Η αλόγιστη χρήση και οι κίνδυνοι για την υγεία.
Η κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής έχει γίνει συνήθεια για πολλούς, είτε για τη συμπλήρωση διατροφικών ελλείψεων είτε για τη βελτίωση της υγείας. Πολυβιταμίνες, ιχθυέλαια, βιταμίνη D και φυτικά εκχυλίσματα όπως ο κουρκουμάς ή η ashwagandha βρίσκονται πλέον σε πολλά σπίτια. Ωστόσο, η υπερβολική λήψη τους ή ο συνδυασμός τους με άλλα φάρμακα μπορεί να επιβαρύνει το ήπαρ, με σοβαρές συνέπειες.
Έρευνες δείχνουν ότι οι περιπτώσεις ηπατικής ανεπάρκειας που σχετίζονται με φυτικά και διατροφικά συμπληρώματα έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες. Μελέτη του 2022 ανέφερε ότι τέτοια περιστατικά έχουν οκταπλασιαστεί από το 1995, ενώ έρευνα του 2017 έδειξε ότι το 20% των ηπατικών βλαβών που σχετίζονται με φάρμακα αφορούσαν τη χρήση συμπληρωμάτων για bodybuilding, απώλεια βάρους ή υποστήριξη της διάθεσης.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Λιγοστεύουν τα αποθέματα νερού στη Αττική – Τι λένε οι ειδικοί για την εμφάνιση βραχονησίδας στη Λίμνη του Μαραθώνα
Το ήπαρ επεξεργάζεται όλες τις ουσίες που εισέρχονται στον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων και των συμπληρωμάτων. Φάρμακα όπως τα αντισυλληπτικά χάπια, οι στατίνες και η ακεταμινοφαίνη είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στο ήπαρ, ειδικά όταν λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες. Αντίστοιχα, φυτικά συμπληρώματα που θεωρούνται γενικά ασφαλή, όπως ο κουρκουμάς, το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού και η κόκκινη μαγιά ρυζιού, έχουν συσχετιστεί με ηπατικές επιπλοκές, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται με άλλα φάρμακα ή περιέχουν πρόσθετες ουσίες που ενισχύουν τη δράση τους.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κουρκουμάς, ο οποίος αρχικά δεν συνδεόταν με ηπατική βλάβη. Ωστόσο, όταν οι κατασκευαστές άρχισαν να προσθέτουν πιπερίνη (μαύρο πιπέρι) για την ενίσχυση της απορρόφησής του, εμφανίστηκαν περιπτώσεις ηπατίτιδας. Σε μια περίπτωση, μια γυναίκα που λάμβανε ήδη βιταμίνες και φάρμακα για την ημικρανία εμφάνισε οξεία ηπατική βλάβη μόλις πρόσθεσε στη διατροφή της 500 mg κουρκουμά ημερησίως.
Τα συμπτώματα ηπατικής δυσλειτουργίας περιλαμβάνουν ναυτία, απώλεια όρεξης, πόνο στο δεξί άνω τμήμα της κοιλιάς, σκούρα ούρα και κιτρίνισμα του δέρματος (ίκτερος). Σε ορισμένες περιπτώσεις, η βλάβη μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα, χωρίς εμφανή σημάδια.
Για να μειωθεί ο κίνδυνος, είναι σημαντικό να υπάρχει έλεγχος στη χρήση φαρμάκων και συμπληρωμάτων. Οι γιατροί πρέπει να είναι ενήμεροι για όλες τις ουσίες που λαμβάνει ένας ασθενής, ώστε να προλαμβάνονται αλληλεπιδράσεις που μπορεί να επιβαρύνουν το συκώτι. Παράλληλα, η προσεκτική επιλογή συμπληρωμάτων είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η αγορά τους δεν υπόκειται στους ίδιους ελέγχους με τα φαρμακευτικά σκευάσματα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλά συμπληρώματα περιέχουν ουσίες που δεν αναφέρονται στην ετικέτα, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον προσδιορισμό των πραγματικών κινδύνων. Η υπερβολική δόση ή η λήψη πολλών συμπληρωμάτων ταυτόχρονα μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική καταπόνηση, ακόμα και αν τα επιμέρους συστατικά θεωρούνται ακίνδυνα.
Η ισορροπημένη και ενημερωμένη χρήση των συμπληρωμάτων είναι το κλειδί για την αποφυγή προβλημάτων. Η κατανάλωση πρέπει να γίνεται με μέτρο, πάντα με βάση τις πραγματικές ανάγκες του οργανισμού και τη σύσταση ειδικών.