Tο μέλι είναι ένα αποθηκευμένο φαγητό των μελισσών (Apis mellifera) που προέρχεται από το νέκταρ των φυτών και μετατρέπεται σε μέλι με τη βοήθεια ενζύμων που εκκρίνονται από τους αδένες των εργαζόμενων μελισσών.
Μέσα σε μια αποικία, οι συλλέκτριες μέλισσες με πλήρεις σάκους μελιού, μεταφέρουν νέκταρ σε κηρήθρες και στη συνέχεια φτερουγίζουν τα φτερά τους για να επισπεύσουν τη μείωση της υγρασίας του νέκταρ πριν σφραγίσουν τα κύτταρα για αποθήκευση οι εργάτριες μέλισσες.
Τα μέλια ταξινομούνται είτε ως μονοανθικά είτε ως πολυανθικά, το πρώτο προέρχεται από κυρίαρχο βοτανικό είδος, επομένως από κυρίως ένα είδος νέκταρ με μόνο μικρές, εάν υπάρχουν, συνεισφορές νέκταρ από άλλες βοτανικές πηγές. Τα πολυανθικά μέλια, από την άλλη πλευρά, συνδέονται με διάφορες βοτανικές πηγές, καμία από τις οποίες δεν υπερισχύει.
Το μέλι έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς σε όλη την ιστορία, όχι μόνο ως τρόφιμο ή γλυκαντικό τροφίμων, αλλά και για ιατρικούς σκοπούς, οι οποίοι σχετίζονται, για παράδειγμα, με τις αντιμικροβιακές ή/και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Ωστόσο, τα πιθανά οφέλη για την υγεία του μελιού μπορεί να διαφέρουν σημαντικά λόγω της ποικιλομορφίας του νέκταρ που συλλέγουν οι μέλισσες καθώς μετακινούνται από φυτό σε φυτό. Έτσι, διαφορετικά φυτοχημικά που υπάρχουν στο νέκταρ των μελισσοκομικών φυτών συμβάλλουν στη μεταβλητότητα των δευτερευόντων προφίλ των μεταβολιτών των μελιού και αυτό μπορεί επίσης να επηρεάσει τα επίπεδα βιοενεργότητάς τους.
Για τις μέλισσες, το μέλι παρέχει μια πλούσια πηγή υδατανθράκων, η οποία αντικατοπτρίζεται στη χημική του σύνθεση, με τουλάχιστον 60% γλυκόζη και φρουκτόζη μαζί, περίπου 10% άλλα συστατικά ζάχαρης και περίπου 18% νερό. Το υπόλοιπο 2-3% του μελιού αποτελείται από ένα ποικίλο μείγμα περισσότερων από 200 μεμονωμένων ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων καροτενοειδών, φλαβονοειδών και φαινολικών, μαζί με πολλά άλλα δευτερεύοντα συστατικά, όπως πρωτεΐνες, ελεύθερα αμινοξέα, μέταλλα, βιταμίνες και οργανικά οξέα. Τα εν λόγω δευτερεύοντα συστατικά θεωρούνται πολύ σημαντικά για τον επηρεασμό όχι μόνο των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των μελιού αλλά και των αντίστοιχων προφίλ βιοενεργότητας.
Ο όρος «φαινόλη» ή «πολυφαινόλη» ορίζεται χημικά ως μια ουσία που διαθέτει αρωματικό δακτύλιο που φέρει έναν ή περισσότερους υποκαταστάτες υδροξυλίου, συμπεριλαμβανομένων λειτουργικών παραγώγων όπως οι εστέρες και οι γλυκοσίδες.
Αυτές οι ενώσεις, οι οποίες μπορούν να χωριστούν περαιτέρω σε υποομάδες όπως τα φαινολικά οξέα και τα φλαβονοειδή, βρίσκονται εκτενώς σε όλο το φυτικό βασίλειο και συνδέονται στενά με την οργανοληπτική και διατροφική ποιότητα των φρέσκων και επεξεργασμένων φυτικών τροφίμων.
Παρά τη σχετικά μικρή παρουσία τους, οι φαινολικές ενώσεις είναι ένα από τα συστατικά του μελιού που έχουν μελετηθεί περισσότερο λόγω των γνωστών βιολογικών δραστηριοτήτων τους. Επιπλέον, αναφέρονται ότι επηρεάζουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των μελιού και μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ενδεχομένως για τον εντοπισμό ή την επιβεβαίωση της βοτανικής προέλευσης των μελιού.
Οι περισσότεροι από τους ανθικούς δείκτες στο μέλι, οι οποίοι προέρχονται από το νέκταρ των μελισσοκομικών φυτών, είναι φλαβονοειδή ή φαινολικά οξέα. Ο προσδιορισμός αυτών των ενώσεων στο μέλι μπορεί, συνεπώς, να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την αναγνώριση του ανθικού τύπου του. Επιπλέον, οι φαινολικές ενώσεις μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της ποιότητας του μελιού, προκειμένου να επιλεχθούν οι βέλτιστες πρακτικές επεξεργασίας.
Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί αρκετές ανασκοπήσεις σχετικά με τα φαινολικά του μελιού. Αυτές οι ανασκοπήσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε φαινολική ανάλυση, προσδιορισμό και διαχωρισμό μελιού, φαινολικά ως ενώσεις εξακρίβωσης της γνησιότητας και δείκτες για τη βοτανική προέλευση του μελιού, καθώς και φαινολικά μελιού και τα συναφή οφέλη για την υγεία.
Ένα μειονέκτημα αυτών των ανασκοπήσεων είναι ότι τείνουν να επικεντρώνονται μόνο σε μερικά υποσύνολα μονοανθικών μελιών που βρίσκονται σε συγκεκριμένες περιοχές. Μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση όλων των φαινολικών ενώσεων που έχουν απομονωθεί μέχρι σήμερα από μέλια σε όλο τον κόσμο δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί και αυτό αποτελεί το αντικείμενο μιας νέας μελέτης.
Αυτή η νέα μελέτη, παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη έρευνα των φαινολικών ενώσεων που αναφέρθηκαν σε ένα πολύ ευρύ φάσμα μονοανθικού μελιού από διαφορετικές γεωγραφικές τοποθεσίες παγκοσμίως, ώστε να παρέχει μια επισκόπηση των αντίστοιχων φαινολικών προφίλ τους και να βοηθήσει στον εντοπισμό των πανταχού παρόντων φαινολικών που βρίσκονται σε διάφορες πηγές και σε διαφορετικές γεωγραφικές τοποθεσίες. Παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με τις βοτανικές προελεύσεις των μελιών για τα οποία έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα φαινολικά συστατικά και επιτρέπει τον προσδιορισμό των περιφερειακών σημείων έρευνας σχετικά με τα φαινολικά συστατικά του μελιού.
Αυτή η ανασκόπηση διερεύνησε 130 πρωτότυπα ερευνητικά άρθρα που περιέγραψαν λεπτομερώς τις φαινολικές ενώσεις που εντοπίστηκαν σε 556 μονοανθικά μέλια.
Τα μέλια από 51 βοτανικές οικογένειες ομαδοποιήθηκαν σε 159 μονοανθικές ομάδες. Τα περισσότερα από τα μονοανθικά μέλια ανήκαν στις οικογένειες Myrtaceae και Fabaceae. Το μέλι Robinia (Robinia pseudoacacia, Fabaceae), το μέλι Manuka (Leptospermum scoparium, Myrtaceae) και το μέλι καστανιάς (Castanea sp., Fagaceae) ήταν τα μέλια της κατηγορίας για τα οποία είχαν πραγματοποιηθεί οι περισσότερες μελέτες για τα φαινολικά συστατικά που έχουν.
Η Κίνα, η Ιταλία και η Τουρκία ήταν οι σημαντικότεροι κόμβοι της φαινολικής έρευνας για το μέλι. Συνολικά 161 φαινολικές ενώσεις αναφέρθηκαν στα μέλια και αυτές ταξινομήθηκαν στη νέα ανασκόπηση σε πέντε μεγάλες σύνθετες ομάδες, δηλαδή τα φλαβονοειδή, το υδροξυκινναμικό οξύ και τα παράγωγά του (HCAD), το υδροξυβενζοϊκό οξύ και τα παράγωγά του (HBAD), διάφορα ή «άλλα φαινολικά», καθώς και εννέα μη φαινολικά που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ως ενώσεις δεικτών για συγκεκριμένα μονοανθικά μέλια.
Τα παράγωγα υδροξυκινναμικού οξέος (HCAD) και τα παράγωγα υδροξυβενζοϊκού οξέος (HBAD) ήταν τα πιο διαδεδομένα φαινολικά συστατικά στα μονοανθικά μέλια, με το καφεϊκό οξύ, το χολικό οξύ, το φερουλικό οξύ και την βαλανοκετόνη να είναι οι πιο αναφερόμενες φαινολικές ενώσεις.
Το μέλι Robinia (Robinia pseudoacacia, Fabaceae), το μέλι καστανιάς (Castanea sativa Mill., Fagaceae) και το μέλι Manuka (Leptospermum scoparium, Myrtaceae) ήταν τα μονοανθικά μέλια για τα οποία έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα ο υψηλότερος αριθμός φαινολικών ενώσεων.
Οι περισσότερες από αυτές τις φαινολικές ενώσεις ανιχνεύθηκαν και εντοπίστηκαν δομικά χρησιμοποιώντας HPLC. Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται στην ανασκόπηση μπορούν να χρησιμεύσουν ως οδηγός για μελλοντική έρευνα σχετικά με τον προσδιορισμό των φαινολικών ενώσεων στο μέλι. Απεικονίζει ποιες γεωγραφικές τοποθεσίες είναι πολύ δραστήριες στην έρευνα για τα φαινολικά στο μέλι. Παρέχει επίσης πληροφορίες για το ποιες φαινολικές ενώσεις έχουν ήδη καθοριστεί σε μονανθικά μέλια παγκοσμίως. Επιπλέον, περιγράφει λεπτομερώς τα συγκεκριμένα φαινολικά συστατικά που έχουν ανιχνευθεί μέχρι σήμερα σε αυτά τα μέλια και τις αναλυτικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την αναγνώρισή τους. Με τον τρόπο αυτό, βοηθά στον προσδιορισμό των κοινών ή πανταχού παρόντων φαινολικών συστατικών μελιού και εκείνων που μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί μόνο σε συγκεκριμένα μονοανθικά μέλια ή μέλια που προέρχονται από συγκεκριμένες βοτανικές οικογένειες.
Για να διαβάσετε ολόκληρη την ανασκόπηση, πατήστε εδώ
Ακολουθήστε το Cibum 
