Oι εταιρείες με στρατηγικές εκφοβισμού, προσπαθούν να σταματήσουν την κριτική και την ελεύθερη έκφραση καταναλωτών και δημοσιογράφων.
Του Γιάννη Ζαμπετάκη*
Το SLAPP είναι τα αρχικά των λέξεων Strategic Lawsuit Against Public Participation, και σε ελεύθερη μετάφραση παραπέμπουν σε Ποινικές Στρατηγικές για να αποθαρρύνουν την ενασχόληση με τα κοινά. Ο σκοπός του SLAPP είναι απλός: να «κόψουν τον βήχα» και εν τέλει να λογοκρίνουν φωνές που ασκούν δημόσια κριτική. Τα θύματα υπόκεινται σε εξευτελισμό και υπέρογκα δικαστικά έξοδα μέχρι που αργά ή γρήγορα αποθαρρύνονται, αποκαρδιώνονται και σωπαίνουν. Στην Καλιφόρνια, τα πράγματα είναι τόσο σοβαρά ώστε έχει θεσπιστεί και αντι-SLAPP νομοθεσία (California Code – Section 425.10) ώστε να προστατεύονται οι πολίτες που υπόκεινται σε SLAPP.
Ο τυπικός ενάγων μιας τέτοιας αγωγής SLAPP συνήθως δεν περιμένει να την κερδίσει. Οι στόχοι του ενάγοντα έχουν επιτευχθεί αν ο εναγόμενος υποκύψει στον φόβο, την τρομοκράτηση, τα αυξανόμενα δικαστικά έξοδα ή απλώς την εξάντληση και εγκαταλείψει την κριτική. Mια αγωγή SLAPP μπορεί επίσης να εκφοβίσει άλλους και να τους αποτρέψει από τη συμμετοχή στον διάλογο (από τη wikipedia.org).
Ο φόβος, η ρύπανση και οι αγωνιστές
Σε όλο τον πολυετή αγώνα μου (μαζί με τους Συναγωνιστές μου σε Ασωπό, Μεσσαπία και Σκουριές) έχουν πολλοί από εμάς δεχτεί SLAPP. Αλλά αυτά τα SLAPP δεν καθαρίζουν τα ποτάμια και τα λιμάνια από τα βαρέα μέταλλα, φευ!
Η ρύπανση επεκτείνεται και η Πολιτεία απλά κωφεύει. Στη Σύρο, στους ποταμούς Ασωπό και Μεσσάπιο σε Βοιωτία και Εύβοια και στους αντίστοιχους υδροφόρους ορίζοντες αλλά και στις Σκουριές τα ερωτήματα είναι απλά και ξεκάθαρα. Γιατί δεν κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους οι κατά τόπους Περιφέρειες και η Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ; Επειδή δεν έχει την απαραίτητη τεχνογνωσία ή μήπως οι λόγοι είναι «απλά» πολιτικοί;
Τα ερωτήματά μας είναι απλά και η απάντησή τους θα μπορούσε να είναι απλή και σύντομη σε μια Πολιτεία όμως που έμπρακτα προστατεύει το Περιβάλλον και τα νερά (γήινα και θαλάσσια). Στην Ελλάδα του 2023, όμως, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και οι ενδεχόμενοι ρυπαντές κάνουν SLAPP για εκφοβισμό. Η ρύπανση όμως και τα βαρέα μέταλλα… φυγείν αδύνατον!
Έχουμε όμως και μερικά ενθαρρυντικά νέα: υπερψηφίστηκε η νομοθετική γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτισμού (CULT) του Ευρωκοινοβουλίου για την προστασία των δημοσιογράφων και άλλων πολιτών από τις εκφοβιστικές, εκβιαστικές και καταχρηστικές αγωγές SLAPP. Η Επιτροπή συνεδρίασε στις 25 Μάη στο πλαίσιο της κατάρτισης της ευρωπαϊκής οδηγίας με αυτό το ζήτημα, που λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και εισηγητής της γνωμοδότησης στην οδηγία antiSLAPP, Στέλιος Κούλογλου, δήλωσε πως η Επιτροπή βελτίωσε την οδηγία εισάγοντας τέσσερις ακόμη παραμέτρους προστασίας.
- Πρώτον, διασφάλισε την προστασία από καταχρηστικές αγωγές και σε περιβάλλον διαδικτύου.
- Δεύτερον, διεύρυνε το φάσμα των προστατευόμενων κατηγοριών, καλύπτοντας πέραν των δημοσιογράφων, ανάμεσα σε άλλους και τις ΜΚΟ, τους επιστήμονες, τους ερευνητές, τους καλλιτέχνες.
- Τρίτον, η οδηγία πλέον θα καλύπτει και τις ήδη ανοιχτές υποθέσεις SLAPPs, που βρίσκονται στη δικαιοσύνη.
- Τέταρτον, διευρύνεται η διασυνοριακή ισχύς της.
Οι εξελίξεις αυτές είναι πολύ σημαντικές για τα ανοικτά μέτωπα αγώνα που έχουμε σε Σκουριές, Σύρο και όπου η ανεξέλεγκτη ανθρωπογενής ρύπανση επιμολύνει το περιβάλλον, το νερό (θαλασσινό και πόσιμο) και την διατροφική αλυσίδα.
Συνάμα, δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι τα SLAPP δεν είναι μόνο σε θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής και ρύπανσης.
SLAPP από τη βιομηχανία τροφίμων
Παρόμοιες πρακτικές SLAPP χρησιμοποιούνται και από τις βιομηχανίες τροφίμων αρκετά συχνά σε περιπτώσεις μη συμμορφούμενων τελικών προϊόντων.
Ένα πρόσφατο εξώδικο που έλαβε το CIBUM (εδώ) μήπως δεν είναι ουσιαστικά προσπάθεια SLAPP;
Αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι στα SLAPP, οι ενάγοντες δεν απαντούν, σχεδόν πότε, για τα αίτια του προβλήματος αλλά στόχος τους είναι όσοι ασχολούνται με τα κοινά (δημοσιογράφοι, ενεργοί πολίτες, ακτιβιστικές οργανώσεις).
*O Γιάννης Ζαμπετάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Χημείας Τροφίμων, Πρόεδρος του τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λίμερικ στην Ιρλανδία και “παίζει” πάντα Αριστερό Εξτρέμ.
Email: ioannis.zabetakis@ul.ie
Twitter: @yanzabet
Ακολουθήστε το Cibum 
