Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την πρόταση οδηγίας για την «Ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση» – Καλύτερη ενημέρωση και προστασία των καταναλωτών από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Της Άννας Λεκατσά*
Στις 17/1/2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την προτεινόμενη Οδηγία, όσον αφορά την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση μέσω καλύτερης προστασίας από αθέμιτες πρακτικές και καλύτερης ενημέρωσης και ανέθεσε στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα εθνικά κοινοβούλια.
Ως συμβολή στην ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, με βάση ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και προστασίας του περιβάλλοντος, και προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος στην πράσινη μετάβαση, είναι ουσιώδες οι καταναλωτές να μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις αγοράς και, συνεπώς, να συμβάλλουν σε πιο βιώσιμα καταναλωτικά πρότυπα.
Αυτό σημαίνει ότι οι έμποροι έχουν την ευθύνη να παρέχουν σαφείς, συναφείς και αξιόπιστες πληροφορίες. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικοί κανόνες στο δίκαιο της Ένωσης για την προστασία των καταναλωτών προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που παραπλανούν τους καταναλωτές και τους εμποδίζουν να προβούν σε επιλογές βιώσιμης κατανάλωσης, όπως οι πρακτικές που συνδέονται με την πρόωρη αχρήστευση των αγαθών, οι παραπλανητικοί περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί («προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας»), παραπλανητικές πληροφορίες σχετικά με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των επιχειρήσεων των εμπόρων ή αδιαφανή και μη αξιόπιστα σήματα βιωσιμότητας.
Οι έμποροι θα πρέπει να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές ή κοινωνικές επιπτώσεις, της ανθεκτικότητας, της ανακυκλωσιμότητας και της δυνατότητας επισκευής του προϊόντος.
Δεν θα πρέπει να δημιουργούν την εντύπωση ότι οι καταναλωτές συμβάλλουν σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αγοράζοντας τα προϊόντα τους.
Η αναγραφή σημάτων βιωσιμότητας που δεν βασίζονται σε σύστημα πιστοποίησης ή δεν έχουν θεσπιστεί από δημόσιες αρχές θα πρέπει να απαγορεύεται.
Το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία προβλέπει επίσης την ανάγκη καθορισμού κανόνων για τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, μέσα από μία άλλη προτεινόμενη Οδηγία, σχετικά με την τεκμηρίωση και τη γνωστοποίηση των ρητών περιβαλλοντικών ισχυρισμών, που συμπληρώνει τους κανόνες για την προστασία των καταναλωτών.
Μια άλλη δυνητικά παραπλανητική εμπορική πρακτική, είναι τα διαφημιστικά οφέλη για τους καταναλωτές, τα οποία στην πραγματικότητα αποτελούν συνήθη πρακτική στη σχετική αγορά. Για παράδειγμα, εάν η απουσία χημικής ουσίας αποτελεί συνήθη πρακτική σε συγκεκριμένη αγορά προϊόντος, η προώθησή της ως ιδιαίτερου χαρακτηριστικού του προϊόντος θα μπορούσε να συνιστά αθέμιτη εμπορική πρακτική.
Προκειμένου να βελτιωθεί η ευημερία των καταναλωτών, θα πρέπει επίσης να αποφεύγονται πρακτικές που συνδέονται με τον σχεδιασμό ενός προϊόντος με περιορισμένη ωφέλιμη ζωή. Η αγορά προϊόντων, για τα οποία υπάρχει η προσδοκία ότι θα διαρκέσουν περισσότερο απ’ όσο διαρκούν στην πραγματικότητα, προκαλεί ζημιά στους καταναλωτές, αλλά και αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον με τη μορφή αυξημένων απόβλητων υλικών.
Προκειμένου να ενημερώνονται οι καταναλωτές σχετικά με το γεγονός ότι παρέχεται εγγύηση ανθεκτικότητας για ένα συγκεκριμένο αγαθό, οι εν λόγω πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται στον καταναλωτή με τη χρήση εναρμονισμένου σήματος.
Οι εν λόγω κανόνες θα επιτρέψουν στους αρμόδιους εθνικούς φορείς να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και θα ενισχύσουν τα δικαιώματα των καταναλωτών.
Αναμένεται η λήψη της τελικής έγκρισης από το Συμβούλιο, μετά την οποία η σχετική Οδηγία θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 24 μήνες από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της, για να την μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο.
Πηγές: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2022%3A143%3AFIN&qid=1648730462931
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2024-0018_EL.html
*Άννα Λεκατσά Γεωπόνος-Επιστήμονας Τροφίμων, Senior Consultant AG ADVENT AE
Ακολουθήστε το Cibum 
