Το περιβάλλον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μετάδοση πολλών τροφιμογενών ασθενειών, και καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλο και περισσότερο τις θερμοκρασίες και τα καιρικά φαινόμενα παγκοσμίως, ο κίνδυνος μετάδοσης των λοιμώξεων είναι κάτι παραπάνω από πιθανός.
Οι τροφιμογενείς ασθένειες προκαλούνται από την κατανάλωση ενός μη ασφαλούς τροφίμου, όπως μη παστεριωμένο (νωπό) γάλα, επιμολυσμένο με βακτήρια ή παράσιτα κρέας, από ωμά φρούτα και λαχανικά που έχουν μολυνθεί με κόπρανα από μολυσμένο ζώο ή από κάποιο άτομο που φέρει τη λοίμωξη.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι το 2010, υπήρξαν 600 εκατομμύρια τροφιμογενείς ασθένειες και 420.000 θάνατοι από τροφιμογενείς λοιμώξεις.
Το περιβάλλον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μετάδοση πολλών παθογόνων παραγόντων, συνεπώς η μεταβολή των περιβαλλοντικών συνθηκών – όπως η αύξηση της θερμοκρασίας και οι μεταβολές στις βροχοπτώσεις – μπορεί να μεταβάλει τη γεωγραφική κατανομή, την ποικιλομορφία, τα επίπεδα και την εποχικότητα ενός παθογόνου παράγοντα στο φυσικό και γεωργικό περιβάλλον. Αυτό τελικά έχει συνέπειες για τα επίπεδα των παθογόνων παραγόντων στα τρόφιμα.
Πως επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τα κρούσματα τροφικών δηλητηριάσεων
Οι κλιματικές μεταβλητές που επηρεάζουν περισσότερο τις τροφιμογενείς ασθένειες περιλαμβάνουν:
- την αυξημένη θερμοκρασία του αέρα
- την αυξημένη θερμοκρασία του νερού
Ορισμένες χώρες μπορεί να γίνουν πολύ ζεστές, κάτι που δυσχεραίνει την καλλιέργεια στο χωράφι, καθώς και την ανοικτή κτηνοτροφία. Μια λύση για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης στα ζώα, θα ήταν η μεγαλύτερη αναπαραγωγή και εκτροφή ζώων σε εσωτερικούς χώρους. Όμως, αυτό εγκυμονεί κινδύνους, καθώς αυξάνει τη δυνατότητα μετάδοσης ζωονόσων από ζώο σε ζώο.
Σε άλλες περιοχές βέβαια, η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη καλλιεργητική περίοδο. Αυτό θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη χρήση των υπαίθριων βοσκοτόπων, αυξάνοντας την πιθανότητα μετάδοσης παθογόνων παραγόντων από το περιβάλλον προς τα ζώα.
Κάποιες ακόμα γεωργικές πρακτικές μπορεί επίσης να χρειαστεί να προσαρμοστούν σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετους κινδύνους μόλυνσης του εδάφους ή των τροφίμων. Για παράδειγμα, τα κόπρανα ανθρώπων ή ζώων που χρησιμοποιούνται ως λίπασμα για την ενίσχυση της ανάπτυξης των καλλιεργειών, μπορούν να μολύνουν το έδαφος και να εισαγάγουν παθογόνα στον κύκλο των τροφίμων.
Σε περιοχές όπου η ξηρασία γίνεται συχνότερη, μπορεί να υπάρχει αυξημένη ζήτηση σε αρδευτικό νερό για τη στήριξη της γεωργίας. Η ποιότητα αυτού του νερού – τόσο για τη στήριξη της ανάπτυξης των καλλιεργειών όσο και για τον καθαρισμό των προϊόντων – είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή του κινδύνου εμφάνισης κρουσμάτων τροφιμογενών λοιμώξεων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το νερό άρδευσης κακής ποιότητας, έχει εντοπιστεί ως πιθανή πηγή μόλυνσης σε διάφορες εστίες της νόσου E. coli που περιλαμβάνουν φυλλώδη λαχανικά.
Η μόλυνση από Salmonella, μία από τις πιο διαδεδομένες τροφιμογενείς ασθένειες, εμφανίζεται συνήθως μέσω της κατανάλωσης τροφίμων που έχουν επιμολυνθεί από περιττώματα ζώων. Μελέτες που διεξήχθησαν σε όλο τον κόσμο έχουν δείξει ότι οι εστίες σαλμονέλλωσης συνδέονται έντονα με αυξήσεις της θερμοκρασίας, καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες επιτρέπουν ταχύτερη αναπαραγωγή των βακτηρίων. Το 2017, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε ότι τα κρούσματα σαλμονέλλωσης αυξάνονται κατά 5-10% για κάθε αύξηση της εβδομαδιαίας θερμοκρασίας κατά 1°C όταν οι θερμοκρασίες περιβάλλοντος είναι πάνω από 5°C.
Τα θαλάσσια συστήματα ενδέχεται επίσης να διατρέχουν κίνδυνο. Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών οδηγεί σε αύξηση ενός βακτηρίου που ονομάζεται Vibrio, το οποίο μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρες ασθένειες σε άτομα που καταναλώνουν οστρακοειδή, καθώς το Vibrio επιβιώνει σε θερμότερο νερό.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν επίσης την ασφάλεια των τροφίμων. Το 2017, οι πλημμύρες που σχετίζονται με τον τυφώνα Irma οδήγησαν τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων να εκδώσει προειδοποίηση κατά της κατανάλωσης φρέσκων προϊόντων που είχαν έρθει σε επαφή με το νερό της πλημμύρας.
Τι μπορεί να γίνει για να μειωθεί ο κίνδυνος;
Το wellcome.org συνιστά γρήγορη δράση για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, μεταβαίνοντας από τη χρήση ορυκτών καυσίμων σε καθαρή, ανανεώσιμη ενέργεια.
Αλλά, όπως αναφέρει, ο μετριασμός από μόνος του δεν θα είναι αρκετός. Υπάρχουν και άλλες δράσεις που πρέπει να αναλάβουμε για να προσαρμοστούμε στους κινδύνους:
- η παροχή καθολικής πρόσβασης στη φροντίδα και τη διαχείριση ασθενειών
- η βελτίωση της επιτήρησης των ασθενειών
- η βελτίωση της εκπαίδευσης στον τομέα της υγείας και προώθηση της προετοιμασίας και της αποθήκευσης τροφίμων σε θερμότερα κλίμα
- η αύξηση του ελέγχου των λοιμώξεων των ζώων (για παράδειγμα, εμβόλιο σαλμονέλας για τα πουλερικά)
- η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών
- η δημιουργία καλύτερων διαδικασιών τροφίμων και διαδικασιών αποθήκευσης
- η ανάπτυξη και επένδυση σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για την παρακολούθηση των αλλαγών στις κλιματολογικές συνθήκες
Ακολουθήστε το Cibum 
