Η μελαμίνη εξακολουθεί να υπάρχει ευρέως σε είδη που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα (FCA) και δηλώνονται ως κατασκευασμένα από μπαμπού
Η απελευθέρωση μελαμίνης και φορμαλδεΰδης από μαγειρικά σκεύη κατασκευασμένα από ρητίνες μελαμίνης εξακολουθεί να αποτελεί θέμα μεγάλης ανησυχίας, καθώς υπάρχει κίνδυνος μετανάστευσης ανεπιθύμητων χημικών ουσιών από τη μελαμίνη. Πριν από λίγες ημέρες μάλιστα, έγινε άλλη μία ανάκληση δημοφιλών ποτηριών λόγω τοξικής μελαμίνης που κυκλοφορούν και στην Ελλάδα.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ορυκτέλαια στα τρόφιμα: Οι πιέσεις της βιομηχανίας καθυστερούν την προστασία των καταναλωτών – Αποκαλυπτικά έγγραφα της ΕΕ
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Πρόστιμα σε τρία ζαχαροπλαστεία της Θεσσαλονίκης
Στην ΕΕ, ο κανονισμός για τα πλαστικά υλικά επαφής με τρόφιμα (FCM) περιορίζει την ειδική μετανάστευση μελαμίνης (CAS 108-78-1) και φορμαλδεΰδης (CAS 50-00-0) σε 2,5 και 15 mg/kg τροφίμου, αντίστοιχα, αλλά έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις μετανάστευσης μελαμίνης πάνω από το νόμιμο όριο. Η φορμαλδεΰδη ταξινομείται ως καρκινογόνος και η μελαμίνη ως πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Επιπλέον, η μελαμίνη έχει συσχετιστεί με επιδράσεις στο ουροποιητικό σύστημα και αναπαραγωγική τοξικότητα. Τον Φεβρουάριο του 2025, η καναδική κυβέρνηση δημοσίευσε ένα αναθεωρημένο πεδίο εφαρμογής διαχείρισης κινδύνου για τη μελαμίνη, με σκοπό τη μείωση της έκθεσης σε αυτήν την ένωση από τα FCM. Επιπλέον, το 2021, η ΕΕ απαγόρευσε τη χρήση μπαμπού και άλλων φυτικών συστατικών ως πρόσθετα σε πλαστικά FCM. Η ΕΕ ξεκίνησε ένα Σχέδιο Δράσης για την Επιβολή του Νόμου για να διασφαλίσει ότι το μπαμπού και άλλα παράνομα φυτικά πρόσθετα δεν θα διατίθενται στην αγορά της ΕΕ.
Ως πιο βιώσιμη εναλλακτική λύση στα πλαστικά μιας χρήσης που κατασκευάζονται από ορυκτά καύσιμα προωθούνται στην αγορά “βιολογικά” επιτραπέζια σκεύη από μπαμπού. Ωστόσο, τέτοια υλικά έχουν προσελκύσει την προσοχή λόγω πιθανών ανησυχιών για την ασφάλεια, π.χ. λόγω της μετανάστευσης μελαμίνης. Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα προϊόντα με ετικέτα μπαμπού (ή φυτικής προέλευσης) κατασκευάζονται με ρητίνη μελαμίνης-φορμαλδεΰδης ως συνδετικό υλικό, ενώ οι ίνες ή οι σκόνες από μπαμπού ή άλλες φυτικές ίνες χρησιμεύουν μόνο ως δομικά και ενισχυτικά πρόσθετα (πληρωτικά).
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2025 στο περιοδικό Food Control, η Kamila Bechynska από το Πανεπιστήμιο Χημείας και Τεχνολογίας της Τσεχικής Δημοκρατίας και οι συν-συγγραφείς της κατέδειξαν ότι η μελαμίνη εξακολουθεί να υπάρχει ευρέως σε είδη που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα (FCA) και δηλώνονται ως κατασκευασμένα από μπαμπού. Οι ερευνητές ανίχνευσαν μελαμίνη και τα παράγωγά της σε 20 από τα 21 δείγματα που χαρακτηρίστηκαν ως μπαμπού και σε 2 από τα 12 που κατασκευάστηκαν από άλλες βιολογικές πρώτες ύλες. Η μετανάστευση μελαμίνης υπερέβη τα νόμιμα όρια της ΕΕ για έξι προϊόντα.
Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν στοχευμένο και μη στοχευμένο χημικό έλεγχο σε 33 βιολογικά πιάτα. Αναφέρουν την παρουσία μελαμίνης στην πλειονότητα των επιτραπέζιων σκευών από μπαμπού που ελέγχθηκαν. Η μετανάστευση υπερβαίνει εν μέρει το νόμιμο όριο της ΕΕ. Εκτός από τη μελαμίνη, ανιχνεύθηκαν έως και έντεκα διαφορετικά υπολείμματα φυτοφαρμάκων ανά δοχείο βιολογικής προέλευσης.
Πιο αναλυτικά η Bechynska και οι συν-συγγραφείς πραγματοποίησαν μη στοχευμένο έλεγχο σε συνολικά 33 εκχυλίσματα βιολογικών FCA από την Τσεχική Δημοκρατία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα. Από τα 33 FCA, τα 21 ήταν κατασκευασμένα από μπαμπού και τα 14 προορίζονταν για παιδιά. Προσδιόρισαν προσωρινά 79 ενώσεις, 55 από τις οποίες ήταν φυτικοί μεταβολίτες. Οι υπόλοιπες 24 ενώσεις περιελάμβαναν φθαλικές ενώσεις, την επιφανειοδραστική ουσία τριαιθανολαμίνη, διάφορα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και μυκοτοξίνες, εκτός από τη μελαμίνη και τα υπολείμματά της. Ο στοχευμένος έλεγχος 442 φυτοφαρμάκων επιβεβαίωσε ότι το χλωριούχο βενζαλκόνιο ανιχνεύτηκε περισσότερο, αλλά ανιχνεύθηκαν επίσης εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα. Οι συγγραφείς τόνισαν τη σημασία της αξιολόγησης της ασφάλειας των βιολογικών επιτραπέζιων σκευών πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά.
Αναφορά: Bechynska, K., et al. (2025). « Ολοκληρωμένη αξιολόγηση της μόλυνσης από μπαμπού και άλλα βιολογικά πιάτα ». Food Control. DOI: 10.1016/j.foodcont.2025.111188
Πηγή: food packaging forum
