Γιατί αφού τα πιάτα με κάρυ, τσίλι και καυτερές πιπεριές προκαλούν ακόμα περισσότερο ιδρώτα και αυξημένο αίσθημα ζέστης, είναι τόσο βασικά σε αυτές τις τόσο ζεστές περιοχές;
Καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν την ερχόμενη εβδομάδα και η πρόβλεψη είναι πως την Πέμπτη το θερμόμετρο θα σκαρφαλώσει πάνω από τους 45οC πρέπει να βρούμε τρόπους να παραμείνουμε δροσεροί. Πέρα από το να παραμένουμε στην σκιά και σε κλιματιζόμενους χώρους, αυτό πρέπει να περιλαμβάνει τη στροφή σε τροφές που μπορούν να προσφέρουν λίγη ανακούφιση. Αν και δεν αποτελούν πανάκεια για τη ζέστη, υπάρχουν τροφές που μας δροσίζουν πραγματικά και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος και να κάνουν τα κύματα καύσωνα που σπάνε ρεκόρ λίγο πιο υποφερτά.
Βασικός στόχος είναι να παραμένει κανείς ενυδατωμένος, με δροσερό νερό, χυμούς ή φρούτα. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι με χημική βάση για να κάνετε τη διατροφή σας πιο φιλική όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Η αλλαγή της παγκόσμιας θερμοκρασίας με υψηλότερες ακραίες τιμές, καθιστά την κατανόηση της σχέσης μεταξύ τροφής και μεταβολισμού όλο και πιο κρίσιμη.
Η αντιφατική δροσιά των πικάντικων φαγητών
Ένα μέρος για να ξεκινήσουμε είναι να εξερευνήσουμε πώς η ζέστη επηρεάζει τις δίαιτες στα θερμότερα μέρη του κόσμου. Γιατί, για παράδειγμα, τα πιο πικάντικα φαγητά προέρχονται από τα πιο ζεστά μέρη του πλανήτη; Σκεφτείτε τα κάρυ και τις πιπεριές της νοτιοανατολικής Ασίας και τα τσίλι της Νότιας Αμερικής και του Μεξικό. Αν τα πικάντικα φαγητά σας κάνουν να ιδρώνετε και να αισθάνεστε ακόμα πιο ζεστά, γιατί είναι τόσο βασικά στις πιο ζεστές περιοχές;
Υπάρχει ένας βιοχημικός λόγος για αυτό, λέει ο Δρ Γουίλιαμ Λι, πρώην μέλος της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ που έχει γράψει ένα βιβλίο σχετικά με την εύρεση της σωστής διατροφής για τον μεταβολισμό.. Τι συμβαίνει όταν απολαμβάνετε ένα πικάντικο πιάτο; Η καρδιά σας χτυπά λίγο πιο γρήγορα, αναπνέετε λίγο πιο δυνατά, αρχίζετε να ιδρώνετε και όχι μόνο το στόμα σας αλλά ολόκληρο το σώμα σας μπορεί να αισθάνεται σαν να φλέγεται. Και αν τρώτε αυτό το πιάτο και είναι πάνω από 33oC έξω, νιώθετε πραγματικά τη ζέστη και το αποτέλεσμά της την εφύδρωση.
Η εφίδρωση είναι η φυσιολογική αντίδραση του σώματος στην υπερβολική ζέστη. Ο μηχανισμός μας για αντίσταση στις υψηλές θερμοκρασίες είναι να ιδρώνουμε. Μόλις ιδρώσουμε, η υγρασία που εξατμίζεται από την εφίδρωση δροσίζει το δέρμα. Δεν μιλάμε για πτώση της θερμοκρασίας μας για δέκα βαθμούς, αλλά για 1-2 βαθμούς κελσίου ή πιθανότερα δέκατα του βαθμού κελσίου, γεγονός όμως που δεν είναι αμελητέο και συνεισφέρει στην καλύτερη αίσθηση. Όταν λοιπόν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος αρχίσει να ανεβαίνει – κάτι που συμβαίνει εάν εκτεθείτε σε υπερβολική ζέστη για πολύ ώρα – η εφίδρωση ψύχει το δέρμα σε μια προσπάθεια να μειώσει αυτή τη θερμοκρασία του σώματος. Η κατανάλωση πικάντικων φαγητών ξεκινά και εντείνει την διαδικασία της εφίδρωσης με τελικό αποτέλεσμα ένα αίσθημα δροσιάς. Αυτός είναι και ο λόγος που καυτερά πιάτα είναι τόσο δημοφιλή στις πιο ζεστές περιοχές του κόσμου.
Οι επιστήμονες ερευνώντας αυτό τον μηχανισμό καταλήγουν πως παίζει σημαντικό ρόλο μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα κύτταρά μας και ονομάζεται TRPV1, η οποία δρα ως υποδοχέας για τους ενεργούς παράγοντες σε πικάντικα τρόφιμα, όπως η καψαϊκίνη και τα καψινοειδή. Τα κύτταρα που έχουν την υψηλότερη συγκέντρωση υποδοχέων TRPV1 βρίσκονται στη γλώσσα και στο μπροστινό μέρος της οροφής του στόματος. Αυτοί οι παράγοντες μπαχαρικών ενεργοποιούν τους υποδοχείς για να στείλουν σήματα στον εγκέφαλο για την απελευθέρωση νορεπινεφρίνης, έναν νευροδιαβιβαστή που είναι κυρίως υπεύθυνος για την έναρξη της απόκρισης μάχης ή φυγής. Όταν ενεργοποιείται αυτή η απόκριση υπερ-συναγερμού, το σώμα απελευθερώνει θερμότητα πυροδοτώντας την εφίδρωση. Η δράση της νορεπινεφρίνης ήταν χρήσιμη για τους προγόνους του ανθρώπου που προσπαθούσαν να ξεπεράσουν πιθανούς θηρευτές τους πριν από χιλιάδες χρόνια…αλλά φαίνεται να αποδεικνύεται χρήσιμη για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σήμερα.
Υπάρχουν πολλά τρόφιμα και μπαχαρικά που μπορούν να ενεργοποιήσουν τις TRPV1. Εκτός από τις καυτερές πιπεριές, οι γλυκές πιπεριές και το μαύρο πιπέρι μπορούν επίσης να διεγείρουν τον υποδοχέα. Το σκόρδο μπορεί επίσης, μέσω μιας διαφορετικής χημικής ουσίας που ονομάζεται θειούχο διαλλύλιο, το οποίο δεν προκαλεί την ίδια αίσθηση πικάντικου στο στόμα, αλλά έχει το ίδιο τελικό αποτέλεσμα ενεργοποίησης νορεπινεφρίνης και δημιουργίας εφίδρωσης. Το τζίντζερ και το galangal, ένα άλλο λαχανικό ρίζας με έντονη γεύση εσπεριδοειδών, είναι άλλα τρόφιμα -που χρησιμοποιούνται επίσης συνήθως σε πιο ζεστές περιοχές- που μπορούν να προκαλέσουν την ίδια εφίδρωση και δροσερό αποτέλεσμα.
Δεν είναι μόνο τα πικάντικα φαγητά που μπορούν να δροσίσουν
Υπάρχουν επίσης άλλα, λιγότερο προφανή τρόφιμα που επιδρούν στην TRPV1, αλλά τα δεδομένα που υποστηρίζουν τον τρόπο σύνδεσής τους δεν είναι ακόμη εντελώς σαφή. Υπάρχουν δεδομένα που υποδηλώνουν, για παράδειγμα, ότι φρούτα όπως ο ανανάς μπορούν να βοηθήσουν στην αίσθηση δροσιάς, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Ένα ένζυμο στον ανανά που ονομάζεται βρομελίνη μπορεί να επιβραδύνει την πέψη, γεγονός που μειώνει την ποσότητα της ενέργειας και επομένως της θερμότητας που παράγεται από τη διαδικασία πέψης. Στο Μεξικό μάλιστα συχνά καρυκεύουν τα φρούτα τους – τα οποία είναι χρήσιμα για να παραμείνουν ενυδατωμένοι με τατζίν, ένα μείγμα αποξηραμένου τσίλι, χυμό λάιμ και αλάτι. Έτσι στο Μεξικό ένα μπολ με ανανά, μάνγκο, παπάγια, καρπούζι, αγγούρι, λάιμ και τσίλι θεωρείται must τις μέρες καύσωνα. Στην Ινδία, γνωστή για τις μεγάλες περιόδους καύσωνα, το δημοφιλέστερο ρόφημα της επιλογής είναι το nimbu pani, ένα μείγμα από χυμό λεμονιού ή λάιμ, αλάτι και ζάχαρη που όχι μόνο δροσίζει αλλά αντικαθιστά τους ηλεκτρολύτες που χάνονται όταν το σώμα θερμαίνεται υπερβολικά.
Επιστημονικές έρευνες σε ζώα καταδεικνύουν επίσης ότι η κανέλα μπορεί να μειώσει τη θερμοκρασία του στομάχου μειώνοντας την ποσότητα οξέος και ενζύμων που εκκρίνονται από τα κύτταρα, τα οποία μπορούν να δροσίσουν το σώμα έως και δύο βαθμούς Κελσίου. Πιο αντικρουόμενα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η κατάποση ή το κάπνισμα CBD θα μπορούσε να προκαλέσει το ίδιο αίσθημα δροσιάς, μια και δημιουργεί εφίδρωση παρόμοια με τον τρόπο που μπορούν τα πικάντικα φαγητά.
Μεταβολικά, υπάρχει ένας άλλος τρόπος με τον οποίο το σύστημα τη πρωτεΐνης TRPV1 βοηθά να διατηρείται το σώμα δροσερό, που είναι επίσης μάλλον αντιφατικός με την πρώτη ματιά. Το TRPV1 μπορεί να ενεργοποιήσει το ‘’κάψιμο” του καφέ λίπους, το οποίο είναι πιο άφθονο στα νεογέννητα, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει στους ενήλικες, κυρίως στο λαιμό, στο πάνω μέρος του θώρακα και κάτω από τα χέρια. Η ενεργοποίηση της καύσης του καφέ λίπους έχει βρεθεί ότι θερμαίνει έντονα εσωτερικά τον άνθρωπο και προκαλεί μεγαλύτερη εφίδρωση με αποτέλεσμα να συμβάλει στην αίσθηση δροσιάς.
Ακολουθήστε το Cibum 
