Η ανάλυση DNA είναι η καλύτερη προσέγγιση για τον έλεγχο ταυτότητας ειδών σε προϊόντα θαλασσινών και για την αποκάλυψη της απάτης που βασίζεται στην υποκατάσταση των ειδών.
Δύο σημαντικά θέματα που αφορούν τον τομέα της αλιείας έχουν επικεντρωθεί στη νομοθεσία της
Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αφενός, η ΕΕ έχει υιοθετήσει μια κοινή αλιευτική πολιτική για την προώθηση
της διατήρησης και της βιώσιμης χρήσης των αλιευτικών πόρων, αφετέρου έχουν θεσπιστεί κανονισμοί
για την προστασία των καταναλωτών από την παράνομη πρακτική.
Αυτά τα δύο φαινομενικά ασύνδετα προβλήματα, επηρεάζουν το ένα το άλλο. Πράγματι, η εξάντληση των ιχθυαποθεμάτων στη Μεσόγειο Θάλασσα οδήγησε στη νομοθετική ρύθμιση των αλιευμάτων και των εκφορτώσεων αλιευτικών προϊόντων στο πλαίσιο μιας αποτελεσματικής και υπεύθυνης διαχείρισης των πόρων από τα κράτη μέλη (Κανονισμός ΕΕ αριθ. 1241/2019). Για το λόγο αυτό, τα Συνολικά Επιτρεπόμενα Αλιεύματα (TAC) καθορίζονται ετησίως για τα περισσότερα αποθέματα ιχθύων με βάση επιστημονικές συμβουλές σχετικά με την κατάσταση διατήρησής τους. Στη συνέχεια, τα TAC μοιράζονται μεταξύ των χωρών της ΕΕ με τη μορφή εθνικών ποσοστώσεων. Για ορισμένα ιδιαίτερα εξαντλημένα είδη, έχει επίσης καθιερωθεί περίοδος κλεισίματος σε ολόκληρη την περιοχή αλιευμάτων.
Επιπλέον, έχει δοθεί προσοχή στην αποφυγή των υπερβολικών αλιευμάτων ειδών μικρότερου μεγέθους, μέσω της προστασίας ορισμένων περιοχών όπου συγκεντρώνονται τα ανήλικα ψάρια (Κανονισμός του Συμβουλίου αριθ. 1967/2006). Ενάντια σε αυτές τις σημαντικές και πολύ χρήσιμες πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη βελτίωση της βιωσιμότητας της αλιείας, η πρακτική της εμπορικής απάτης έχει αυξηθεί, η οποία ενθαρρύνεται επίσης από την παγκόσμια αύξηση της ζήτησης στα προϊόντα αυτά.
Επιπλέον, ο κίνδυνος νοθείας αλιευτικών προϊόντων έχει αυξηθεί δραματικά ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19 και του BREXIT. Η πιο κοινή εμπορική απάτη βασίζεται στην αντικατάσταση ψαριών αξίας με είδη χαμηλότερης εμπορικής αξίας, σε μεταποιημένα προϊόντα, για προφανές οικονομικό όφελος. Ωστόσο, εκτός από την οικονομική ζημιά, αυτή η παράνομη πρακτική συνεπάγεται σοβαρές απειλές για την υγεία των καταναλωτών και για τη διατήρηση των απειλούμενων ειδών. Συνεπώς, η ανάγκη αποκάλυψης εμπορικών απατών για την προστασία των καταναλωτών έχει καταστεί επείγουσα, έχει επισημανθεί παγκοσμίως και επιδιώκεται μέσω κανονισμών που θεσπίζονται από φορείς ελέγχου σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.
Οι κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που αποσκοπούσαν στην καταπολέμηση της εμπορικής
απάτης στα θαλασσινά, επικεντρώθηκαν στους κανόνες επισήμανσης. Ειδικότερα, ο κανονισμός της ΕΕ
αριθ. 1379/2013 σχετικά με την κοινή οργάνωση αγορών προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, η οποία είναι υποχρεωτική, ορίζει να αναγράφεται στην ετικέτα «η εμπορική ονομασία του είδους και η επιστημονική του ονομασία· η μέθοδος παραγωγής· την περιοχή όπου αλιεύτηκε ή εκτρέφεται το προϊόν και την κατηγορία των αλιευτικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την αλιεία. . . “. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι οι προαναφερθείσες ρυθμίσεις δεν έχουν οδηγήσει στην εξαφάνιση της εμπορικής απάτης.
Ένα άλλο αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι η ανάλυση DNA είναι η καλύτερη προσέγγιση για την αποκάλυψη της παράνομης πρακτικής της υποκατάστασης ειδών, μια απάτη που είναι δύσκολο να εντοπιστεί σε όλες τις περιπτώσεις όπου η μορφολογική αναγνώριση του είδους είναι αδύνατη λόγω επεξεργασίας τροφίμων (δηλ. έτοιμα προς κατανάλωση προϊόντα ή κατεψυγμένα φιλέτα). Έχουν προταθεί διάφοροι μοριακοί δείκτες και μεθοδολογίες για την πιστοποίηση ειδών και τα μιτοχονδριακά γονίδια είναι οι πιο χρησιμοποιούμενοι μοριακοί δείκτες. Ωστόσο, ενώ η μεθοδολογία barcoding που βασίζεται στον προσδιορισμό της αλληλουχίας του γονιδίου της μιτοχονδριακής οξειδάσης I (COI) έχει γίνει ο δείκτης επιλογής για την αναγνώριση ζωικών ειδών και ειδών ψαριών ειδικότερα, τα άλλα μιτοχονδριακά γονίδια έχουν χρησιμοποιηθεί περισσότερο για μελέτες της γενετικής δομής του πληθυσμού. Ο γραμμωτός κώδικας COI χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την αποκάλυψη εμπορικής απάτης με θαλασσινά που βασίζεται στη λανθασμένη επισήμανση.
Επιπλέον, η μεθοδολογία barcoding που είναι αξιόπιστη, ακριβής και αναπαραγώγιμη, έχει βελτιωθεί
ώστε να είναι χρονικά και οικονομικά αποδοτική και στη συνέχεια χρήσιμη για τον συνήθη έλεγχο από τη
βιομηχανία και για τις εγκληματολογικές έρευνες τροφίμων.
Σε μια νέα έρευνα από Ιταλούς επιστήμονες, χρησιμοποιήθηκε αυτή μια νέα συνδυασμένη μέθοδος για να αποκαλύψει δόλιες πρακτικές υποκατάστασης ειδών σε προϊόντα θαλασσινών που πωλούνται, σε είδη υψηλού εμπορικού ενδιαφέροντος.
Ο στόχος είναι να αποδειχθεί ότι η σύζευξη δύο ενοποιημένων μεθοδολογιών, της PCR-RFLP που
χρησιμοποιείται παγκοσμίως στο εργαστήριο και της γραμμικής κωδικοποίησης DNA με βάση τις
αλληλουχίες COI, θα μπορούσε να είναι μια οικονομικά αποδοτική και τυποποιημένη λύση για μεγάλης κλίμακας έλεγχο ταυτότητας ειδών θαλασσινών
Στη μελέτη , η σύγκριση για κάθε δείγμα των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την αλληλουχία COI και από το πρότυπο περιορισμού, επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα του COIBar-RFLP για τον έλεγχο της ταυτότητας των ειδών. Αν και οι αλληλουχίες COI θα μπορούσαν να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες για την αναγνώριση των ειδών , το COIBar-RFLP εκμεταλλεύεται τον μεγάλο αριθμό αλληλουχιών COI που είναι διαθέσιμες στη δημόσια βάση δεδομένων και με τη σειρά του έχει πλεονέκτημα για την ταχύτητα επεξεργασίας του δείγματος και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, καθώς αποφεύγει το κόστος της αλληλουχίας.
Για να διαβάσετε ολόκληρη την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, πατήστε εδώ
Ακολουθήστε το Cibum 
