Ανοίγει ο δρόμος για καινοτόμες θεραπείες άγχους και κατάθλιψης.
Γιατί κάποιοι άνθρωποι αναπτύσσουν άγχος και κατάθλιψη όταν εκτίθενται σε χρόνιο στρες, ενώ άλλοι παραμένουν ανθεκτικοί; Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Neuroscience, η απάντηση μπορεί να βρίσκεται σε μια πρωτεΐνη του εγκεφάλου που σχετίζεται με το ενδοκανναβινοειδές σύστημα: Τον υποδοχέα κανναβινοειδών τύπου 1 (CB1).
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Université Laval και του Κέντρου Ερευνών Εγκεφάλου CERVO, δείχνει ότι η παρουσία των υποδοχέων CB1 στο αιματοεγκεφαλικό φράγμα (τη δομή που ελέγχει τη μεταφορά μορίων μεταξύ του αίματος και του εγκεφάλου) παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανθεκτικότητα στο στρες.
Η επικεφαλής της μελέτης, καθηγήτρια Caroline Ménard, εξηγεί ότι τα πειράματα σε ποντίκια αποκάλυψαν πως τα ανθεκτικά στο στρες άτομα είχαν περισσότερους υποδοχείς CB1 στο αιματοεγκεφαλικό φράγμα τους σε σχέση με εκείνα που εμφάνιζαν καταθλιπτική συμπεριφορά. Αυτοί οι υποδοχείς βρίσκονται κυρίως στα αστροκύτταρα, τα οποία είναι εξειδικευμένα κύτταρα που συνδέουν τους νευρώνες με τα αιμοφόρα αγγεία και συμβάλλουν στη διατήρηση της εγκεφαλικής ισορροπίας.
Για να επιβεβαιώσουν τη σημασία των υποδοχέων CB1 στην ανθεκτικότητα στο στρες, οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν ιικό φορέα που αύξησε την παρουσία αυτών των υποδοχέων αποκλειστικά στα αστροκύτταρα. Όταν αυτά τα ποντίκια εκτέθηκαν σε κοινωνικό στρες, παρουσίασαν μειωμένα επίπεδα άγχους και συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη.
«Η υπερέκφραση των υποδοχέων CB1 στα αστροκύτταρα ενίσχυσε την αγγειακή υγεία στον εγκέφαλο και οδήγησε σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο στρες», επισημαίνει η Ménard.
Η μελέτη επεκτάθηκε και σε ανθρώπινους εγκεφάλους από την Τράπεζα Εγκεφάλων Douglas-Bell Canada, στο Μόντρεαλ. Οι αναλύσεις αποκάλυψαν ότι τα άτομα που έπασχαν από μείζονα κατάθλιψη είχαν χαμηλότερα επίπεδα υποδοχέων CB1 στα αστροκύτταρα τους σε σύγκριση με υγιείς ανθρώπους.
Ακόμη, όσοι είχαν λάβει αντικαταθλιπτικά φάρμακα εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα υποδοχέων CB1, γεγονός που υποδηλώνει ότι η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της ισορροπίας του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος.
Τα πειράματα έδειξαν ότι η αύξηση των υποδοχέων CB1 δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσω γενετικής παρέμβασης ή φαρμάκων. Τα ποντίκια που είχαν πρόσβαση σε τροχό άσκησης παρουσίασαν επίσης αυξημένα επίπεδα υποδοχέων CB1 στα αστροκύτταρά τους, ενισχύοντας την αντίληψη ότι η φυσική δραστηριότητα προσφέρει προστασία έναντι του στρες και της κατάθλιψης.
Η ερευνητική ομάδα εξετάζει τώρα τη δυνατότητα ανάπτυξης μορίων που θα μπορούσαν να ενεργοποιούν επιλεκτικά τους υποδοχείς CB1 στα αστροκύτταρα. Ωστόσο, η πρόκληση είναι να περιοριστούν οι επιδράσεις τους αποκλειστικά σε αυτά τα κύτταρα, καθώς η υπερβολική ενεργοποίηση των CB1 στους νευρώνες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εγρήγορση, το άγχος και την όρεξη.
«Μέχρι να βρούμε ένα μόριο που να δρα επιλεκτικά στους υποδοχείς CB1 των αστροκυττάρων, η σωματική δραστηριότητα παραμένει ένας φυσικός και ασφαλής τρόπος ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στο στρες», καταλήγει η Ménard.
Ακολουθήστε το Cibum 
