Κάνει η πρόπολη καλό στην υγεία μας;

Στοιχεία σχετικά με τα οφέλη για την υγεία της πρόπολης ως συμπλήρωμα διατροφής.

 Η πρόπολη, που αναφέρεται ως «κόλλα μελισσών», παράγεται από τις μέλισσες στην κατασκευή και συντήρηση των κυψελών τους. Οι μέλισσες παράγουν πρόπολη χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό κεριού και σάλιου, ο οποίος λειτουργεί ως αμυντικός μηχανισμός για την κυψέλη.

Κατά καιρούς έχουν αναφερθεί οφέλη για την υγεία από την λήψη πρόπολης, όπως βελτιωμένη ανοσία, μείωση της αρτηριακής πίεσης, αντιμετώπιση αλλεργιών και δερματικών παθήσεων. Επιστημονική ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients, ανέλυσε και αξιολόγησε 63 μελέτες σχετικές με τα οφέλη της πρόπολης η πλειονότητα των οποίων, ήταν μελέτες σε κύτταρα και σε πειραματόζωα και μόνο λίγες έγιναν με ανθρώπους (n=10-70). Από τις 63 μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, 12 προέρχονταν από την Ευρώπη, 7 από τη Νότια Ασία, 30 από την Κίνα, 4 από τη Βραζιλία, 6 από την Ιαπωνία, 2 από την Κορέα, 1 από την Αφρική και 1 από τη Μαλαισία.

Σύμφωνα με την ανασκόπηση η πρόπολη περιέχει πολλαπλά πολυφαινολικά συστατικά, κυρίως φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα. Η κλινική έρευνα σε ποντίκια και ανθρώπους αναφέρει ότι η πρόπολη και τα συστατικά της είναι γενικά καλά ανεκτά και μη τοξικά εκτός εάν χορηγούνται σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες και η τοξικότητα της πρόπολης σπάνια περιλαμβάνονται ως μέτρο έκβασης σε δοκιμές σε ανθρώπους. Θεωρούμενο ως ένα «απλό» φυτικό προϊόν, οι καταναλωτές σπάνια εξετάζουν τις πιθανές αρνητικές παρενέργειες των συμπληρωμάτων διατροφής που θεωρούνται ότι προέρχονται από τη φύση.  

Όμως υπάρχει αναφορά περιστατικού 59χρονου άνδρα με καρκίνο του χοληδόχου πόρου που λάμβανε συμπλήρωμα με πρόπολη. Ο ασθενής εμφάνισε οξεία νεφρική ανεπάρκεια και υποβαλλόταν ταυτόχρονα σε θεραπεία αιμοκάθαρσης. Ευτυχώς, η νεφρική του λειτουργία βελτιώθηκε μετά την αφαίρεση της πρόπολης. Ωστόσο, με βάση την αβεβαιότητα της πρόπολης ως αιτίας της νεφρικής ανεπάρκειας εκείνη την εποχή, ο ασθενής συνέχισε να λαμβάνει πρόπολη για τον υποκείμενο καρκίνο. Η νεφρική λειτουργία επιδεινώθηκε ξανά και ανέκαμψε όταν σταμάτησε εκ νέου την λήψη πρόπολης. Ενώ οι βιοψίες νεφρού δεν ελήφθησαν στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ανησυχίες σχετικά με τις δυσμενείς επιπτώσεις της πρόπολης σε έναν ευάλωτο πληθυσμό είναι δυνητικά δικαιολογημένες.

Μια πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια της χορήγησης πρόπολης είναι η υπερευαισθησία, ιδιαίτερα όσον αφορά την τοπική εφαρμογή, με αποτέλεσμα αλλεργικές αντιδράσεις, οίδημα, δερματίτιδα και κνίδωση. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ένα άτομο είχε σοβαρό πρήξιμο του λαιμού και αναφυλακτικό σοκ κατά την τοπική εφαρμογή. Σπάνιες είναι οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως οίδημα του λάρυγγα και αναφυλακτικό. Αναφέρεται ότι το 1,2–6,6% των ατόμων με δερματίτιδα είναι ευαίσθητα στην πρόπολη. Ως εκ τούτου, παρά το θετικό προφίλ ασφάλειας, συνιστάται στους ανθρώπους να αναζητούν ιατρική συμβουλή πριν λάβουν ή εφαρμόσουν προϊόντα πρόπολης.

Με βάση προηγούμενες μελέτες σε ζώα και την εφαρμογή ενός περιθωρίου ασφαλείας κατά την παρέκταση σε γενικά υγιείς ανθρώπους, μια ασφαλής δόση πρόπολης έχει αναφερθεί ότι είναι 70 mg/ημέρα. Υπάρχει όμως μία δυσκολία συνταγογράφησης μιας ακριβούς δόσης πρόπολης. Οι φαινολικές ενώσεις που υπάρχουν στην πρόπολη ποικίλλουν ανάλογα με τη γεωγραφική προέλευση και οι βιοδραστηριότητες θα ποικίλλουν επίσης σημαντικά καθιστώντας δύσκολο τον καθορισμό μιας σωστής δοσολογίας.

Συνοπτικά τα οφέλη της πρόπολης

• Η αντιοξειδωτική δράση της πρόπολης και των συστατικών της έχει τεκμηριωθεί καλά με τη συντριπτική πλειοψηφία των αποτελεσμάτων να καταδεικνύουν μείωση των δεικτών οξειδωτικού στρες. Μελέτες έχουν δείξει σημαντικό ρόλο της πρόπολης και των συστατικών της ως αντιοξειδωτικού και καθαριστή ελεύθερων ριζών στο οξειδωτικό στρες στον τραυματισμένο από ακτινοβολία εγκεφαλικό ιστό. 
• Η αντιφλεγμονώδης δράση της πρόπολης φαίνεται να σχετίζεται με τα συστατικά της: φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα και τους εστέρες τους, τερπενοειδή, στεροειδή και αμινοξέα, με το CAPE να είναι η πιο μελετημένη ένωση.
• Οι καρδιαγγειακές επιδράσεις της πρόπολης έχουν αναφερθεί ευρέως, ως αποτέλεσμα της αντιοξειδωτικής δράσης της.
• Επιδημιολογικές μελέτες αποκάλυψαν ότι μια δίαιτα πλούσια σε φλαβονοειδή συσχετίζεται θετικά με αυξημένη μακροζωία και μειωμένη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.
• Όλοι οι τύποι πρόπολης, ανεξαρτήτως προέλευσης, έχουν δείξει αντιμικροβιακή δράση, υποδεικνύοντας ότι είναι μάλλον το σύνολο των ενώσεων της πρόπολης και όχι οι μεμονωμένες ενώσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την αντιμικροβιακή της δράση.
• Οι πολυφαινόλες της πρόπολης μπορούν να υποστηρίξουν τη βέλτιστη μικροχλωρίδα του εντέρου αναστέλλοντας την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων και καταστέλλοντας την προσκόλληση των παθογόνων του εντέρου στα ανθρώπινα εντερικά κύτταρα.
• Επούλωση τραυμάτων και προστασία του δέρματος: Η πρόπολη έχει αναφερθεί ότι διεγείρει την ανάπτυξη του ιστού του δέρματος και την αναγέννηση καθώς και ρυθμίζει την παραγωγή κολλαγόνου.

Η ανασκόπηση καταλήγει στο συμπέρασμα πως, ως φυσική ένωση με καλές φαρμακολογικές και φαρμακευτικές ιδιότητες, η πρόπολη και τα συστατικά της έχουν ευρεία εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένης της επούλωσης πληγών και δέρματος, νευροεκφυλιστικών ασθενειών και αθηροσκλήρωσης. Υπάρχει σίγουρα ένα ενδιαφέρον για τις ιδιότητες της πρόπολης για την υγεία και μια επακόλουθη αύξηση του ιστορικού των δημοσιεύσεων από το 1990, ωστόσο χρειάζονται περισσότερες κλινικές δοκιμές για να επιβεβαιωθεί η αξία της πρόπολης σε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό. Ενώ απαιτείται μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπινων μελετών, σίγουρα τα προκλινικά δεδομένα υποστηρίζουν έναν ρόλο στην αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση της πρόπολης, η οποία υποστηρίζει τη μείωση διαφόρων χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη, της υπέρτασης και της νευρωνικής εκφυλιστικής νόσου όπως το Αλτσχάιμερ. Μια ενδιαφέρουσα οδός και μια πιθανή μελλοντική εμπορική κατεύθυνση θα μπορούσε να διερευνήσει την επίδραση της πρόπολης και στην καρδιαγγειακή υγεία.

Για να διαβάσετε ολόκληρη την ανασκόπηση πατήστε ΕΔΩ.

Αναφορά: Braakhuis A. Στοιχεία σχετικά με τα οφέλη για την υγεία της συμπληρωματικής πρόπολης. ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ουσιες . 2019; 11(11):2705. https://doi.org/10.3390/nu11112705.