Ο αποικισμός των σωλήνων ύδρευσης με Legionella είναι ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, που συγκεντρώνει όλο και μεγαλύτερη προσοχή από ειδικούς και επαγγελματίες του ξενοδοχειακού κυρίως κλάδου.
Τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη Legionella έχουν κερδίσει την αυξανόμενη προσοχή των απλών πολιτών, αλλά και των επαγγελματιών. Η Λεγιονέλλωση ή Νόσος των Λεγεωναρίων είναι μια σειρά λοιμώξεων, που κυμαίνονται από ήπια εμπύρετη ασθένεια έως σοβαρή πνευμονία με δυνητικά θανατηφόρα αποτελέσματα, που προκαλούνται από την Legionella pneumophila και συναφή βακτήρια Legionella και συχνά σχετίζονται με ταξίδια.
Υπάρχουν 50 διαφορετικά είδη λεγιονέλλας, από τα οποία τα 28 έχουν συσχετισθεί με νόσηση στον άνθρωπο με συχνότερο τη Legionella pneumophila (18 οροομάδες).
Αναλυτικότερα υπάρχουν δύο διαφορετικές κλινικές οντότητες της νόσου:
- ο πυρετός Pontiac, που αποτελεί αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη που μοιάζει με γριπώδη συνδρομή
- η νόσος των λεγεωναρίων, που εκδηλώνεται κυρίως πνευμονία, δυνητικά θανατηφόρος σε 5-30% των κρουσμάτων περίπου.
Το L. pneumophila μεταδίδεται με εισπνοή μολυσμένων αερολυμάτων που παράγονται από διάφορες συσκευές, όπως συστήματα νερού σε διάφορους χώρους διαμονής, σπίτια, πλοία και κτίρια. πύργοι ψύξης, πισίνες, spa, σιντριβάνια και άλλους.
Η Legionella είναι πανταχού παρούσα σε φυσικά και τεχνητά υδάτινα περιβάλλοντα.
Είναι σημαντική μια καλή κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την επιβίωση και την ανάπτυξη της Legionella για τον έλεγχο των βακτηρίων στα τεχνητά συστήματα νερού.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των συστημάτων διανομής νερού (WDS), όπως
- οι τύποι υλικών από τα οποία αποτελούνται οι σωλήνες,
- οι διαμέτροι των σωλήνων,
- τα πρότυπα ροής και
- οι χημικές και μικροβιολογικές διεργασίες,
μπορούν να προκαλέσουν ποικίλα προβλήματα στην ποιότητα του νερού και να αυξήσουν τον κίνδυνο διαφόρων λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένης της Legionella.
Οι μικροοργανισμοί σε ένα WDS συνδέονται με την επιφάνεια και τα τα τοιχώματα του συστήματος νερού, σχηματίζοντας βιοφίλμ και ο σχηματισμός τους επηρεάζεται από τη μικροχλωρίδα, το ίζημα, τις υδροδυναμικές συνθήκες και τη θερμοκρασία εντός του συστήματος, μεταξύ άλλων παραγόντων.
Το βιοφίλμ είναι στην πραγματικότητα παρέχει στους μικροοργανισμούς δομή, σταθερότητα, θρεπτικά συστατικά και προστασία από την έντονη ροή και τα απολυμαντικά. Ως εκ τούτου, οι μικροοργανισμοί στα βιοφίλμ συχνά παρουσιάζουν αυξημένη ανοχή στα βιοκτόνα (έως και 1000 φορές) και είναι δύσκολο να αφαιρεθούν, ειδικά από μη διαθέσιμες επιφάνειες όπως οι τυφλές άκρες.
Η συγκέντρωση ελεύθερου υπολειμματικού χλωρίου που απαιτείται για την αδρανοποίηση της Legionella είναι 0,2 mg/L, ενώ απαιτείται τουλάχιστον 1-2 mg/L για τη θανάτωση των βακτηρίων αυτών. Το φαινόμενο water scaling, το οποίο ουσιαστικά είναι μια επικάλυψη ή ίζημα που εναποτίθεται σε επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με σκληρό νερό και εμφανίζεται στους σωλήνες παροχής νερού σε WDSs, ειδικά στις επιφάνειες του συστήματος μεταφοράς θερμότητας. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στους σωλήνες που διανέμουν νερό με αυξημένη σκληρότητα. Αυτή η συσσώρευση υπάρχει σε όλα τα μέρη των συστημάτων παροχής νερού, και η πορώδης δομή της ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων παραγόντων (π.χ. Legionella spp.) ενώ παράλληλα τα προστατεύει από τις επιπτώσεις των απολυμαντικών.
Οι συνέπειες του σχηματισμού βιοϋμενίου σε μεγάλα συστήματα, είναι η ασθενέστερη ροή του νερού και οι δυσκολίες στη διατήρηση των καθορισμένων επιπέδων θερμοκρασίας, τόσο για το ζεστό όσο και για το κρύο νερό, συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη της Legionella.
Οι φυσικοί, χημικοί και βιολογικοί δείκτες της ποιότητας του νερού είναι αλληλένδετοι. Γενικά, η διάβρωση και η κατακράτηση ιζημάτων εμφανίζονται κυρίως σε μεταλλικούς αγωγούς, αυξάνοντας τη συγκέντρωση θρεπτικών ουσιών που απαιτούνται για το σχηματισμό βιοϋμενίου και την επιφανειακή τραχύτητα του εσωτερικού σωλήνα. Σχετική μελέτη του 2011, διερεύνησε το ποσοστό αποικισμού της Legionella spp. ως συνάρτηση του τύπου του υλικού από το οποίο κατασκευάστηκαν οι σωλήνες νερού. Τα αποτελέσματά τους έδειξαν χαμηλότερες συγκεντρώσεις μικροοργανισμών σε σωλήνες με ομαλές επιφάνειες σε σχέση με όσους είχαν τραχιές.
Στόχος μιας νέας μελέτης που πραγματοποιήθηκε σχετικά με το βακτήριο της Legionella στο νερό, ήταν να αξιολογηθεί κατά πόσον οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η συγκέντρωση ασβεστίου και μαγνησίου, καθώς και οι διάφοροι τύποι δομικών υλικών των σωλήνων διανομής ζεστού νερού, επηρεάζουν την εμφάνιση της L. pneumophila στα WDS. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι χρήσιμα για τις προσπάθειες βελτίωσης των προληπτικών μέτρων και ελαχιστοποίησης του κινδύνου μόλυνσης από Legionella.
Συνολικά, για τις ανάγκες της μελέτης, συλλέχθηκαν 108 δείγματα νερού σε διάστημα 12 μηνών από το σύστημα ζεστού νερού τεσσάρων ξενοδοχείων στην κομητεία Σπλιτ-Δαλματίας της Κροατίας.
Τα αποτελέσματα των αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν, έδειξαν ένα υψηλότερο ποσοστό θετικών δειγμάτων για L. pneumophila, τα οποία βρέθηκαν σε γαλβανισμένους σωλήνες σε σύγκριση με τους σωλήνες PVC, αν και η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Ωστόσο, δείγματα από γαλβανισμένους σωλήνες σιδήρου δείχνουν στατιστικά σημαντικά υψηλότερη μόλυνση L. pneumophila. Η συγκέντρωση των ιόντων Mg είναι επίσης στατιστικά σημαντικά υψηλότερη σε δείγματα από γαλβανισμένους σωλήνες από ό,τι σε δείγματα από σωλήνες PVC, ενώ η συγκέντρωση των ιόντων λιθίου ήταν υψηλότερη σε δείγματα από σωλήνες PVC.
Επιπλέον, παρατηρήθηκαν εποχιακές τάσεις της L. pneumophila στα συστήματα διανομής νερού και το υψηλότερο ποσοστό θετικών δειγμάτων εντοπίστηκε στο θερμότερο τρίμηνο του έτους, το οποίο συνέπεσε με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις ιόντων μαγνησίου.
Ο επιπολασμός της L. pneumophila στο σύστημα διανομής ζεστού νερού διαπιστώθηκε κυρίως σε εποχιακά ανοιχτά, παλαιότερα ξενοδοχεία με θερμοκρασίες κάτω των 50°C και υψηλότερο pH (συγκέντρωση χλωρίου κάτω από 0,2 mg/L).
Τα μεταλλικά μέρη της παροχής του νερού μπορεί να είναι σημαντικοί παράγοντες για τη μόλυνση της Legionella λόγω της πιθανότητας εναπόθεσης ιζήματος, ή λόγω της τραχύτητας των σωλήνων.
Η συγκεκριμένη μελέτη δείχνει ότι η παρακολούθηση και ο προσδιορισμός των παραγόντων κινδύνου για την παρουσία L. pneumophila, είναι σημαντικά στοιχεία για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου της νόσου των Λεγεωνάριων.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη, πατήστε εδώ
Πληροφορίες από το ECDC για διευθυντές τουριστικών καταλυμάτων σχετικά με τη Nόσο των Λεγεωνάριων, μπορείτε να βρείτε εδώ
Ακολουθήστε το Cibum 
