βοηθητική, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά τα επίπεδα ενέργειας που μπορεί να μας χαρίσει η σωστή διατροφή, το νερό και η ξεκούραση.
Ο καφές αποτελεί την αγαπημένη συνήθεια του νεότερου δυτικού κόσμου και απαριθμεί πάνω από 2 δισεκατομμύρια λάτρεις παγκοσμίως, δηλαδή περίπου το 1/4 του πληθυσμού της γης πίνει καφέ κάθε μέρα. Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στο ποσοστό αυτό με την κατανάλωση καφέ να αντιστοιχεί σε 500 φλιτζάνια ανά άτομο το χρόνο, που σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό καφέ, αυτό την κατατάσσει στην 17η θέση παγκοσμίως.
Το κύριο διεγερτικό του καφέ, και αυτό που αναζητάμε μανιωδώς μόλις ξυπνήσουμε είναι η καφεΐνη. Αυτή δρα, μετατρέποντας τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρά ο εγκέφαλος με την αδενοσίνη, αναστέλλοντας τελικά την υπνηλία και το αίσθημα κόπωσης.
Η καφεΐνη ουσιαστικά μιμείται την αδενοσίνη, η οποία μεταξύ των λειτουργιών της, εξισορροπεί τα επίπεδα χημικών ουσιών στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένων των “διεγερτικών”. Μιμούμενη λοιπόν το σχήμα και το μέγεθος της αδενοσίνης, εισέρχεται στους υποδοχείς μπλοκάροντας τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση διεγερτικών χημικών του εγκεφάλου όπως η ντοπαμίνη. Πρόσθετες επιδράσεις σχετίζονται με την απελευθέρωση αδρεναλίνης και σεροτονίνης.
Ωστόσο το αίσθημα ευφορίας και υπερδιέγερσης που προκαλεί η καφεΐνη είναι παροδικό σύμφωνα με το The Conversation. Αυτό συμβαίνει γιατί η καφεΐνη δεν δεσμεύεται για πάντα και η αδενοσίνη που μπλοκάρεται συσσωρεύεται. Έτσι, όταν η καφεΐνη διασπάται, η αδενοσίνη απελευθερώνεται μαζικά και το αίσθημα υπνηλίας επιστρέφει. Το αποτέλεσμα που επιτυγχάνει λοιπόν η καφεΐνη, είναι ότι δεν αναβάλει την επιθυμία για ύπνο απλώς την αναστέλλει. Εδώ έγκειται και ο λόγος για τον οποίο νιώθουμε πως χρειαζόμαστε παραπάνω καφέ μέσα
στη μέρα για να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις χωρίς να νυστάζουμε.
Ωστόσο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται διαφορετικά την δράση της καφεΐνης στον οργανισμό του, και σαφώς αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ρυθμό με τον οποίο την καταναλώνει. Για παράδειγμα κάποιος που πίνει 4 καφέδες την ημέρα έχει μεγαλύτερη ανοχή στην καφεΐνη με την πάροδο του χρόνου. Η καφεΐνη μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα της κορτιζόλης, μιας ορμόνης του στρες που μπορεί να αυξήσει το αίσθημα εγρήγορσης. Ο λόγος που η επίδραση του καφέ αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα είναι τόσο έντονη, είναι γιατί η ορμόνη αυτή παράγεται ήδη από τον οργανισμό αυτές τις ώρες.
Ένας παράγοντας που ευθύνεται για ακόμη πιο αυξημένο αίσθημα υπερδιέγερσης, είναι η ζάχαρη στον καφέ. Σύμφωνα με έρευνα του Harvard, επειδή η γλυκόζη είναι η κυρία πηγή ενέργειας για το σώμα, και ο εγκέφαλος είναι το πιο απαιτητικό όργανο του, συνεπώς χρησιμοποιεί το μεγαλύτερο ποσοστό της συγκεκριμένης ενέργειας. Λειτουργίες του εγκεφάλου όπως η σκέψη, η μνήμη και η μάθηση συνδέονται στενά με τα επίπεδα γλυκόζης και το πόσο αποτελεσματικά τα χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος.
“Ο εγκέφαλος εξαρτάται από τη ζάχαρη ως το κύριο καύσιμο”, λέει η Vera Novak MD, PhD, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στο HMS στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess, στο Forbes. Ωστόσο η αύξηση το σακχάρου στο αίμα θα οδηγήσει αργότερα σε μια αίσθηση κούρασης αργότερα και “πτώσης”. Έτσι τα αποτελέσματα της ζάχαρης όπως και της καφεΐνης φαίνεται να είναι παροδικά.
Άλλο ρόφημα με καφεΐνη εκτός από τον καφέ είναι το τσάι ή κάποια ενεργειακά ποτά, που όμως έχουν τα ίδια αποτελέσματα. Η κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να είναι βοηθητική, και σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά τα επίπεδα ενέργειας που μπορεί να μας χαρίσει η σωστή διατροφή, το νερό και η ξεκούραση.
Ακολουθήστε το Cibum 
