Η ψυχολογία πίσω από τη συναισθηματική διατροφή.
Η τροφή είναι πολύ περισσότερα από μια πηγή ενέργειας για τον οργανισμό μας. Συνδέεται βαθιά με τα συναισθήματα, τις αναμνήσεις και την ψυχολογική μας κατάσταση. Από μια σοκολάτα που τρώμε σε στιγμές άγχους έως το οικογενειακό τραπέζι που φέρνει αναμνήσεις ζεστασιάς, οι διατροφικές μας επιλογές επηρεάζονται από τα συναισθήματά μας.
Η σωματική πείνα είναι μια φυσιολογική ανάγκη του οργανισμού, που εμφανίζεται σταδιακά και συνοδεύεται από συγκεκριμένα σωματικά σημάδια, όπως γουργούρισμα στο στομάχι, πονοκέφαλο, ζάλη, ακόμα και αίσθημα αδυναμίας. Αντίθετα, η συναισθηματική πείνα εμφανίζεται ξαφνικά, συχνά χωρίς προειδοποίηση, και δεν ικανοποιείται εύκολα, ανεξάρτητα από την ποσότητα φαγητού που καταναλώνουμε.
Η συναισθηματική διατροφή ξεκινά από τον εγκέφαλο και συχνά σχετίζεται με συναισθήματα όπως άγχος, θλίψη ή μοναξιά. Συνοδεύεται συχνά από συγκεκριμένες λιγούρες, κυρίως για τροφές πλούσιες σε ζάχαρη, λίπος ή αλάτι και ακολουθείται από ενοχές. Αυτή η συμπεριφορά, αν επαναλαμβάνεται συχνά, μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση τροφής, αύξηση βάρους, αλλά και ψυχική καταπόνηση.
Η σχέση φαγητού και συναισθημάτων έχει μελετηθεί εκτενώς. Συναισθήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, στρες και μοναξιά συχνά οδηγούν σε διατροφικές παρεκκλίσεις. Όταν νιώθουμε άβολα, το φαγητό μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση, καθώς ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Ωστόσο, αυτή η «παρηγοριά» είναι στιγμιαία και συχνά ακολουθείται από τύψεις, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.
Ορισμένα τρόφιμα, όπως τα γλυκά ή τα αλμυρά σνακ, σχετίζονται με την απελευθέρωση ντοπαμίνης, της ορμόνης της ευχαρίστησης. Αυτή η χημική αντίδραση εξηγεί γιατί, σε στιγμές άγχους, στρεφόμαστε ενστικτωδώς σε αυτά τα τρόφιμα.
Δεν είναι μόνο τα αρνητικά συναισθήματα που επηρεάζουν τη διατροφική μας συμπεριφορά. Τα θετικά συναισθήματα, η νοσταλγία και οι πολιτιστικές μνήμες συνδέονται επίσης με συγκεκριμένες γεύσεις.
Ένα παραδοσιακό γεύμα που θυμίζει οικογενειακές συγκεντρώσεις ή η μυρωδιά ενός φαγητού που συνδέεται με παιδικές αναμνήσεις προκαλούν συναισθήματα ικανοποίησης, ζεστασιάς και ασφάλειας. Η κοινωνική διάσταση του φαγητού, εξάλλου, είναι θεμελιώδης στην ανθρώπινη φύση, καθώς συχνά οι πιο σημαντικές στιγμές της ζωής μας συνοδεύονται από κοινά γεύματα.
Η βιοχημεία του σώματός μας παίζει καθοριστικό ρόλο στη σχέση φαγητού και διάθεσης. Δύο βασικοί νευροδιαβιβαστές εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή:
- Ντοπαμίνη: Εκκρίνεται όταν καταναλώνουμε εύγευστα τρόφιμα, ειδικά εκείνα που είναι πλούσια σε λίπη, ζάχαρη και αλάτι. Η συχνή κατανάλωση τέτοιων τροφών μπορεί να οδηγήσει σε εθιστική συμπεριφορά και υπερφαγία.
- Σεροτονίνη: Παράγεται κυρίως στο έντερο και σχετίζεται με την καλή διάθεση. Τροφές πλούσιες σε τρυπτοφάνη, όπως ο σολομός, η γαλοπούλα, τα αυγά και η βρώμη, συμβάλλουν στην αύξηση των επιπέδων της, βελτιώνοντας τη διάθεσή μας.
Η αναγνώριση των μοτίβων που οδηγούν σε συναισθηματικό φαγητό είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή του. Ένα ημερολόγιο διατροφής μπορεί να βοηθήσει στην καταγραφή του φαγητού, των συναισθημάτων που νιώθουμε πριν και μετά, καθώς και των περιστάσεων. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, αναδύονται συγκεκριμένα μοτίβα που μπορούν να αναγνωριστούν και να τροποποιηθούν.
Η αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων διαχείρισης συναισθημάτων είναι επίσης σημαντική. Δραστηριότητες όπως η άσκηση, η μουσική, η δημιουργική απασχόληση και ο διαλογισμός προσφέρουν υγιεινούς τρόπους εκτόνωσης.
Ακολουθήστε το Cibum 
