Τι σχέση έχει η λέξη με τα … σύκα;
Όλοι γνωρίζουμε για τον μεγάλο πλούτο των ελληνικών λέξεων και για το πώς έχουν επηρεάσει πολλές άλλες γλώσσες. Το να μιλάμε για την ελληνική προέλευση μιας λέξης είναι οικείο στους περισσότερους ανθρώπους στον κόσμο.
Ωστόσο, στην περίπτωση της παραγωγής σύκων, υπάρχει ένα «νομικό ζήτημα» που σχετίζεται με τον αρχαίο γαστρονομικό κόσμο. Και αυτό οδήγησε στην εξέλιξη της λέξης «συκοφάντης»!
Αν ψάξετε τη λέξη «sycophant» σε οποιοδήποτε ξένο λεξικό, η εξήγηση θα είναι λίγο πολύ η ίδια. Ο συκοφάντης είναι, δηλαδή, αυτός που «επαινεί ισχυρούς ή πλούσιους ανθρώπους με ανειλικρινή τρόπο, συνήθως για να κερδίσει κάποιο πλεονέκτημα», σύμφωνα με το Λεξικό του Κέμπριτζ.
Μιλώντας για την πραγματική σημασία της λέξης, υπάρχει μια μικρή διαφορά μεταξύ της αγγλικής και της ελληνικής γλώσσας. Και στις δύο περιπτώσεις, αναφέρεται σε δόλιο άτομο. Στα ελληνικά όμως δηλώνει άτομο που με ψευδείς δηλώσεις προσπαθεί να μειώσει κάποιον, και πάλι πιθανότατα για να πετύχει έναν προσωπικό στόχο.
Έτσι, ενώ στα αγγλικά ένας συκοφάντης είναι αυτός που επαινεί με δόλιο τρόπο, στα ελληνικά, τέτοιο άτομο είναι εκείνο που στην πραγματικότητα επικρίνει με υπολογισμό για τον καθαρό σκοπό του προσωπικού κέρδους.
Στο αριστούργημα Δειπνοσοφιστές που γράφτηκε από τον Αθηναίο του Ναυκράτη ο ελληνικής καταγωγής Αιγύπτιος συγγραφέας γράφει:
«Και ο Ίσιστρος, στα Αττικά του, λέει ότι απαγορευόταν να εξάγονται από την Αττική τα σύκα που φύτρωναν στη γη αυτή, για να έχουν οι κάτοικοι την αποκλειστική απόλαυσή τους. Και καθώς πολλοί άνθρωποι εντοπίστηκαν να τα εξάγουν κρυφά, εκείνοι που κατέθεσαν πληροφορίες εναντίον τους ενώπιον των δικαστών ονομάστηκαν αρχικά συκοφάντες».
Η λέξη «συκοφάντης» προέρχεται από δύο ξεχωριστές λέξεις: Συκον και fènin και φαίνειν που σημαίνει «δείχνω ή υποδηλώνω», άρα υποδηλώνει «αυτόν που δείχνει σύκα».
Το ερώτημα όμως που παραμένει είναι γιατί τους αποκαλούσαν έτσι. Σύμφωνα με την αρχαία αθηναϊκή νομοθεσία, σε περίπτωση βεβαιωμένης κατηγορίας, ως αποζημίωση, ο κατήγορος ελάμβανε ποσό ίσο με αυτό που επιβαλλόταν στον δράστη. Και αυτό γιατί η αγορά σύκων ήταν ένας αρκετά σημαντικός πόρος στην Αρχαία Ελλάδα και συνήθιζαν να τη θεωρούν εφάμιλλη με τη βιομηχανία λαδιού και κρασιού.
Ακολουθήστε το Cibum 
