Η τροφική νεοφοβία στους ανθρώπους έχει περιγραφεί ως ο φόβος της κατανάλωσης νέων ή άγνωστων τροφών. Διαφέρει από τη διαταραχή αποφυγής/περιοριστικής πρόσληψης τροφής . Η τροφική νεοφοβία είναι ιδιαίτερα συχνή σε νήπια και μικρά παιδιά. Συχνά σχετίζεται με το επίπεδο αναζήτησης αίσθησης ενός ατόμου, που σημαίνει την προθυμία ενός ατόμου να δοκιμάσει νέα πράγματα και να πάρει ρίσκα. Τα άτομα με υψηλή τροφική νεοφοβία όχι μόνο αντιστέκονται στη δοκιμή νέων τροφών, αλλά αξιολογούν επίσης τα νέα τρόφιμα που δοκιμάζουν ως χαμηλότερα από τα νεοφιλικά. Η επιλεκτική διατροφή προκαλεί ανησυχία για πολλούς γονείς μικρών παιδιών.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό για τους ανθρώπους να έχουν γενικά φόβο για νέα πράγματα και να προτιμούν πράγματα που είναι οικεία και κοινά. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν τροφική νεοφοβία σε κάποιο βαθμό, αν και μερικοί άνθρωποι είναι πιο νεοφοβικοί από άλλους.
Και στα ζώα υπάρχει η τροφική νεοφοβία η οποία όμως διαρκεί μόνο λίγα λεπτά. Η τροφική νεοφοβία σχετίζεται με το δίλημμα του παμφάγου , ένα φαινόμενο που εξηγεί την επιλογή που έχουν οι παμφάγοι , και ιδιαίτερα οι άνθρωποι, μεταξύ της κατανάλωσης μιας νέας τροφής και του κινδύνου ή της αποφυγής της και της πιθανής απώλειας μιας πολύτιμης πηγής τροφής. Η ύπαρξη τουλάχιστον κάποιου βαθμού τροφικής νεοφοβίας έχει σημειωθεί ότι είναι εξελικτικά επωφελής, καθώς μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποφύγουν την κατανάλωση δυνητικά δηλητηριωδών τροφίμων.
Αιτίες
Η γενετική φαίνεται να παίζει ρόλο τόσο στην τροφική νεοφοβία όσο και στη γενική νεοφοβία. Η έρευνα δείχνει ότι περίπου τα δύο τρίτα της διακύμανσης της τροφικής νεοφοβίας οφείλεται στη γενετική. Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες μπορούν επίσης να αυξήσουν τις πιθανότητες του παιδιού να αναπτύξει τροφική νεοφοβία. Τα μικρά παιδιά παρακολουθούν προσεκτικά τις διατροφικές προτιμήσεις των γονιών και αυτό μπορεί να προκαλέσει νεοφοβικές τάσεις όσον αφορά το φαγητό, εάν οι γονείς τείνουν να αποφεύγουν ορισμένα τρόφιμα.
Μια άλλη αιτία περιλαμβάνει το να είσαι πιο ευαίσθητος από τον μέσο όρο στις πικρές γεύσεις, κάτι που μπορεί να σχετίζεται με σημαντικό ιστορικό μόλυνσης του μέσου αυτιού ή με αυξημένη αντίληψη για πικρές τροφές, γνωστές ως υπεργευστικές .
Μερικές φορές η τροφική νεοφοβία προκαλείται πιο άμεσα από ένα περιβαλλοντικό συμβάν. Για παράδειγμα, με τη νεοφοβία που προκαλείται από δηλητήριο, μια εμπειρία τροφικής δηλητηρίασης μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους όχι μόνο να αποφεύγουν τη γεύση που συσχετίζουν με τη δημιουργία της ασθένειάς τους, αλλά και να αποφεύγουν όλες τις νέες γεύσεις κατά την περίοδο αμέσως μετά την εμπειρία της δηλητηρίασης. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως η προσπάθεια του σώματος να αποτρέψει τυχόν νέα και επικίνδυνα τρόφιμα από την είσοδο στο σώμα.
Εκτός από την τροφική δηλητηρίαση, η τροφική νεοφοβία προκύπτει επίσης από το άτομο που συσχετίζει μια αρνητική εμπειρία με νέα τρόφιμα, για παράδειγμα που πάσχει από γαστρεντερίτιδα ή άλλες γαστρεντερικές ασθένειες μετά την κατανάλωση μη μαγειρεμένου φαγητού.
Ένας άλλος περιβαλλοντικός παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα τροφικής νεοφοβίας είναι το τρέχον επίπεδο διέγερσης του ατόμου. Η δοκιμή ενός νέου φαγητού είναι μια διεγερτική εμπειρία και αν το άτομο προτιμά να διατηρεί ένα χαμηλότερο επίπεδο διέγερσης γενικά, τότε μπορεί να αποφύγει νέες τροφές. Επίσης, εάν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν καταστάσεις με πολλή καινοτομία και ως εκ τούτου είναι πιο διεγερμένοι, μπορεί να είναι απρόθυμοι να δοκιμάσουν νέες τροφές, καθώς κάτι τέτοιο θα αύξανε το επίπεδο διέγερσής τους σε ένα άβολο επίπεδο. Αυτό το παράδειγμα μπορεί να εξηγήσει γιατί οι Αμερικανοί που επισκέπτονται μια ξένη χώρα ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανό να δοκιμάσουν ένα νέο είδος φαγητού και αντ ‘αυτού να έλκονται προς το γνωστό φαγητό McDonald’s.
Τα αποτελέσματα επιστημονικής μελέτης
Η τροφική νεοφοβία ή ο φόβος για νέα τρόφιμα, μπορεί να οδηγήσει σε κακή διατροφική ποιότητα, να αυξήσει τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με χρόνιες ασθένειες και έτσι να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων και του διαβήτη τύπου 2.
Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα μιας μελέτης που διεξήχθη από το Φινλανδικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας, το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και το Πανεπιστήμιο του Tartu στην Εσθονία.
Η μελέτη εξέτασε τον ανεξάρτητο αντίκτυπο της διατροφικής συμπεριφοράς, και ιδιαίτερα της τροφικής νεοφοβίας, στην ποιότητα της διατροφής καθώς και στις ασθένειες του τρόπου ζωής και στους παράγοντες κινδύνου τους. Μέχρι στιγμής, ελάχιστη έρευνα έχει γίνει σε αυτόν τον τομέα.
Η μελέτη παρακολούθησε άτομα ηλικίας μεταξύ 25 και 74 ετών για επτά χρόνια.
Η τροφική νεοφοβία είναι κληρονομική
Η τροφική νεοφοβία έχει παρατηρηθεί ότι είναι ένα έντονα κληρονομικό χαρακτηριστικό: δίδυμες μελέτες έχουν βρει ότι έως και το 78% της μπορεί να είναι κληρονομικό.
Η τροφική νεοφοβία είναι συχνή σε παιδιά και ηλικιωμένους, ιδιαίτερα. Λίγες μελέτες έχουν μέχρι στιγμής διεξαχθεί σχετικά με την τροφική νεοφοβία στον ενήλικο πληθυσμό.
Αυτές οι διατροφικές συμπεριφορές μπορεί επίσης να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα της διατροφής και στη συνέχεια στην υγεία. Καθώς τα διαφορετικά γνωρίσματα που σχετίζονται με τις διατροφικές συμπεριφορές έχουν αλληλεπικαλυπτόμενα χαρακτηριστικά, η σαφής διάκριση μεταξύ τους είναι πρόκληση.
Η τροφική νεοφοβία έχει ανεξάρτητες επιπτώσεις στην υγεία
Η μελέτη διαπίστωσε ότι η τροφική νεοφοβία συνδέεται με φτωχότερη διατροφική ποιότητα: για παράδειγμα, η πρόσληψη φυτικών ινών, πρωτεϊνών και μονοακόρεστων λιπαρών οξέων μπορεί να είναι χαμηλότερη και η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και αλατιού μεγαλύτερη στα νεοφοβικά άτομα.
Επιπλέον, βρέθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της τροφικής νεοφοβίας και του ανεπιθύμητου προφίλ λιπαρών οξέων και του αυξημένου επιπέδου φλεγμονωδών δεικτών στο αίμα. Στη συνέχεια, η τροφική νεοφοβία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων ή διαβήτη τύπου 2.
Συχνά πιστεύεται ότι οι επιπτώσεις της διατροφικής συμπεριφοράς και της διατροφής στην υγεία διαμεσολαβούνται κυρίως μέσω των αλλαγών βάρους και μόνο. Σε αυτή τη μελέτη, ωστόσο, οι επιπτώσεις της τροφικής νεοφοβίας προέκυψαν ανεξάρτητα από το βάρος, την ηλικία, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, το φύλο ή την περιοχή διαβίωσης.
Οι γονείς σου είχαν δίκιο: πρέπει πάντα να δοκιμάζεις όλα τα φαγητά!
“Τα ευρήματα ενισχύουν την ιδέα ότι μια ευέλικτη και υγιεινή διατροφή παίζει βασικό ρόλο, και μάλιστα έχει έναν ανεξάρτητο ρόλο στην υγεία. Εάν μπορούμε να παρέμβουμε σε αποκλίνουσες διατροφικές συμπεριφορές, όπως η τροφική νεοφοβία, ήδη από την παιδική ή τη νεανική ηλικία, θα βοηθήσει στην αποτροπή πιθανών μελλοντικών προβλημάτων υγείας από νωρίς», λέει ο ερευνητής Markus Perola από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας.
“Οι κληρονομικοί παράγοντες και ο γονότυπος μας καθορίζουν μόνο την προδιάθεσή μας για τροφική νεοφοβία. Η πρώιμη παιδική εκπαίδευση και η φροντίδα και η καθοδήγηση στον τρόπο ζωής στην ενήλικη ζωή μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη στην ανάπτυξη μιας ποικίλης διατροφής.”
Πηγές: Science daily – wikipedia
Ακολουθήστε το Cibum 
