Διαχείριση ζωικών υποπροϊόντων (νεκρά ζώα ή τμήματα νεκρών ζώων): Πόσο σημαντική είναι για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον;
Της Ευτυχίας Γ. Καραγεώργου*
Η διαχείριση των ζωικών υποπροϊόντων είναι σημαντική για την αποτελεσματική λειτουργία των γεωργικών και κτηνοτροφικών βιομηχανιών. Είναι απαραίτητη γιατί έτσι προστατεύεται η δημόσια υγεία και η υγεία των ζώων, αλλά ταυτόχρονα προστατεύεται και το περιβάλλον. Ζωικά υποπροϊόντα θεωρούνται τα νεκρά ζώα ή τμήματα από νεκρά ζώα (οστά, όργανα, αίμα κ.λπ.), που είναι ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση και δεν πρέπει να εισέρχονται στη διατροφική αλυσίδα.
Η διαχείριση των ζωικών υποπροϊόντων περιλαμβάνει τις ακόλουθες διεργασίες:
1. Συλλογή: Τα υποπροϊόντα συλλέγονται από τις γεωργικές και κτηνοτροφικές μονάδες με τρόπο που να αποφεύγεται η μόλυνση και η εξάπλωση ασθενειών.
2. Μεταφορά: Η μεταφορά των υποπροϊόντων πρέπει να γίνεται με ασφάλεια και σύμφωνα με τους κανονισμούς υγιεινής και ασφαλείας τροφίμων.
3. Επεξεργασία: Τα υποπροϊόντα μπορούν να υποστούν επεξεργασία όπως αποθήκευση, τεχνολογική επεξεργασία ή ανακύκλωση, ανάλογα με τον τύπο τους και τις απαιτήσεις της αγοράς ή της νομοθεσίας.
4. Απόρριψη: Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι δυνατή η χρήση ή η επεξεργασία των υποπροϊόντων, πρέπει να γίνεται απόρριψη με τρόπο που να μειώνει τον αντίκτυπο στο περιβάλλον, όπως η ανακύκλωση ή η ενεργή διάθεση.
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αναφέρεται στο συνολικό αντίκτυπο που έχει μια δραστηριότητα, προϊόν ή υπηρεσία στο περιβάλλον. Στην περίπτωση της διαχείρισης ζωικών υποπροϊόντων, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα μπορεί να επηρεάζεται από παράγοντες όπως η χρήση ενέργειας, η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου κατά τη μεταφορά, η διαχείριση των αποβλήτων και η χρήση νερού. Μια καλά σχεδιασμένη και υλοποιημένη διαχείριση μπορεί να μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αυτών των δραστηριοτήτων.
Η συλλογή των ζωικών υποπροϊόντων πρέπει να γίνεται με προσοχή και σεβασμό προς τους κανονισμούς υγιεινής και ασφαλείας τροφίμων. Αυτό συμπεριλαμβάνει τη χρήση κατάλληλων μέσων για τη μεταφορά και αποθήκευση των υποπροϊόντων, καθώς και την τήρηση κανονισμών για την υγιεινή των ζώων και του περιβάλλοντος, προκειμένου να αποφευχθεί η μόλυνση και η εξάπλωση ασθενειών.
Για τον λόγο αυτό, έχει θεσπιστεί παγκοσμίως ένα ιδιαίτερα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τη διαχείρισή τους, ώστε να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο υγείας και ασφάλειας. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδώσει και τροποποιήσεις αρκετούς Κανονισμούς που διέπουν τη διαχείριση των ζωικών υποπροϊόντων, όπως ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1069/2009 και ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 142/2011. Πολλές χώρες εφαρμόζουν εθνικά νομοθετήματα που εναρμονίζονται με τους εν λόγω κανονισμούς και καθορίζουν περαιτέρω λεπτομέρειες και απαιτήσεις. Επιπλέον, υπάρχουν εκδόσεις εκτελεστικών πράξεων και αποφάσεων που εφαρμόζουν τους παραπάνω κανονισμούς σε εθνικό επίπεδο.
Στην Ελλάδα, υπάρχουν αρκετές αδειοδοτημένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη συλλογή ζωικών υποπροϊόντων και τη διαχείρισή τους. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες είναι εξειδικευμένες στην ανακύκλωση και την επεξεργασία ζωικών υποπροϊόντων για την παραγωγή άλλων προϊόντων, όπως λίπη, πρωτεΐνες και λιπάσματα. Οι εν λόγω εταιρείες συνήθως λειτουργούν υπό την επίβλεψη των αρμοδίων αρχών και πρέπει να τηρούν υψηλά πρότυπα υγιεινής και περιβαλλοντικής προστασίας. Πριν επιλέξετε μια εταιρεία συλλογής, συνίσταται η διερεύνηση των υπηρεσιών τους, των προτύπων ποιότητας και της συμμόρφωσής τους με τη νομοθεσία.
*Ευτυχία Γ. Καραγεώργου Χημικός, M.Sc., PhD Υπεύθυνη Γραφείου Β. Ελλάδος LETRINA S.A., Επικεφαλής Επιθεωρήτρια.
Ακολουθήστε το Cibum 
