Συναγερμός στην Ευρώπη: Το ζιζανιοκτόνο που έχει μολύνει τους υδάτινους πόρους και προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας

Θεωρείται υπεύθυνο για βλάβες στο ήπαρ και στα νεφρά, στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς και διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα

Σε ανησυχητικά επίπεδα έχει φθάσει στη Γαλλία, αλλά εν μέρει και την υπόλοιπη Ευρώπη, η μόλυνση των υδάτινων πόρων με τριφθοροξικό οξύ. Υπεύθυνη για το κακό θεωρείται η αλόγιστη χρήσης του φυτοφαρμάκου flufenacet, σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα Le Monde.

Τι είναι το τριφθοροξικό οξύ και τι προκαλεί

Το τριφθοροξικό οξύ (TFA) είναι μια χημική ένωση που προκαλεί ανησυχία λόγω της τοξικότητάς του στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία, όπως βλάβες στο ήπαρ και στα νεφρά, στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς και διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα. Η υψηλή σταθερότητα και υδατοδιαλυτότητά του σημαίνουν ότι μπορεί να παραμένει στο περιβάλλον για μεγάλα χρονικά διαστήματα, να επηρεάσει την υδρόβια ζωή, μειώνοντας τη βιοποικιλότητα και διαταράσσοντας τα οικοσυστήματα.

Οι παραδοσιακοί τρόποι καθαρισμού νερού, όπως η χλωρίωση και η οζονοποίηση, είναι αναποτελεσματικά στην αφαίρεση τέτοιων σταθερών οργανικών ρύπων. Η ευρεία χρήση του σε κοινές καλλιέργειες θέτει σε κίνδυνο τόσο τους αγρότες όσο και τους καταναλωτές.

Τι έχει πει η EFSA για το φυτοφάρμακο

Τα συμπεράσματα της EFSA προσδιορίζουν το flufenacet, που παράγεται από PFAS Bayer και BASF ως ενδοκρινικό διαταράκτη που επηρεάζει τις ορμόνες διέγερσης του θυρεοειδούς. Αυτή η διαταραχή του θυρεοειδούς μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου θέτοντας τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά σε κίνδυνο. Το Flufenacet είναι επίσης μια ουσία ανά και πολυφθοροαλκυλίου (PFAS) που αποικοδομείται σε «TFA», ένα μόνιμο και εξαιρετικά ευκίνητο PFAS που μολύνει τα υδατικά συστήματα της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των πιο παρθένων νερών μας. Με το TFA να προτείνεται για ταξινόμηση ως τοξικό για την αναπαραγωγή, η παρουσία του στα υπόγεια ύδατα και στο πόσιμο νερό δεν πρέπει να υπερβαίνει το ρυθμιστικό όριο του 0,1 μg/L—ένα όριο που ξεπερνιέται πολύ, σύμφωνα με την EFSA. Πρόσφατα μια ομάδα επιστημόνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το TFA στο πόσιμο νερό μας πληροί τα κριτήρια μιας απειλής για τα πλανητικά όρια για νέες οντότητες.

Δείτε επίσης: Η μάχη των πτηνών! – Είναι η γαλοπούλα πιο υγιεινή από το κοτόπουλο;

H Le Monde καταγγέλει την αναστολή της απόσυρσης

Στο ρεπορτάζ της Γαλλικής εφημερίδας επισημαίνεται ότι το εν λόγω ζιζανιοκτόνο αναγνωρίστηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων ως «ενδοκρινικός διαταράκτης», δηλαδή ως χημικό προϊόν που επιδρά στο ορμονικό σύστημα των ζώων και των ανθρώπων.

Και παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαική Επιτροπή είχε ζητήσει από το 2013 την απόσυρση του φυτοφαρμάκου flufenacet από τις ευρωπαϊκές αγορές, αυτό δεν συνέβη λόγω μεταγενέστερων αποφάσεων αναστολής της απόσυρσης.

Το flufenacet, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στις καλλιέργειες δημητριακών (ιδιαίτερα του σιταριού και του κριθαριού), είναι ένα από τα ζιζανιοκτόνα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στη Γαλλία. Οι πωλήσεις του σχεδόν διπλασιάστηκαν μεταξύ 2019 και 2022 (το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία), φτάνοντας τους 900 τόνους ετησίως.

Δείτε ακόμη: Τι είναι το μέλι τρούφας από το οποίο δημιουργήθηκε νέο φυσικό γλυκαντικό;

Οι αντιδράσεις και η απάντηση της Bayer

Ένας συνασπισμός 49 οργανώσεων περιβάλλοντος και υγείας προτρέπει τώρα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να απαγορεύσουν αμέσως το flufenacet, όπως θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολύ καιρό.

Οι 49 οργανισμοί καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν όλες τις ρυθμιστικές οδούς για την απαγόρευση της ουσίας το συντομότερο δυνατό. Αυτό περιλαμβάνει την υιοθέτηση κανονισμού μη ανανέωσης στην επερχόμενη συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής Φυτών, Ζώων, Τροφίμων και Ζωοτροφών τον Δεκέμβριο του 2024 και την έναρξη διαδικασιών για την απόσυρση όλων των εθνικών αδειών για προϊόντα με βάση το flufenacet. Δεδομένων των σημαντικών κινδύνων που εγκυμονεί η ουσία, ο συνασπισμός επιμένει να μην χορηγείται περίοδος χάριτος για την πώληση ή τη χρήση προϊόντων flufenacet.

Ο παραγωγός φυτοφαρμάκων BAYER υπερασπίζεται τη χρήση και τις πωλήσεις του Flufenacet και προσπαθεί να αγνοήσει τα προβλήματα δηλώνοντας ότι είναι ασφαλές.