Τελικά, αξίζουν την προσοχή μας;
Τα βίντεο φαγητού που κυριαρχούν στα κοινωνικά δίκτυα, όπως το TikTok και το Instagram, δεν βασίζονται μόνο σε γαστρονομικές απολαύσεις, αλλά και σε ένα ισχυρό οπτικό άγκιστρο. Η επιτυχία τους κρύβεται συχνά σε έντονα χρώματα, καθαρό φωτισμό και (πάνω από όλα) τη σύνδεση δημιουργού και θεατή μέσα από την οπτική επαφή και την αμεσότητα.
Ένας βασικός λόγος που αυτά τα βίντεο μαγνητίζουν το κοινό είναι η ψευδαίσθηση μιας προσωπικής σύνδεσης. Η απευθείας ματιά στην κάμερα και οι αυθεντικές αντιδράσεις των δημιουργών κάνουν τον θεατή να νιώθει ότι συμμετέχει σε μια κοινή εμπειρία.

Σύμφωνα με τον Inigo Rivero, πρώην υπάλληλο του TikTok και νυν διευθυντή μάρκετινγκ στο πρακτορείο House Of Marketers, τα βίντεο όπου οι δημιουργοί τρώνε ενώ αλληλεπιδρούν με το κοινό «δεν αφορούν μόνο το φαγητό – είναι μια σύνδεση». Οι ήχοι από το μάσημα, το τσούγκρισμα και οι προσωπικές σκέψεις δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι μοιράζεσαι ένα γεύμα με έναν φίλο.
Η τάση αυτή έχει ρίζες στο «mukbang», ένα νοτιοκορεατικό φαινόμενο των αρχών του 2010, όπου δημιουργοί έτρωγαν τεράστιες ποσότητες φαγητού μπροστά στην κάμερα. Αν και τα σημερινά βίντεο φαγητού έχουν αφήσει πίσω τους τις υπερβολικές ποσότητες, η φιλοσοφία του «μαζί στο τραπέζι» παραμένει.
Η Annie Chu, δημιουργός περιεχομένου και υπεύθυνη του λογαριασμού @dfwfoodnites, υπογραμμίζει ότι αυτή η αίσθηση εγγύτητας είναι κρίσιμη: «Το κοινό αισθάνεται ότι συμπεριλαμβάνεται. Το βίντεο είναι σαν να τρώτε μαζί».
Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι η ακουστική εμπειρία που δημιουργούν τα βίντεο. Οι ήχοι από το μάσημα και το γλύψιμο ενεργοποιούν το ASMR (Αυτόνομη Αισθητηριακή Μεσημβρινή Απόκριση), μια αίσθηση μυρμηγκιάσματος που ξεκινά από το τριχωτό της κεφαλής και κατεβαίνει στη σπονδυλική στήλη.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Nick Bach, «το ASMR προσφέρει καταπραϋντικές και διαλογιστικές αισθήσεις, βοηθώντας τους ανθρώπους να ανακουφίσουν το στρες». Αυτή η επίδραση κάνει τους θεατές να κολλάνε με τα βίντεο και να νιώθουν ψυχολογικά ικανοποιημένοι, ακόμη και χωρίς να τρώνε.
Για τα εστιατόρια και τις εταιρείες τροφίμων, τα βίντεο αυτά αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία δωρεάν διαφήμισης. Όπως εξηγεί η Kosi Harris, ειδικός μάρκετινγκ στη Νέα Υόρκη, «η φυσική και αδιαμεσολάβητη παρουσίαση του φαγητού χωρίς φίλτρα δημιουργεί μια αίσθηση αυθεντικότητας και ανοίγει την όρεξη».
Πολλοί θεατές απωθούνται από τους έντονους ήχους μάσησης και κατάποσης, με κάποιους να τα βρίσκουν ενοχλητικά ή ακόμα και αηδιαστικά. Η καθηγήτρια MJ Kim σημειώνει ότι η εμπειρία ASMR μπορεί να προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις, κάτι που αναδεικνύει τον πολωτικό χαρακτήρα αυτών των βίντεο.