Ο υπο συζήτηση νέος ορισμός για τα νανοϋλικά στα τρόφιμα έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις καθώς αμφισβητείται η ασφάλεια της υγείας των καταναλωτών.
Η SAFE Food Advocacy Europe ανησυχεί για τον αντίκτυπο στην ασφάλεια των τροφίμων από την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που πρόκειται να υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προσαρμογή του ορισμού των μηχανικών νανοϋλικών στα τρόφιμα.
Τα μηχανικά νανοϋλικά ENM χρησιμοποιούνται εκτενώς σε προϊόντα διατροφής για να βελτιώσουν μεταξύ άλλων το χρώμα την υφή την θρεπτικότητα, την βιοδιαθεσιμότητα και τη διάρκεια ζωής πχ. E341iii – φωσφορικό τριασβέστιο – ή E551 – άμορφο πυρίτιο. Λόγω αυτών των ιδιοτήτων τους αναμένεται αύξηση της χρήσης τους στη βιομηχανία τροφίμων. Ωστόσο σύμφωνα με μελέτες, μόλις απορροφηθούν στο γαστρεντερικό σύστημα, μπορεί να βιοσυσσωρευτούν σε διάφορα όργανα του σώματος, οδηγώντας σε δυνητικά ανεπιθύμητες ενέργειες. Έτσι, η εφαρμογή της νανοτεχνολογίας από τη βιομηχανία τροφίμων αποτελεί ανησυχία του κοινού. Ένα άρθρο με τίτλο «Nanofood for Thought» στο περιοδικό Nature Nanotechnology λέει, «Η βιομηχανία τροφίμων θα αποκομίσει τα οφέλη της νανοτεχνολογίας μόνο εάν αντιμετωπιστούν ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια και οι εταιρείες είναι πιο ανοιχτές σε ό,τι κάνουν».
Στο πλαίσιο των τροφίμων, τα κατασκευασμένα νανοϋλικά ορίζονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 στοιχείο του κανονισμού για τα νέα τρόφιμα της ΕΕ ως :«κάθε υλικό που παράγεται σκόπιμα και έχει μία ή περισσότερες διαστάσεις της τάξης των 100 nm ή μικρότερη ή που αποτελείται από διακριτά λειτουργικά μέρη, είτε εσωτερικά είτε στην επιφάνεια, πολλά από τα οποία έχουν μία ή περισσότερες διαστάσεις της τάξης των 100 nm ή λιγότερο, συμπεριλαμβανομένων δομών, συσσωματωμάτων ή συσσωματωμάτων, τα οποία μπορεί να έχουν μέγεθος πάνω από την τάξη των 100 nm αλλά διατηρούν ιδιότητες που είναι χαρακτηριστικές της νανοκλίμακας».
Η Αρχή ασφάλειας τροφίμων της Γαλλίας έχει αναφέρει 37 ουσίες που χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα τροφίμων ή συστατικά τροφίμων και για τις οποίες θεωρεί αποδεδειγμένη την παρουσία νανοσωματιδίων (επτά ουσίες: ανθρακικό ασβέστιο, διοξείδιο του τιτανίου [1], οξείδια σιδήρου και υδροξείδια, πυριτικό ασβέστιο, φωσφορικά τριασβέστιο, συνθετικά άμορφα πυρίτια, οργανικές και σύνθετες ενώσεις) ή ύποπτα (30 ουσίες, συμπεριλαμβανομένων αλουμινίου, αργύρου, χρυσού, φωσφορικού μαγνησίου, κιτρικού αμμωνίου σιδήρου, νάτριο, κάλιο, άλατα ασβεστίου κ.λπ. ).
Αυτή η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη της ΕΕ , σύμφωνα με την SAFE Food Advocacy Europe, αποσκοπεί στην τροποποίηση του ορισμού του «μηχανικού νανοϋλικού» όπως αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2283. Το κάνει ενσωματώνοντας τις τεχνικές πτυχές του γενικού ορισμού νανοϋλικών που περιγράφεται στη Σύσταση 2022/C 229/01 της Επιτροπής. Οι προσαρμογές περιλαμβάνουν τη συμπερίληψη ενός ορίου μεγέθους (< 100 nm), την εξέταση της δυνατότητας εφαρμογής (εξωτερική διάσταση και το σχήμα του υλικού), τα κριτήρια εξαίρεσης για υλικά που υπερβαίνουν μια καθορισμένη αναλογία επιφάνειας προς όγκο και τις παραμέτρους ορισμού για το «σωματίδιο», « συγκεντρωτικά», και «συσσωματώματα». Επιπλέον, η προεπιλεγμένη τιμή κατωφλίου του 50% των σωματιδίων στη νανοκλίμακα καθορίζεται για ένα υλικό να χαρακτηριστεί ως νανοϋλικό.
Η SAFE συνιστά χαμηλότερη τιμή 10% για την ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την παρουσία πρόσθετων. Για παράδειγμα, το οξείδιο του σιδήρου (E172) είναι μια χρωστική τροφίμων που επιτρέπεται σε πολλά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών προϊόντων και ορισμένων δημητριακών πρωινού, τα οποία μπορεί να περιέχουν νανοσωματίδια κάτω από το όριο του 50% που προτείνεται στην κατ’ εξουσιοδότηση πράξη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε διαβουλεύσεις σχετικά με αυτήν την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη. Στον τελευταίο γύρο, που έκλεισε στις 12 Ιανουαρίου 2024, η SAFE δήλωσε τη θέση της σχετικά με το θέμα.
Η SAFE ανησυχεί ότι η προτεινόμενη κατ’ εξουσιοδότηση πράξη υπονομεύει την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία των καταναλωτών και τη διαφάνεια. Ανησυχούμε ιδιαίτερα ότι τα περισσότερα εγκεκριμένα πρόσθετα δεν θα δηλώνονται πλέον ως νανοϋλικά στις ετικέτες των τροφίμων. Πιστεύουμε ότι ο τρέχων ορισμός των νανοτροφίμων, σε συνδυασμό με τους ορισμούς στην προτεινόμενη κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, δημιουργεί νομοθετικό ελάττωμα. Αυτό δημιουργεί μια ασυμφωνία με τον ορισμό του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO).
Ακολουθήστε το Cibum 
