Μύθοι και αλήθειες για τα τρόφιμα που υπόκεινται σε υψηλό βαθμό επεξεργασίας.
Υπήρξε πολλή δημόσια συζήτηση πρόσφατα σχετικά με τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Σε έρευνα του 2023 τρεις στους τέσσερις καταναλωτές, εξέφρασαν ανησυχία για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει μια συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης τους και της κακής υγείας. Αυτό που ήταν πιο δύσκολο να καταλάβουν οι ερευνητές είναι το γιατί.
Ορισμένα (αλλά όχι όλα) εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι. Είναι δύσκολο να εξακριβωθεί εάν αυτός είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο η κατανάλωση πολλών από αυτά μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερη υγεία ή εάν υπάρχουν πρόσθετες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από άλλους παράγοντες. Για παράδειγμα, η γευστικότητα (πόσο εύκολα τρώγονται και πόσο μας αρέσουν, κάτι που μπορεί να μας οδηγήσει να τρώμε περισσότερο), ή την ενεργειακή πυκνότητα (η ποσότητα των θερμίδων ανά μπουκιά) ή τον τρόπο παρασκευής ορισμένων εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων. Αυτές είναι μερικές πιθανές αιτίες, αλλά δεν έχουν ακόμη εξηγηθεί πλήρως από την επιστήμη.
Η επιστημονική επιτροπή εμπειρογνωμόνων τιυ Ηνωμένου Βασιλείου (Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Διατροφή ή SACN), στην ανασκόπηση των τρεχόντων στοιχείων, είπε ότι χρειαζόταν περισσότερη έρευνα για να μπορέσει να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με το εάν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα προκαλούν κακή υγεία.
Αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές έρευνες σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, και αυτό είναι πιθανό να βελτιώσει την κατανόηση για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια.
Τι είναι ένα υπερεπεξεργασμένο τρόφιμο;
Δεν υπάρχει ενιαίος, καθολικά αποδεκτός ορισμός για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Η ταξινόμηση NOVA μιλά για τρόφιμα που περιέχουν «συνθέσεις συστατικών, κυρίως αποκλειστικής βιομηχανικής χρήσης, που συνήθως δημιουργούνται από μια σειρά βιομηχανικών τεχνικών και διαδικασιών».
Μερικοί άνθρωποι έχουν ορίσει επίσης τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα ως τρόφιμα που περιέχουν συστατικά που μπορεί να μην βρείτε στο ντουλάπι της κουζίνας σας (για παράδειγμα, τύποι πρόσθετων ή γαλακτωματοποιητών ή σταθεροποιητών).
Παραδείγματα εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να περιλαμβάνουν δημητριακά πρωινού με ζάχαρη, ανθρακούχα αναψυκτικά ή είδη ζαχαροπλαστικής. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν αλείμματα με χαμηλά λιπαρά ή μερικά αρωματισμένα γιαούρτια.
Ο ρόλος της επεξεργασίας στα τρόφιμα
Ορισμένες επεξεργασίες – συμπεριλαμβανομένης κάποιας επεξεργασίας που χρησιμοποιείται σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα – μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια των τροφίμων ή στη διατροφή ή στο να κάνει τα τρόφιμα φθηνότερα. Για παράδειγμα:
- παστερίωση, η οποία σκοτώνει τα επιβλαβή βακτήρια
- μαγείρεμα, το οποίο χρησιμοποιείται για να διασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα είναι βρώσιμα και ασφαλή για κατανάλωση
- προσθήκη βιταμινών και μετάλλων (για παράδειγμα, προσθήκη σιδήρου και βιταμίνης Β1 στο αλεύρι ή ασβεστίου σε γάλατα φυτικής προέλευσης)
- βελτίωση του θρεπτικού περιεχομένου των τροφίμων (μείωση κορεσμένων λιπαρών ή ζάχαρης ή περιεκτικότητας σε αλάτι, για παράδειγμα)
Η επεξεργασία μπορεί επίσης να βελτιώσει τη γεύση ή την υφή των τροφίμων ή να αυξήσει τη διάρκεια ζωής. Αυτό μπορεί να κάνει τα τρόφιμα πιο προσιτά ή οικονομικά ή να συμβάλει στη μείωση της σπατάλης τροφίμων.
Συμβουλές για τους καταναλωτές
Αν και υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των επιπτώσεων στην υγεία και διατροφής που είναι πλούσια σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμα αν αυτό οφείλεται στο ότι αυτά τα τρόφιμα είναι ανθυγιεινά λόγω του τρόπου παρασκευής τους ή αν οφείλεται στο ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επεξεργασμένων τροφίμων είναι πλούσια σε θερμίδες, κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη.
Όπως κι αν ορίσετε τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, ο όρος καλύπτει μια τεράστια ποικιλία τροφίμων, μερικά από τα οποία είναι ανθυγιεινά και μερικά από τα οποία μπορεί να έχουν μεγάλη διατροφική αξία. Για παράδειγμα, μια μπάρα σοκολάτας ή ένα έτοιμο γεύμα που είναι πολύ πλούσιο σε λιπαρά, αλάτι ή ζάχαρη μπορεί να ταξινομηθεί ως εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά το ίδιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα καρβέλι ψωμί ολικής αλέσεως ή ένα γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά.
Υοάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι δίαιτες υψηλές σε θερμίδες, κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και χρόνιων ασθενειών όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης τύπου 2, καθώς και ορισμένοι τύποι καρκίνου.
Η συμβουλή προς τους καταναλωτές, είναι να προσπαθήσουν να ακολουθήσουν μια υγιεινή διατροφή, που για τους περισσότερους σημαίνει να μειώσουν την ποσότητα κορεσμένων λιπαρών, ζάχαρης και αλατιού και να τρώνε περισσότερα λαχανικά και φυτικές ίνες. Ο Eatwell Guide, καθορίζει πώς μοιάζει μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή – μια δίαιτα που περιορίζει τα κορεσμένα λιπαρά, το αλάτι και τη ζάχαρη και περιλαμβάνει άφθονα φρούτα και λαχανικά, φυτικές ίνες και πρωτεΐνες (συμπεριλαμβανομένων λιπαρών ψαριών και οσπρίων). Δείχνει επίσης πόσο από αυτά που τρώμε συνολικά πρέπει να προέρχονται από κάθε ομάδα τροφίμων.
Πηγή: FSA
Ακολουθήστε το Cibum 
