Του Γιώργου Μορφονιού*
Με τις τιμές των πολύτιμων για τη βιομηχανία τροφίμων γαντιών, να ανεβαίνουν χρηματιστηριακά και τα προηγούμενα χρόνια, αλλά κυρίως τα τελευταία 2, τόσο τα τμήματα προμηθειών όσο και οι υπεύθυνοι διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων, προσπαθούν να βρουν τη καλύτερη και οικονομικότερη λύση στην αγορά των γαντιών.
Τα είδη που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο είναι:
-Γάντια λάτεξ τα οποία είναι κατασκευασμένα από φυσικό καουτσούκ και είναι βιοδιασπώμενα. Δυστυχώς έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις πρόκλησης αλλεργίας σε ανθρώπους που τα χρησιμοποιούν. Συνήθως οι αλλεργίες στο λάτεξ απλά προκαλούν ερεθισμούς στο δέρμα αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις όμως, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αναφυλακτικού σοκ.
Ένα ακόμα σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι το λάτεξ προσφέρει ελάχιστη ή και καθόλου χημική προστασία, ενώ είναι λιγότερο ανθεκτικά στην διάτρηση και ταυτόχρονα είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθούν σχισμές ή τρύπες στα γάντια λάτεξ λόγω της ελαστικότητας του υλικού. Από την άλλη μεριά παρέχουν πολύ καλή αίσθηση της αφής χάρη στην ελαστικότητα τους. Επίσης είναι ανθεκτικά σε ικανοποιητικό βαθμό και άνετα στη χρήση.
–Γάντια νιτριλίου τα οποία είναι κατασκευασμένα από συνθετικό καουτσούκ και είναι μια πολύ καλή εναλλακτική για το θέμα των αλλεργιών, καθώς δεν περιέχουν λατέξ. Επίσης, είναι πιο ανθεκτικά σε χημικές ουσίες αλλά και στη διάτρηση. Το νιτρίλιο προσφέρει τη μεγαλύτερη χημική αντοχή από όλα τα άλλα υλικά παραγωγής γαντιών μίας χρήσης, προστατεύοντας τα χέρια από ισχυρές και διαβρωτικές χημικές ουσίες που δεν μπορούν να αντέξουν τα γάντια από λάτεξ ή βινύλιο.
Επιπρόσθετα, προσφέρουν άνετη εφαρμογή και είναι πιο ελαστικά από τα γάντια βινυλίου. Η ανάπτυξη γαντιών νιτριλίου χωρίς πούδρα, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλεί αλλεργίες, προκάλεσε και τη μείωση της εφίδρωσης. Τέλος, τα γάντια νιτριλίου είναι πλήρως αδιάβροχα και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, εννοώντας ότι μπορούν να μείνουν αποθηκευμένα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (και όχι φυσικά ότι τα φοράμε από το πρωί μέχρι το βράδυ). Ως βασικό μειονέκτημά τους είναι το υψηλότερο κόστος αυτών σε σχέση με τα υπόλοιπα και το γεγονός ότι δεν παρέχουν προστασία έναντι όλων των χημικών ουσιών.
-Γάντια βινυλίου, μια πολύ καλή επιλογή για τη βιομηχανία τροφίμων όταν η ανθεκτικότητα και η προστασία δεν είναι μείζονος σημασίας. Το κύριο πλεονέκτημα των γαντιών βινυλίου είναι ότι αποτελούν την οικονομικότερη λύση. Επίσης, τα γάντια μίας χρήσης από βινύλιο δεν περιέχουν λάτεξ.
Το πρόβλημα με τα γάντια βινυλίου
Τα γάντια βινυλίου, που ονομάζονται επίσης γάντια PVC, περιέχουν χλωριούχα ένωση (Χλωριούχο πολυβινύλιο). Το PVC είναι ένα ευρέως παραγόμενο συνθετικό πλαστικό πολυμερές. Η κατασκευή PVC απελευθερώνει διοξίνες στην ατμόσφαιρα, όπως και η καύση ή η απόρριψή τους. Η έκθεση σε διοξίνες έχει αποδειχθεί από ορισμένους ερευνητές ότι προκαλεί αναπαραγωγικά, αναπτυξιακά και άλλα προβλήματα υγείας. Τουλάχιστον μία διοξίνη ταξινομείται ως καρκινογόνος.
Τα γάντια βινυλίου μπορεί επίσης να περιέχουν φθαλικές ενώσεις, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ότι διέρχονται από τα γάντια στο ανθρώπινο σώμα και διέρχονται και εξατμίζονται στα τρόφιμα, ιδιαίτερα στα λιπαρά τρόφιμα. Μερικοί φθαλικοί εστέρες έχουν βρεθεί ότι επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη υγεία και βρίσκονται στη λίστα με τις γνωστές καρκινογόνες ουσίες στην Καλιφόρνια.
Επιπλέον, μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα γάντια βινυλίου έχουν αυξημένη διαπερατότητα σε βακτήρια και ιούς. Νέα έρευνα δείχνει επίσης ότι τα γάντια βινυλίου είναι ένα αναποτελεσματικό φράγμα κατά το χειρισμό τροφίμων και έχουν τρεις φορές περισσότερο τη πιθανότητα διασταυρούμενης επιμόλυνσης από τα γάντια νιτριλίου. Το βινύλιο είναι λιγότερο ανθεκτικό στη διάτρηση από το νιτρίλιο και το λάτεξ. Όταν τα γάντια βινυλίου τεντώνονται ή κάμπτονται, τα μεμονωμένα μόρια διαχωρίζονται και διακυβεύεται η ακεραιότητα του προστατευτικού φράγματος. Εκτιμάται ότι το 50% έως 90% των διατρήσεων δεν αναγνωρίζονται από τους χρήστες, με αποτέλεσμα μολυσματικοί παράγοντες να μεταφέρονται σε επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τα γάντια και να προκαλείται μόλυνση τροφίμων.
Πλέον των ανωτέρω, το χέρι δεν αναπνέει με αποτέλεσμα, ιδρώτας και θερμότητα να παγιδεύονται μέσα στο γάντι βινυλίου οδηγώντας σε ερεθισμούς. Εκτός όμως από τον ελλιπή αερισμό, τα γάντια βινυλίου είναι και τα λιγότερο ελαστικά με αποτέλεσμα να μην ταιριάζουν καλά στο χέρι αλλά και να είναι άβολα κατά την χρήση. Είναι το λιγότερο ευαίσθητο στην αφή σε σχέση με όλα τα άλλα υλικά ενώ τέλος έχουν πολύ χαμηλή χημική αντίσταση, παρέχοντας περιορισμένη προστασία έναντι χημικής έκθεσης.
Παρά τα αποδεικτικά στοιχεία κατά της χρήσης γαντιών μίας χρήσης βινυλίου, γιατί παραμένουν τόσο συχνά χρησιμοποιούμενα στη βιομηχανία των τροφίμων;
Το κόστος είναι ένας παράγοντας και η έλλειψη πληροφόρησης άλλος. Δυστυχώς, η λήψη αποφάσεων σχετικά με την επιλογή γαντιών συχνά δεν λαμβάνει υπόψη τις πτυχές της ασφάλειας των τροφίμων, δίνοντας απλά μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας και οικονομίας.
Πηγές:
Food Safety News
Steve Ardagh, Founder and CEO, Eagle Protect PBC
https://www.foodprocessing.com.au/
*Ο Γιώργος Μορφονιός είναι Γεωπόνος – Επιστήμονας Τροφίμων, MSc Συστήματα διαχείρισης ποιότητας & διασφάλισης υγιεινής τροφίμων, senior consultant AG ADVENT AE
Ακολουθήστε το Cibum 
