Το Σύνδρομο Απώλειας HIV δεκαπλασιάζει τον κίνδυνο θανάτου, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με σωστή διατροφή.
Της Δέσποινας Χάρου
Το ημερολόγιο δείχνει 5 Ιουνίου 1981, όταν μια πολύ περίεργη αναφορά εμφανίστηκε στην εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση δημόσιας υγείας του Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων. Σύμφωνα με στοιχεία του CNN πέντε νέοι, ομοφυλόφιλοι άνδρες σε όλο το Λος Άντζελες είχαν διαγνωστεί με μια ασυνήθιστη πνευμονική λοίμωξη γνωστή ως Pneumocystis carinii pneumonia (PCP), δύο από τους οποίους είχαν πεθάνει. Ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά του καταστροφικού Συνδρόμου Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS), το προχωρημένο στάδιο της λοίμωξης από τον ιό HIV, που επρόκειτο να στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 40.000.000 ανθρώπους και να επηρεάσει συνολικά 85,6 εκατομμύρια. Περίπου ένα μήνα μετά την πρώτη αυτή αναφορά, η εγγραφή στην Εβδομαδιαία Έκθεση Νοσηρότητας και Θνησιμότητας του CDC μέτρησε 26 ομοφυλόφιλους άντρες στη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια με αυτή τη διάγνωση, αριθμός που σύντομα θα λάμβανε τεράστιες διαστάσεις. Η 1η Δεκεμβρίου έχει οριστεί ως παγκόσμια ημέρα για τον αγώνα κατά του HIV/AIDS με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού γύρω από τον ιό, τους τρόπους μετάδοσης, εξέτασης και πρόληψης.
Προέλευση HIV
Είναι γνωστό πως η μόλυνση από τον ιό HIV στους ανθρώπους προήλθε από έναν τύπο χιμπατζή στην Κεντρική Αφρική. Μελέτες δείχνουν ότι ο HIV μπορεί να μεταπήδησε από τους χιμπατζήδες στους ανθρώπους ήδη από τα τέλη του 1800. Η εκδοχή του ιού στους χιμπατζήδες ονομάζεται ιός ανοσοανεπάρκειας πιθήκου. Πιθανότατα πέρασε στους ανθρώπους όταν οι άνθρωποι κυνηγούσαν αυτούς τους χιμπατζήδες για κρέας και ήρθαν σε επαφή με το μολυσμένο αίμα τους. Με το πέρασμα των δεκαετιών, ο HIV εξαπλώθηκε αργά σε όλη την Αφρική και αργότερα σε άλλα μέρη του κόσμου.
Ο Ιός Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV) είναι ένας ιός που επιτίθεται στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ο οποίος αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε AIDS. Επί του παρόντος δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. Μόλις οι άνθρωποι κολλήσουν τον ιό HIV, τον έχουν για μια ζωή, αλλά με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα, μπορεί να ελεγχθεί και να μην είναι θανατηφόρος.
Τα άτομα με HIV που λαμβάνουν αποτελεσματική θεραπεία μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής τους, καθώς και να μην μεταδίδουν τον ιό στους συντρόφους τους. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί ο πρώην μπασκετμπολίστας του NBA, Magic Johnson, ο οποίος φέρει τον ιό για περισσότερο από 30 χρόνια, ενώ δεν τον έχει μεταδώσει στην οικογένεια του, σύμφωνα με μια συνέντευξη τύπου που πραγματοποίησε στις 7 Νοεμβρίου 1991. Επίσης η ταυτότητα του ως straight, έγχρωμου βοήθησε να αποδειχθεί ότι ο καθένας μπορούσε να προσβληθεί από την ασθένεια.
Χρονοδιάγραμμα
Μετά τα πρώτα κρούσματα και για αρκετά χρόνια, το HIV/AIDS θεωρούνταν θανατική καταδίκη, ενώ οι επιστήμονες υγείας προσπαθούσαν να καταλάβουν τι προκάλεσε την ασθένεια και πώς εξαπλώθηκε. Ο Δρ Anthony Fauci, ο οποίος έγινε διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων στο απόγειο της επιδημίας του AIDS, αναφερόταν σε εκείνη την περίοδο της καριέρας του ως τα «σκοτεινά χρόνια».
Το σκηνικό άρχιζε να παίρνει διαφορετική τροπή στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και του ’90, καθώς έγιναν διαθέσιμες πιο αποτελεσματικές θεραπείες και άλλαξαν αυτό που σήμαινε για ένα άτομο να ζει με τον ιό HIV. Η δημόσια αντίληψη για το HIV/AIDS άρχισε επίσης να αλλάζει, χάρη εν μέρει σε ακτιβιστές και διασημότητες υψηλού προφίλ.
Στις 19 Μαρτίου 1987, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε ένα αντιρετροϊκό φάρμακο γνωστό ως AZT για τη θεραπεία της λοίμωξης HIV. Μετά από πίεση ακτιβιστών, ο FDA εξέδωσε νέους κανονισμούς σχετικά με τις κλινικές δοκιμές φαρμάκων, δίνοντας τη δυνατότητα στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε πειραματικές, δυνητικά σωτήριες θεραπείες χωρίς να χρειάζεται να περιμένουν χρόνια για την επίσημη έγκριση της υπηρεσίας.
Μια άλλη επιστημονική ανακάλυψη ήρθε το 1996, όταν ο FDA ενέκρινε τους πρώτους αναστολείς πρωτεάσης. Αυτή η εξέλιξη έφερε σε χρήση αυτού που είναι γνωστό ως υψηλής ενεργητικής αντιρετροϊκής θεραπείας (HAART), μετατρέποντας το HIV/AIDS από μια θανατηφόρα διάγνωση σε μια ελεγχόμενη κατάσταση. «Τώρα δίνουμε φάρμακα σε άτομα που ζουν με HIV, όχι μόνο σώζουν τη ζωή τους και τους δίνουν ουσιαστικά ένα φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής, αλλά μπορείτε να τους αποτρέψετε από το να μολύνουν άλλους ανθρώπους», είχε πει ο Fauci στο CNN.
Το 2010, οι ερευνητές ανακοίνωσαν μια ακόμη σημαντική εξέλιξη: Μια μελέτη είχε βρει ότι η λήψη μιας ημερήσιας δόσης φαρμάκων για τον HIV μείωσε τον κίνδυνο μόλυνσης για τους άνδρες που έκαναν σεξ με άλλους άνδρες. Το 2012, ο FDA ενέκρινε τη χρήση της προφύλαξης πριν από την έκθεση (PrEP) για ενήλικες με υψηλό κίνδυνο μόλυνσης, ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα της επιδημίας. Καθώς οι νέες θεραπείες για το HIV/AIDS έχουν κάνει τη διάγνωση πιο διαχειρίσιμη και βοηθούν ακόμη και στην πρόληψη της μόλυνσης, οι προκλήσεις για τη δημόσια υγεία παραμένουν.
Το Σύνδρομο Απώλειας HIV
Η απώλεια βάρους που αποτελεί σημαντική επίπτωση του AIDS, που ορισμένες φορές ονομάζεται Σύνδρομο Απώλειας HIV, είναι μια απώλεια βάρους άνω του 10% του σωματικού βάρους με διάρροια ή αδυναμία και πυρετό που διαρκεί περισσότερο από 30 ημέρες. Αυτός ο τύπος απώλειας βάρους συμβαίνει συχνά με πιο προχωρημένο στάδιο AIDS. Η άλιπη μάζα σώματος (LBM) αλλά και το σωματικό λίπος, τείνουν να χάνονται. Ενώ οι αντιρετροϊκές θεραπείες (ART) έχουν βοηθήσει στη μείωση των ποσοστών αυτής της απώλειας βάρους, οι εκτιμήσεις από το 2016 υποδεικνύουν ότι μεταξύ 14%- 38% των ατόμων με HIV θα το βιώσουν.
Ο κίνδυνος θανάτου αυξάνεται με κάθε 1% αύξηση στην απώλεια βάρους από το αρχικό βάρος σε άτομα που ζουν με HIV. Επιπλέον, αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 11% με κάθε 1% αύξηση στην απώλεια βάρους από την προηγούμενη επίσκεψη. Ουσιαστικά τα στοιχεία δείχνουν πως με κάθε απώλεια βάρους, ο κίνδυνος θνησιμότητας δεκαπλασιάζεσαι.
Η απώλεια βάρους στον HIV μπορεί να προκύψει από ένα συνδυασμό παραγόντων όπως Ευκαιριακές λοιμώξεις (OI), οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξασθενημένο από τον HIV, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους. Το Σύνδρομο Απώλειας του HIV έχει συνδεθεί με:
- Σύμπλεγμα Mycobacterium avium
- λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό
- Πνευμονία από πνευμονοκύστη
- φυματίωση
Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι οι ελλείψεις μικροθρεπτικών συστατικών συχνά συνοδεύουν τα ελλείμματα μακροθρεπτικών συστατικών. Η παροχή κατάλληλης διατροφικής υποστήριξης σε ασθενείς με AIDS είναι θεμελιώδης για τη βέλτιστη ιατρική περίθαλψη. Οι συνολικές ενδείξεις για διατροφική υποστήριξη σε ασθενή με AIDS είναι οι ίδιες όπως σε οποιαδήποτε άλλη χρόνια νόσο.
Ο ρόλος της διατροφής
Ένα εγχειρίδιο που δημοσιεύθηκε από κοινού από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 2003, αναγνωρίζει τη σχέση μεταξύ μόλυνσης και διατροφής και προσφέρει απλές διατροφικές προτάσεις για τα άτομα που ζουν με HIV/AIDS.
Ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και ενισχύοντας τα επίπεδα ενέργειας, η ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τις καταστροφές της νόσου και με τη διατήρηση του σωματικού βάρους μπορεί να υποστηρίξει τις φαρμακευτικές θεραπείες και να αποτρέψει τον υποσιτισμό. «Η σχέση μεταξύ του HIV/AIDS και του υποσιτισμού είναι ένα ιδιαίτερα ακραίο παράδειγμα του φαύλου κύκλου της δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού, των μολυσματικών ασθενειών και του υποσιτισμού», δήλωσε ο Δρ David Nabarro, Εκτελεστικός Διευθυντής του ΠΟΥ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και Υγιεινά Περιβάλλοντα.
Σχεδόν το 95% των ατόμων με HIV/AIDS ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου η υγειονομική περίθαλψη, οι πόροι και τα φάρμακα είναι σπάνια. Για αυτούς μια ισορροπημένη διατροφή είναι ένας θετικός τρόπος ανταπόκρισης στην ασθένεια. «Το φαγητό δεν είναι μια μαγική σφαίρα. Δεν θα σταματήσει τους ανθρώπους να πεθαίνουν από AIDS», είπε ο Clay, «αλλά μπορεί να τους βοηθήσει να ζήσουν περισσότερο, πιο άνετα και πιο παραγωγικά».
Παρά τις δυσκολίες στην πρόσληψη τροφής, τα άτομα που ζουν με HIV/AIDS θα πρέπει να τρώνε πολύ περισσότερο φαγητό για να καταπολεμήσουν την ασθένεια και να αναπληρώσουν την απώλεια βάρους. Ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής, κάποιος που έχει προσβληθεί από HIV/AIDS χρειάζεται περισσότερη πρωτεΐνη για την αναδόμηση του μυϊκού ιστού, περισσότερες τροφές πλούσιες σε ενέργεια για αύξηση βάρους, βιταμίνες και μέταλλα που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και νερό για την καταπολέμηση της αφυδάτωσης.
Σύμφωνα με την Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας (AND), η κατανάλωση μιας θρεπτικής διατροφής έχει διάφορα οφέλη για τα άτομα με HIV ή AIDS, όπως:
- ενίσχυση της αντοχής σε λοιμώξεις και επιπλοκές
- μείωση των παρενεργειών των φαρμάκων
- ανακούφιση των συμπτωμάτων του HIV
- βελτίωση της ποιότητας ζωής ενός ατόμου
Το AND συνιστά την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνες και μέταλλα, τέτοιες τροφές περιλαμβάνουν:
- Φρούτα: Τρώτε ποικιλία φρούτων διαφορετικών χρωμάτων, όπως βατόμουρα, ροδάκινα και σταφύλια.
- Λαχανικά: Διαφοροποιήστε την πρόσληψη λαχανικών για να συμπεριλάβετε αυτά διαφορετικών χρωμάτων, όπως λάχανο, σπανάκι και παντζάρια.
- Δημητριακά ολικής αλέσεως: Αυτές οι τροφές περιέχουν φυτικές ίνες. Παραδείγματα περιλαμβάνουν βρώμη, καστανό ρύζι και ψωμί από 100% δημητριακά ολικής αλέσεως.
- Πρωτεΐνες: Καλές πηγές περιλαμβάνουν τα φασόλια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, τα ψάρια, τα πουλερικά και το άπαχο κρέας.
- Γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά: Παραδείγματα περιλαμβάνουν τυρί cottage με χαμηλά λιπαρά, γάλα και γιαούρτι.
Επιπλέον τα άτομα με HIV και μειωμένη ανοσία θα πρέπει να πίνουν 8-10 ποτήρια νερό ή άλλα υγρά την ημέρα, καθώς:
- μειώνει την κούραση
- βοηθά στην πρόληψη της αφυδάτωσης
- μειώνει τις παρενέργειες των φαρμάκων
- βοηθά στην αποβολή των φαρμάκων που έχει χρησιμοποιήσει ο οργανισμός
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται
Τα τρόφιμα και τα ποτά που πρέπει να αποφεύγουν τα άτομα με HIV ή AIDS και μειωμένη ανοσία περιλαμβάνουν:
Αλάτι: Μερικά από τα τρόφιμα που περιέχουν τις υψηλότερες ποσότητες νατρίου περιλαμβάνουν αλλαντικά, σούπες, ψωμί, πίτσα και σάντουιτς.
Ζάχαρη: Περιλαμβάνει ζαχαρούχα ποτά και επιδόρπια, όπως παγωτό, κέικ, μπισκότα, πίτες και αρτοσκευάσματα.
Ανθυγιεινό λίπος: Αυτό περιλαμβάνει τα κορεσμένα λίπη, τα οποία υπάρχουν σε λιπαρά κομμάτια κρέατος και φοινικέλαιο. Ένα άτομο θα πρέπει επίσης να αποφεύγει τα τρανς λιπαρά, τα οποία υπάρχουν σε επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν μερικώς υδρογονωμένα έλαια.
Αλκοόλ: Αυτό περιλαμβάνει μπύρα, κρασί και οινοπνευματώδη ποτά, όπως βότκα και ρούμι. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη δυσκολία στην καταπολέμηση των λοιμώξεων και σε μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης παρενεργειών από φάρμακα.
Εάν ένα άτομο έχει HIV ή AIDS και έχει μειωμένη ανοσία, η σωστή διατροφή και δίαιτα μπορούν να βοηθήσουν το ανοσοποιητικό του σύστημα να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις. Ορισμένες διατροφικές πρακτικές μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη διαχείριση μιας σειράς διατροφικών προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίσουν άτομα που ζουν με HIV ή AIDS, όπως ναυτία και δυσκολία στην κατάποση.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/hiv-aids-nutrition-and-diet#nutrition
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7811545/
https://www.healthline.com/health/hiv-aids/hiv-weight-loss
https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00001442.htm
Ακολουθήστε το Cibum 
