Έρευνα ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ: οι επιπτώσεις της πανδημίας στην κοινωνία και την οικονομία.

Διαδικτυακή έρευνα γνώμης μέσω του κοινωνικού δικτύου Facebook, διεξήγαγε το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ στο πλαίσιο της διερεύνησης των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία και την κοινωνία στην χώρας μας. Η έρευνα που ήταν πολυθεματική έγινε σε  δείγμα 4.122 ατόμων το διάστημα μεταξύ 29 Δεκεμβρίου 2020 και 27 Ιανουαρίου 2021. Τα ευρήματα της θα δημοσιευτούν σε διακριτές ενότητες. Το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ έδωσε στην δημοσιότητα τα αποτελέσματα της πρώτης ενότητας. Ένα γενικό συμπέρασμα που θα μπορούσε να εξαχθεί είναι ότι η πανδημία τείνει να πλήττει περισσότερο τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα που έχουν χαμηλότερο εκπαιδευτικό και οικονομικό υπόβαθρο, κάτι που επηρεάζει τόσο τις απόψεις τους τόσο για το υγειονομικό σκέλος της κρίσης όσο και για το οικονομικό, αλλά και σε σχέση με τους μετασχηματισμούς που φαίνεται πως προκαλεί η πανδημική κρίση.

Σύμφωνα με την διαδικτυακή δημοσκόπηση αρνητική είναι η αξιολόγηση σχετικά με τον τρόπο που άνοιξε ο τουρισμός το προηγούμενο καλοκαίρι καθώς το 76,5% θεωρεί πως δεν ήταν ασφαλής.   

Ο τουρισμός αποτελεί μια πολύ σημαντική δραστηριότητα για την ελληνική οικονομία, την απασχόληση και τις τοπικές αγορές. Αποτελεί, επίσης, μια εκ των δραστηριοτήτων που επλήγησαν δυσανάλογα από τις δυσμενείς επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης.  Το 2020 το άνοιγμα του τουρισμού που επιχειρήθηκε δεν είχε τα προσδοκόμενα αποτελέσματα, ενώ όπως και στις υπόλοιπες δραστηριότητες το ζήτημα της προστασίας της υγείας αποτελούσε βασικό μέλημα. Στο ερώτημα εάν ήταν ασφαλής ο τρόπος που άνοιξε ο τουρισμός το προηγούμενο καλοκαίρι το 54,37% του δείγματος απάντησε όχι, το 22,1% μάλλον όχι, ενώ αντίθετα το 13,49% απάντησε μάλλον ναι και το 8,47% ναι. Συνολικά το 76,5% του δείγματος θεωρεί πως δεν ήταν ή μάλλον δεν ήταν ασφαλής ο τρόπος που άνοιξε ο τουρισμός το καλοκαίρι, σε αντίθεση με το 22% που θεωρεί πως ήταν ή μάλλον ήταν ασφαλής ο τρόπος που άνοιξε ο τουρισμός το προηγούμενο καλοκαίρι.

Στις επιμέρους κατηγορίες δεν καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις, κάτι που καταδεικνύει τη σημασία που έχει το ασφαλές άνοιγμα του τουρισμού τόσο για την προστασία της δημόσιας υγείας όσο και για την δυνατότητα των επιχειρήσεων που επωφελούνται από τον τουρισμό να λειτουργήσουν μέσα σε ένα όσο το δυνατό πιο σταθερό περιβάλλον. Με βάση αυτά και προκειμένου να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή λειτουργία των επιχειρήσεων και των τοπικών αγορών που εξαρτώνται από τον τουρισμό είναι σημαντικό να προχωρήσουν με ταχύτερους ρυθμούς οι εμβολιασμοί και παράλληλα να δοθεί η δυνατότητα αλλά και κίνητρα προκειμένου να εμβολιαστούν και οι εργαζόμενοι στον τομέα του τουρισμού. Το πιστοποιητικό εμβολιασμού μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο για το ασφαλές άνοιγμα του τουρισμού ωστόσο υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού. Σε κάθε περίπτωση θα απαιτηθούν περισσότερα πράγματα να γίνουν στο πεδίο των προληπτικών ελέγχων (rapid test), της ιχνηλάτησης και της ενίσχυσης των τοπικών δομών

Τα υπόλοιπα ευρήματα της έρευνας είναι τα ακόλουθα:

• 6 στους 10 ερωτώμενους (62,5%) δήλωσαν πως η ανησυχία για την πανδημία είναι δικαιολογημένη/μάλλον δικαιολογημένη. Από την άλλη μεριά καταγράφηκε ένα υψηλό ποσοστό του δείγματος (36,9%) που δήλωσε πως η ανησυχία για την πανδημία είναι υπερβολική/μάλλον υπερβολική, με τους τελευταίους να συγκεντρώνονται κυρίως στις βαθμίδες χαμηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου, χαμηλότερου εισοδήματος, κατοίκους χωριών, και στους ανέργους.
• Περίπου οι ίδιες διαπιστώσεις ισχύουν και για την πρόθεση των ερωτώμενων να εμβολιαστούν καθώς περίπου οι ίδιοι που δήλωσαν ότι δεν ανησυχούν για την πανδημία δήλωσαν ότι δεν προτίθεται εμβολιαστούν.
• Συγκεκριμένα, σχεδόν 6 στους 10 ερωτώμενους (59,7%) δήλωσαν την πρόθεση τους να εμβολιαστούν, έναντι του 34,4% που δήλωσε πως δεν είναι διατεθειμένο να κάνει το εμβόλιο για τον Covid – 19, ενώ καταγράφεται και ένα σημαντικό ποσοστό (6%) που δεν έχει αποφασίσει ή δεν απάντησε στην ερώτηση.
• Όσον αφορά την επάρκεια των μέτρων στήριξης της οικονομίας που έχει λάβει η κυβέρνηση το 76,1% θεωρεί πως τα μέτρα είναι ανεπαρκή ή μάλλον ανεπαρκή, με τους ανέργους να εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό αρνητικής αξιολόγησης.
• Διάχυτη απαισιοδοξία καταγράφεται σχετικά με τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία καθώς περίπου 8 στους 10 (79,9%) ερωτώμενους θεωρούν ότι η κρίση θα διαρκέσει για τουλάχιστον 2 χρόνια.
• Όσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία το 42,2% του δείγματος θεωρεί πως τα μέτρα θα πρέπει να στοχεύουν στην τόνωση της κατανάλωσης, το 27,5% σε μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, ενώ το 17,4% σε μέτρα αναπτυξιακής πολιτικής.
• Η πανδημική κρίση φαίνεται πως επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας. Από την έρευνα φαίνεται ότι επικρατεί αισιοδοξία αφού το 59,8% του δείγματος θεωρεί  ότι οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης θα είναι θετικές. Αυτοί που ανήκουν στις υψηλότερες εισοδηματικά κατηγορίες και έχουν υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο είναι περισσότερο αισιόδοξοι.  Αντίθετα, φαίνεται ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός ανησυχεί περισσότερο αυτούς που είναι λιγότερο προετοιμασμένοι να προσαρμοστούν σε αυτόν.
• Ωστόσο, παρά την αισιοδοξία που επικρατεί για τον ψηφιακό μετασχηματισμό γενικά, σχεδόν 7 στους 10 (68%) ερωτώμενους πιστεύουν ότι θα μειώσει τις θέσεις εργασίας, με τους ανέργους, τους συνταξιούχους και αυτούς που με χαμηλότερο εκπαιδευτικό υπόβαθρο να είναι πιο απαισιόδοξοι.
• Η πανδημία φαίνεται πως αλλάζει τη συμπεριφορά των ατόμων στις οικονομικές τους συναλλαγές. Σχεδόν 4 στους 10 (36,6%) ερωτώμενους αύξησαν τις ηλεκτρονικές τους αγορές ενώ πάνω από 5 στους 10 (54,7%) αύξησαν τις ηλεκτρονικές τους πληρωμές. Και οι δύο συμπεριφορές φαίνεται να σχετίζονται θετικά με το εκπαιδευτικό επίπεδο και το εισόδημα.
• Η πανδημία φαίνεται επίσης να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε επικοινωνούμε και ψυχαγωγούμαστε. Οι μισοί ερωτώμενοι (49,7%) αποκρίθηκαν ότι αύξησαν τη χρήση εφαρμογών τηλεδιασκέψεων με αυτούς που βρίσκονται στα υψηλότερα εκπαιδευτικά επίπεδα, τους φοιτητές, τους κατοίκους μεγάλων αστικών κέντρων και τους υψηλότερα αμειβόμενους να εμφανίζουν την τάση αυτή πιο έντονα. Αντίστοιχα σχεδόν οι μισοί (46,3%) έχουν αυξήσει τη χρήση εφαρμογών streaming, ειδικά οι νεότεροι σε ηλικία και οι υψηλότερα αμειβόμενοι.