Αντιμέτωπη με το “δριμύ” κατηγορώ του Καναδά και της TDMA βρίσκεται η EFSA σχετικά με την αξιολόγηση της γονιδιοτοξικότητας του διοξειδίου του τιτανίου
Τον περασμένο Ιανουάριο η ΕΕ δημοσίευσε τον νέο κανονισμό 2022/63 για το πρόσθετο τροφίμων διοξείδιο του τιτανίου (E 171). Νωρίτερα, τον Μάιο του 2021, η EFSA δημοσιοποίησε την αξιολόγηση ασφάλειας για το διοξείδιο του τιτανίου (E 171). Σύμφωνα με την γνωμοδότηση το Ε 171, δεν θεωρείται ασφαλές ως πρόσθετο τροφίμων καθώς η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων δεν μπόρεσε να αποκλείσει τις ανησυχίες της γονοτοξικότητας μετά την κατανάλωση σωματιδίων διοξειδίου του τιτανίου. “Μετά την από του στόματος κατάποση, η απορρόφηση των σωματιδίων διοξειδίου του τιτανίου είναι χαμηλή, ωστόσο μπορούν να συσσωρευτούν στο σώμα” αναφέρει η απόφαση.
Ο Ελληνικός Οργανισμός Φαρμάκων ΕΟΦ αναφέρει ότι το εν λόγω πρόσθετο δεν επιτρέπεται στα διατροφικά προϊόντα αρμοδιότητας ΕΟΦ και πως προϊόντα που παράγονται σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν πριν από τις 7 Φεβρουαρίου 2022 μπορούν να εξακολουθήσουν να διατίθενται στην αγορά έως τις 7 Αυγούστου 2022, ενώ και ο ΕΦΕΤ ακολουθεί τις συστάσεις της EFSA.
Το διοξείδιο του Τιτανίου είναι μια από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες χρωστικές τροφίμων και πρόκειται για μια άοσμη σκόνη που ενισχύει το λευκό χρώμα ή την αδιαφάνεια των τροφίμων. Τα πιο κοινά προϊόντα που περιέχουν διοξείδιο του τιτανίου είναι οι τσίχλες, οι καραμέλες, τα αρτοσκευάσματα, οι σοκολάτες, οι κρέμες καφέ, τα διακοσμητικά κέικ, επεξεργασμένοι ξηροί καρποί και λιπαρά τρόφιμα επάλειψης για σάντουιτς. Το διοξείδιο του τιτανίου χρησιμοποιείται επίσης ως χρωστική ουσία σε χρώματα και φάρμακα.
Η απαγόρευση της ΕΕ τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του 2022 και οι κατασκευαστές έλαβαν προθεσμία έξι μηνών για να συμμορφωθούν,(έως τις 7 Αυγούστου του 2022) πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν προϊόντα που να περιέχουν διοξείδιο του τιτανίου μέχρι τον Αύγουστο.
Από την στιγμή της απόφασης απαγόρευσης, η Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Τροφίμων έχει μπει σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να βρεθεί μία εναλλακτική λύση με τις ίδιες ιδιότητες και χωρίς κινδύνους για την υγεία του καταναλωτή, αλλά κάποιοι επιμένουν στη χρήση του Ε 171.
Όπως η Βρετανία που πριν από 4 μήνες ανακοίνωσε ότι, δεν θα ακολουθήσει την ΕΕ στην απαγόρευση του διοξειδίου του τιτανίου ως προσθέτου τροφίμων, καθώς ο FSA δήλωσε ότι μετά από την εξέταση των υπαρχόντων στοιχείων, δεν έχουν εντοπιστεί ανησυχίες για την ασφάλεια, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή της σχετικής νομοθεσίας στην Αγγλία και την Ουαλία. Και ο Καναδάς όμως επιμένει ότι το Ε 171 που χρησιμοποιείται στα τρόφιμα είναι ασφαλές.
Τώρα η Ένωση Κατασκευαστών Διοξειδίου του Τιτανίου (TDMA) προτρέπει την πλήρη επανεξέταση της χρήσης του TiO2 στην ΕΕ, προτρέποντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να ενεργοποιήσει μια κριτική επανεξέταση της γνώμης της EFSA 2021 για την ασφάλεια του E171».
Σύμφωνα με την TDMA οι μέθοδοι και τα υλικά δοκιμής που βασίζονται στη γνώμη του 2021 δεν αντικατοπτρίζουν τη ρεαλιστική έκθεση του ανθρώπου σε τρόφιμα που περιέχουν E171, ούτε αντιπροσωπεύουν τις ιδιότητες του E171. “Η γνώμη της EFSA του 2021 ήταν επίσης το αποτέλεσμα μιας ασυνήθιστης και ασυνεπούς εφαρμογής των νέων οδηγιών για τα νανοσωματίδια” υποστήριξε στο FoodIngredientsFirst ο David Lockley, πρόεδρος της επιστημονικής ομάδας εργασίας του TDMA .
Σύμφωνα με την TDMA η νέα αξιολόγηση θα πρέπει να λάβει υπόψιν της τα συμπεράσματα των καναδικών υγειονομικών αρχών και του Οργανισμού Προτύπων Τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου (FSA).
Πάντως ο Καναδάς έχει μία… περίεργη προϊστορία. Ο Luigi Tozzi, αναπληρωτής διευθυντής της Safe Food Advocacy Europe (SAFE), δήλωσε στο FoodIngredientsFirst ότι δεν εκπλήσσεται από τη μελέτη Health Canada.
«Ο Καναδάς εξακολουθεί να επιτρέπει τη χρήση αυξητικών ορμονών για την παραγωγή κρέατος, το οποίο απαγορεύτηκε το 1996. Είναι επίσης συστηματικοί χρήστες του glyphosate, το οποίο στην Ευρώπη, αν και δεν απαγορεύεται, δεν γίνεται αποδεκτό από τους καταναλωτές. Η μέθοδός τους για την ανάλυση του κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία είναι προφανώς διαφορετική από εκείνη της Ευρώπης, και ίσως το ίδιο είναι και η αντίληψη των καταναλωτών για τον κίνδυνο».
Διαφορετικές μεθοδολογίες
Οι υγειονομικές αρχές του Καναδά πραγματοποίησαν δικές τους μελέτες για την γονοτοξικότητα του TiO2 σε σχέση με την ικανότητά του να βλάπτει άμεσα το DNA υποστηρίζοντας ότι πολλές μελέτες που προκάλεσαν ανησυχία για την ασφάλεια του TiO2, χρησιμοποίησαν μορφές TiO2 που δεν θεωρούνται αποδεκτές για χρήση σε τρόφιμα και έχουν διαφορετικές ιδιότητες από το TiO2 τροφίμων.
Άλλες μελέτες σύμφωνα με τους Καναδούς, χρησιμοποίησαν TiO2 ποιότητας τροφίμων, αλλά έλαβαν μέτρα για τη διάσπαση του υλικού σε μικρότερα σωματίδια από αυτά που θα βρίσκονταν κανονικά στα τρόφιμα.
Οι καναδικές υγειονομικές αρχές αποκαλύπτουν επίσης ότι η τοξικότητα του TiO2 μπορεί να «μειωθεί» όταν αποτελεί μέρος μιας δίαιτας καθώς συνδέεται με πρωτεΐνες και μόρια. Οι υγειονομικές αρχές εξηγούν επίσης ότι δυσμενείς επιπτώσεις βρέθηκαν σε μερικές μη διατροφικές μελέτες. Ωστόσο, “αυτά τα ίδια αποτελέσματα δεν παρατηρήθηκαν όταν οι ίδιες ή υψηλότερες δόσεις TiO2 ποιότητας τροφίμων χορηγήθηκαν στη διατροφή των ζώων” λένε οι Καναδοί τονίζοντας ότι “η επιτροπή της ΕΕ δεν εντόπισε μια άμεση ανησυχία για την υγεία που συνδέεται με το TiO2 όταν χρησιμοποιείται ως πρόσθετο τροφίμων και πως η απαγόρευση βασίζεται στην αβεβαιότητα σχετικά με την ασφάλεια των νανοσωματιδίων TiO2″.