Επιστημονική μελέτη για τους βιολογικούς, χημικούς και φυσικούς κινδύνους που σχετίζονται με την εκτροφή και την επεξεργασία βρώσιμων εντόμων.
Η εντομοφαγία, δηλαδή η πρακτική της κατανάλωσης εντόμων, συνεχίζει να προσελκύει το ενδιαφέρον ερευνητών, οικολόγων και καταναλωτών ως πιθανή λύση για τη διατροφή του αυξανόμενου πληθυσμού του κόσμου τις επόμενες δεκαετίες. Οι κοινωνικές στάσεις απέναντι στα έντομα ποικίλλουν και ενώ σε ορισμένες χώρες καταναλώνονται από αρχαιότατων χρόνων, σε άλλες, τα έντομα θεωρούνται παράσιτα. Η παγκόσμια κατανάλωση εντόμων είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, περίπου 2.000 είδη εντόμων καταναλώνονται σε περισσότερες από 80 χώρες.
Μέχρι πρόσφατα, τα βρώσιμα έντομα δεν θεωρούνταν ως κύρια πηγή τροφής στην Ευρώπη. Όμως μόλις πριν από ένα μήνα δημοσιεύτηκε από την ΕΕ ο κανονισμός 2023/58 για την έγκριση του lphitobius diaperinus του γνωστού ως μικρός αλευροσκώληκας ως νέα τροφή. Σχεδόν ταυτόχρονα η ΕΕ ενέκρινε την διάθεση στην Ευρωπαϊκή αγορά της μερικώς απολιπασμένης (έχει αφαιρεθεί το λίπος) σκόνης Acheta domesticus (οικιακός γρύλος) για την παραγωγή ψωμιού, μακαρονιών και πίτσας και πολλών άλλων τροφίμων.
Όλα τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της εντομοφαγίας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για την προώθηση της εισαγωγής μακροπρόθεσμων βιώσιμων λύσεων στην ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων. Η ασφάλεια των βρώσιμων εντόμων θα πρέπει επίσης να αναλυθεί διεξοδικά. Τα βρώσιμα έντομα λοιπόν, αποτελούν μια νέα κατηγορία εκτρεφόμενων ζώων και έναν νέο κρίκο στην τροφική αλυσίδα, η εκτροφή τους είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους γεωργικούς τομείς, αλλά η παραγωγή τους θέτει τα ίδια προβλήματα και προκλήσεις που συναντώνται στη συμβατική κτηνοτροφία και την παραγωγή κρέατος.
Μελέτη επιστημόνων από την Πολωνία είχε στόχο, να συζητήσει τις τελευταίες κτηνιατρικές οδηγίες σχετικά με την κατανάλωση τροφών με βάση τα έντομα και να αναλύσει τους βιολογικούς, χημικούς και φυσικούς κινδύνους που σχετίζονται με την εκτροφή και την επεξεργασία βρώσιμων εντόμων. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Foods του mdpi στο Διαχείριση Παθογόνων Τροφίμων: Από το αγρόκτημα και τη λίμνη στο πιρούνι.
Σύμφωνα με την μελέτη, όπως και άλλα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, τα τρόφιμα με βάση τα έντομα μπορούν να εγείρουν ανησυχίες για την ασφάλεια, επειδή μπορεί να προκύψουν προβλήματα μετά τον θάνατο των εντόμων και κατά την επεξεργασία τους. Οι εταιρείες που εκτρέφουν και επεξεργάζονται έντομα, πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρούς υγειονομικούς κανόνες για να διασφαλίζουν τη μικροβιολογική ασφάλεια του τελικού προϊόντος και ειδικές διαδικασίες επεξεργασίας για την εξάλειψη τυχόν τροφιμογενών παθογόνων. Ωστόσο, το υπόστρωμα και το τελικό προϊόν μπορεί να μολυνθούν κατά την επεξεργασία. Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος, οι εκτροφείς εντόμων θα πρέπει να συμμορφώνονται με τα ίδια πρότυπα βιοασφάλειας που εφαρμόζονται στον τομέα των συμβατικών τροφίμων. Οι επιφάνειες εργασίας θα πρέπει να απολυμαίνονται, οι εργαζόμενοι στο αγρόκτημα πρέπει να τηρούν καλή προσωπική υγιεινή, οι χώροι του αγροκτήματος θα πρέπει να καθαρίζονται τακτικά και να τηρούνται οι ασφαλείς πρακτικές προετοιμασίας και παράδοσης τροφίμων. Σε φάρμες που δεν έχουν εφαρμόσει μέτρα βιοασφάλειας, τα έντομα και τα τρόφιμα με βάση τα έντομα μπορούν να μολυνθούν με παθογόνους μικροοργανισμούς που μεταδίδονται από το προσωπικό και τα παράσιτα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεσπιστούν νομικοί κανονισμοί, ιδίως διαδικασίες κτηνιατρικής εποπτείας, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια των εντόμων ως νέας τροφής.
Η αλλεργιογένεση των βρώσιμων εντόμων είναι ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα ασφάλειας. Παρόμοια με άλλα προϊόντα διατροφής, τα βρώσιμα έντομα θα μπορούσαν να ενέχουν ορισμένους κινδύνους για τους καταναλωτές με αλλεργίες. Μέχρι σήμερα, 239 αλλεργιογόνα αρθρόποδων έχουν εντοπιστεί από την υποεπιτροπή Ονοματολογίας Αλλεργιογόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα ακόλουθα αλλεργιογόνα εντοπίζονται συχνότερα στα βρώσιμα έντομα: φρουκτόζη-διφωσφορική αλδολάση, φωσφολιπάση Α, υαλουρονιδάση, κινάση αργινίνης, ελαφριά αλυσίδα μυοσίνης, τροπομυοσίνη, α-τουμπουλίνη και β-τουμπουλίνη . Συνολικά 116 αλλεργικές αντιδράσεις σε βρώσιμα έντομα, κυρίως ακρίδες, έχουν εντοπιστεί το 2018 και συνεπώς τα πιθανά αλλεργιογόνα σε τρόφιμα με βάση τα έντομα θα πρέπει να αναγράφονται ξεκάθαρα στην ετικέτα του προϊόντος.
Επιπλέον τα βακτήρια θεωρούνται επί του παρόντος ως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ασφάλεια στην παραγωγή βρώσιμων εντόμων και οι κοινές πρακτικές υγιεινής, όπως το στέγνωμα, το βράσιμο ή το βαθύ τηγάνισμα, μπορεί να μην επαρκούν για την εξάλειψη αυτών των παθογόνων. Επίσης τα βρώσιμα έντομα μπορούν δυνητικά να μεταδώσουν παρασιτικές ασθένειες και μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως ενδιάμεσοι ξενιστές για τροφιμογενή παθογόνα. Χημικοί κίνδυνοι μπορούν επίσης να εμφανιστούν στη βιομηχανία βρώσιμων εντόμων όπως και φυσικοί οι οποίοι όμως δεν αποτελούν απειλή για τους καταναλωτές παρά μόνο στην παραγωγικότητα και τα κέρδη της βιομηχανίας εκτροφής βρώσιμων εντόμων.
Συμπερασματικά τα βρώσιμα έντομα έχουν ταξινομηθεί ως εκτρεφόμενα ζώα, αλλά λίγα παραμένουν γνωστά για τη βιολογία, τη φυσιολογία, τις βιοχημικές οδούς, τα συγκεκριμένα παθογόνα, τις επιλογές θεραπείας και τις μεθόδους ανθρωπιστικής εκτροφής τους. Η ευημερία των εντόμων και τα ηθικά κριτήρια στην εντομοκαλλιέργεια είναι δύσκολο να καθοριστούν. Κτηνίατροι, στην καθημερινή τους πρακτική, ασχολούνται με έντομα, συμπεριλαμβανομένων των παρασίτων ή των εξωπαράσιτων και των μελισσών, αλλά τα βρώσιμα έντομα είναι νέα και αινιγματικά επειδή πρέπει να τα συγκρίνουν με τα συμβατικά ζώα. Πρέπει να ληφθούν μέτρα για την εκπαίδευση των κτηνιάτρων σχετικά με τα εκτρεφόμενα έντομα. Παρόλο που τα έντομα αποτελούν έναν νέο κρίκο στην τροφική αλυσίδα, οι επιστήμονες, οι κτηνίατροι και οι κτηνοτρόφοι πρέπει να αντιμετωπίσουν και να λύσουν τα ίδια παλιά προβλήματα που συναντώνται στη συμβατική κτηνοτροφία και την παραγωγή τροφίμων.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη για την ασφάλεια της εντομοφαγίας πατήστε ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Cibum 
