Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ανάπτυξη πρωτοκόλλων για τις γενικές επιστημονικές αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, δημοσίευσε το νέο πρωτόκολλο για τις γενικές επιστημονικές αξιολογήσεις, τονίζοντας στο σχετικό έγγραφο πως η νέα στρατηγική μέχρι το 2027 απαιτεί κατάλληλα πρωτόκολλα που θα βοηθήσουν στην παροχή αξιόπιστων επιστημονικών συμβουλών. Το παρόν έγγραφο καθοδήγησης της επιστημονικής επιτροπής της EFSA συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτής της ανάγκης παρέχοντας ένα εναρμονισμένο και ευέλικτο πλαίσιο.
Οι κατευθυντήριες γραμμές αντικαθιστούν το «Σχέδιο πλαισίου για την ανάπτυξη πρωτοκόλλων για τις επιστημονικές αξιολογήσεις της EFSA» που δημοσιεύθηκε το 2020 και για την ανάπτυξη πρωτοκόλλου θα ακολουθούνται δύο κύρια βήματα.
Το πρώτο είναι η διατύπωση του προβλήματος, η οποία καταδεικνύει τους στόχους της αξιολόγησης. Εδώ προτείνεται μια νέα προσέγγιση για τη μετάφραση της σε επιστημονικά υπόλογες ερωτήσεις και επιμέρους ερωτήματα αξιολόγησης: το παράδειγμα «Aprio» (Agent, Pathway, Receptor, Intervention and Output). Aυτό το πρότυπο θεωρείται προσαρμόσιμο και εφαρμόζεται ευρέως εντός και μεταξύ των διαφόρων τομέων της EFSA και, εάν εφαρμοστεί με βάση τους ορισμούς που παρέχονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές, αναμένεται να συμβάλει στην εναρμόνιση της διαδικασίας διατύπωσης προβλημάτων και των αποτελεσμάτων και να ενισχύσει τη συνοχή στην ανάπτυξη πρωτοκόλλων. Το Aprio μπορεί επίσης να ξεπεράσει τη δυσκολία εφαρμογής ορισμένων υφιστάμενων πλαισίων σε όλους τους πολλαπλούς επιστημονικούς κλάδους της EFSA, π.χ. την προσέγγιση PICO/PECO (Πληθυσμός, παρέμβαση/έκθεση, σύγκριση, αποτέλεσμα). Ως εκ τούτου, αν και δεν είναι υποχρεωτικό, συνιστάται το Aprio.
Το δεύτερο βήμα στην ανάπτυξη του πρωτοκόλλου είναι ο προσδιορισμός των αναγκών σε αποδεικτικά στοιχεία και των μεθόδων που θα εφαρμοστούν για την απάντηση στα ερωτήματα και τα επιμέρους ερωτήματα αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης αβεβαιότητας. Περιγράφονται πέντε πιθανές προσεγγίσεις για την απάντηση μεμονωμένων (υπο)ερωτήσεων: τη χρήση αποδεικτικών στοιχείων από την επιστημονική βιβλιογραφία και τις εκθέσεις μελετών· χρήση δεδομένων από βάσεις δεδομένων εκτός από βιβλιογραφικές· χρήση της κρίσης εμπειρογνωμόνων που συλλέχθηκε ή παραλήφθηκε ανεπίσημα μέσω ημιεπίσημων ή επίσημων διαδικασιών απόκτησης γνώσεων από εμπειρογνώμονες· χρήση μαθηματικών/στατιστικών μοντέλων· και —που δεν καλύπτονται από τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές — παραγωγή εμπειρικών αποδεικτικών στοιχείων ex novo. Οι κατευθυντήριες γραμμές συμπληρώνονται από ένα αυτόνομο «υπόδειγμα» για τα πρωτόκολλα της EFSA που καθοδηγεί τους χρήστες βήμα προς βήμα στη διαδικασία σχεδιασμού επιστημονικής αξιολόγησης της EFSA.
Η παρούσα δημοσίευση συνδέεται με το ακόλουθο άρθρο των υποστηρικτικών δημοσιεύσεων της EFSA: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/sp.efsa.2022.EN-7349/full