Οι γεύσεις από το παρελθόν μας μπορούν να πυροδοτήσουν αναμνήσεις, να προκαλέσουν πόνο ή να ενισχύσουν την ευεξία.
Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στην εξερεύνηση των μυστικών της ψυχικής υγείας και έχουν δημοσιευτεί πολλές μελέτες που αφορούν τη σύνδεση φαγητών και ποτών με το παρελθόν σας και πως αυτή η αίσθηση νοσταλγίας μπορεί να είναι σημαντική για τη διάθεση και την ψυχική σας υγεία.
Η νοσταλγία ονομάστηκε για πρώτη φορά το 1688 από τον Ελβετό φοιτητή ιατρικής, Johannes Hoffer, και είναι αυτή η γλυκόπικρη, συναισθηματική σύνδεση με το παρελθόν. Βιώνεται παγκοσμίως σε διαφορετικούς πολιτισμούς και σε διαφορετικές ηλικίες, από την παιδική ηλικία έως την τρίτη ηλικία.
Βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η νοσταλγία μπορεί να επηρεάσει θετικά την υγεία μας, βελτιώνοντας τη διάθεση και την ευεξία, προωθώντας την κοινωνική σύνδεση και αυξάνοντας την ποιότητα ζωής. Μπορεί όμως επίσης να προκαλέσει αισθήματα μοναξιάς ή ανούσιας ζωής.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η νοσταλγία μεταβάλλει τη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία της ανταμοιβής – τις ίδιες περιοχές που εμπλέκονται όταν αναζητούμε και λαμβάνουμε πράγματα που μας αρέσουν. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει τα θετικά συναισθήματα που μπορεί να επιφέρει.
Αυτό που τρώμε και πίνουμε μπορεί να προκαλέσει νοσταλγία που προκαλείται από το φαγητό. Για παράδειγμα, όταν σκεφτόμαστε κάτι ως “comfort food“, είναι πιθανό να υπάρχουν στοιχεία νοσταλγίας στη σκέψη αυτή.
Τα τρόφιμα που θεωρούσατε νόστιμα ως παιδί μπορεί να σας ξυπνήσουν αναμνήσεις από τη φροντίδα αγαπημένων προσώπων. Η μορφή αυτών των τροφίμων και οι ιστορίες που λέμε γι’ αυτά μπορεί να έχουν περάσει από γενιά σε γενιά.
Η νοσταλγία που προκαλείται από το φαγητό μπορεί να είναι πολύ ισχυρή επειδή εμπλέκει πολλαπλές αισθήσεις: Γεύση, οσμή, υφή, όραση και ήχο. Η αίσθηση της όσφρησης συνδέεται στενά με το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για το συναίσθημα και τη μνήμη, καθιστώντας τις αναμνήσεις που σχετίζονται με το φαγητό ιδιαίτερα ζωντανές και συναισθηματικά φορτισμένες.
Όμως, η νοσταλγία που προκαλείται από το φαγητό μπορεί επίσης να προκαλέσει αρνητικές αναμνήσεις, όπως για παράδειγμα ότι αναγκαστήκατε να φάτε ένα συγκεκριμένο λαχανικό που αντιπαθούσατε ως παιδί ή ένα φαγητό που καταναλώσατε κατά τη διάρκεια μιας θλιβερής στιγμής, όπως η κηδεία ενός αγαπημένου σας προσώπου.
Η κατανόηση της νοσταλγίας που προκαλείται από τα τρόφιμα είναι πολύτιμη, διότι μας παρέχει μια εικόνα για το πώς οι αισθητηριακές εμπειρίες και τα συναισθήματά μας διαπλέκονται με τις αναμνήσεις και την ταυτότητά μας. Ενώ γνωρίζουμε πολλά για το πώς τα τρόφιμα προκαλούν νοσταλγικές αναμνήσεις, υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε για τις συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται και τις διαφορές στη νοσταλγία που προκαλείται από τα τρόφιμα σε διαφορετικούς πολιτισμούς.
Στο μέλλον μπορεί να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιήσουμε την επιστήμη πίσω από τη νοσταλγία που προκαλείται από το φαγητό για να βοηθήσουμε τα άτομα που πάσχουν από άνοια να αξιοποιήσουν τις χαμένες αναμνήσεις ή στην ψυχολογική θεραπεία να βοηθήσουμε τα άτομα να επαναπροσδιορίσουν τις αρνητικές εμπειρίες.
Έτσι, αν ποτέ αισθάνεστε λίγο πεσμένοι και θέλετε να βελτιώσετε τη διάθεσή σας, σκεφτείτε να στραφείτε σε ένα από τα αγαπημένα σας ανακουφιστικά φαγητά που σας θυμίζουν το σπίτι, τους αγαπημένους σας ή τις διακοπές σας πριν από πολύ καιρό. Το να μεταφερθείτε πίσω σε εκείνες τις στιγμές θα μπορούσε να σας βοηθήσει να αντιστρέψετε τη κατάσταση.
Ακολουθήστε το Cibum 
