Το χρονικό περιθώριο προσαρμογής.
Με το νέο κανονισμό 2023/2108 της 6ης Οκτώβριου, η ΕΕ μείωσε τα όρια στα νιτρώδη και τα νιτρικά άλατα. Το νιτρώδες κάλιο (E 249), το νιτρώδες νάτριο (E 250), το νιτρικό νάτριο (E 251) και το νιτρικό κάλιο (E 252) είναι ουσίες που χρησιμοποιούνται εδώ και πολλές δεκαετίες ως συντηρητικό για τη διασφάλιση, της διατήρησης και της μικροβιολογικής ασφάλειας των τροφίμων, ιδιαίτερα του κρέατος, των ψαριών και των τυροκομικών προϊόντων, και για να συμβάλλουν στις χαρακτηριστικές οργανοληπτικές τους ιδιότητες. Ωστόσο, ταυτόχρονα, αναγνωρίζεται ότι η παρουσία νιτρωδών και νιτρικών αλάτωνστα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσει τον σχηματισμό νιτροζαμινών, μερικές από τις οποίες είναι καρκινογόνες. Σε πρόσφατη γνωμοδότησή της η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων EFSA έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις νιτροζαμίνες στα τρόφιμα. Επομένως σύμφωνα με τον κανονισμό, υπάρχει ανάγκη να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος σχηματισμού νιτροζαμινών μέσω της παρουσίας νιτρωδών και νιτρικών αλάτων στα τρόφιμα, αφενός, και δεν καταργούνται πλήρως ώστε να διατηρηθούν τα προστατευτικά τους αποτελέσματα έναντι του πολλαπλασιασμού βακτηρίων, ιδίως του C. botulinum, που ευθύνεται για την αλλαντίαση , αφ ‘ετέρου.
Στο τραπέζι της συζήτησης είχε τεθεί και η πλήρης απαγόρευση των νιτρωδών και νιτρικών αλάτων. Όσοι τάχθηκαν υπέρ της μείωσης και όχι της απαγόρευσης υποστήριξαν ότι τα προϊόντα χωρίς νιτρικά/νιτρώδη θα είναι πιο ακριβά και επομένως λιγότερο προσβάσιμα σε ορισμένους καταναλωτές. Αντίθετα, εκείνοι που τάχθηκαν υπέρ της συνολικής απαγόρευσης επικαλέστηκαν τις ανησυχίες για την υγεία που εξέφρασε η αξιολόγηση κινδύνου του Ιανουαρίου 2023 της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) για τις Ν-νιτροζαμίνες στα τρόφιμα.
Η μείωση των νιτρικών αλάτων δεν θα ισχύσει για μερικά παραδοσιακά αλλαντικά για τα οποία θα ισχύσουν ειδικά όρια. Οι επιχειρήσεις τροφίμων έχουν πλέον τουλάχιστον δύο χρόνια για να προσαρμοστούν στον νέο κανονισμό. Τα νέα αυστηρότερα όρια λαμβάνουν υπόψη την ποικιλομορφία των προϊόντων και τις συνθήκες παρασκευής τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Δίνουν σαφές μήνυμα στη βιομηχανία και στους μικρότερους παραγωγούς ότι είναι πλέον η κατάλληλη στιγμή να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που θέτει η παρουσία νιτρωδών και νιτρικών αλάτων στα τρόφιμα σε ολόκληρη την ΕΕ και σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα.
Η Επίτροπος Στέλλα Κυριακίδη, αρμόδια για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, δήλωσε: «Θέτοντας νέα όρια για τα νιτρώδη και τα νιτρικά πρόσθετα στα τρόφιμα, κάνουμε ένα ακόμη βήμα προς αυτή την κατεύθυνση και υλοποιούμε μια άλλη σημαντική δράση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου. Τώρα καλώ τη βιομηχανία τροφίμων να εφαρμόσει γρήγορα αυτούς τους κανόνες που βασίζονται στην επιστήμη και, όπου είναι δυνατόν, να τους μειώσει περαιτέρω για την προστασία της υγείας των πολιτών».
Να σημειωθεί ότι η Γαλλία έχει ήδη λάβει μέτρα για τη μείωση αυτών των πρόσθετων στα αλλαντικά. Υπενθυμίζεται επίσης, πως τον περασμένο Οκτώβριο μελέτη του ΕΦΕΤ και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κατέληξε στο συμπέρασμα πως το χοιρινό κρέας ήταν η κύρια αιτία πρόσληψης νιτρωδών (41,5%), ακολουθούμενο από το κρέας γαλοπούλας (32,7%) και τα λουκάνικα (23,8%), αν και διαπιστώθηκαν διακυμάνσεις μεταξύ των ηλικιακών ομάδων. Ένα σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων καταναλωτών κινδύνευε να υπερβεί την ADI για νιτρώδη από την κατανάλωση μόνο επεξεργασμένου κρέατος, κυρίως από επεξεργασμένα προϊόντα από χοιρινό και γαλοπούλα, τα οποία καταναλώνονται ως μέρος μεικτών πιάτων (πιο συχνά σε τοστ, σάντουιτς και πίτσα). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα παιδιά ηλικίας 0-9 ετών, τα οποία είχαν μακράν το υψηλότερο ποσοστό υπέρβασης μεταξύ τους.
Ακολουθήστε το Cibum 
