Οι αυξήσεις τιμών είναι ένας από τους κύριους παράγοντες απάτης στα τρόφιμα. Όλα ξεκινούν από τις αυξήσεις στις τιμές πρώτων υλών και παραγωγής. Ορισμένες συμβάσεις στη βιομηχανία τροφίμων είναι μακροπρόθεσμες και για να παραμείνει το κέρδος οι προμηθευτές πρέπει να βρουν τρόπους να μειώσουν το κόστος τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τιμές των συμβολαίων θα προσαρμοστούν εθελοντικά λόγω της οικονομικής κατάστασης, αλλά αυτό δεν είναι ο κανόνας.
Για να αντισταθούν στις οικονομικές πιέσεις, οι επιχειρήσεις μπορεί να προσπαθήσουν να κάνουν κάποιες περικοπές ή ίσως κάποιους “συμβιβασμούς” και χρησιμοποιούν πρακτικές που συνήθως δεν θα ακολουθούσαν. Προσπαθούν λοιπόν να μειώσουν το κόστος, προκειμένου να προστατεύσουν την επιχείρησή τους. Ο καθηγητής Chris Elliott έγραψε πρόσφατα στο New Food magazine ότι αυτό ονομάζεται φαινόμενο της «πυραμίδας της απάτης». Δεν είναι πάντα εσκεμμένο αλλά συμβαίνει και μάλιστα κάποιοι θα ισχυριστούν ότι το κάνουν για να μην μετακυλιστεί η αύξηση τιμών στους καταναλωτές με αρνητικές όμως συνέπειες στην ποιότητα των τροφίμων.
Στην αγροτική παραγωγή οι αυξήσεις τιμών και πρώτων υλών είναι ένα τεράστιο κίνητρο για απάτη στα τρόφιμα, όπου οι αγρότες είτε αυξάνουν την απόδοση τους τροποποιώντας το προϊόν τους είτε περνούν το ένα προϊόν για το άλλο.
Όπως γράφει η Honor May Eldridge στο sustainablefoodtrust στη γαλακτοβιομηχανία της Βρετανίας η προσπάθεια για συγκράτηση των τιμών, έχει προκαλέσει αυξανόμενες απάτες. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι απάτης είναι η αραίωση, η δόλια θερμική επεξεργασία και η παράταση της διάρκειας ζωής. Το πλήρες γάλα αραιώνεται με νερό, αλλά εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως «πλήρες γάλα», επεκτείνοντας περαιτέρω την απόδοση. Ομοίως, το δόλια θερμικά επεξεργασμένο γάλα αναμιγνύεται με φρέσκο γάλα και πωλείται ως «φρέσκο γάλα», ή μερικές φορές προστίθενται αναστολείς μικροβιακής ανάπτυξης στο γάλα για να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής ή να μειώσουν το κόστος ψύξης. Μια παρόμοια κατάσταση εμφανίζεται με το χυμό πορτοκαλιού και μήλου, δύο συνήθεις στόχους για απάτη στα τρόφιμα, που συχνά νοθεύονται με αραίωση με νερό, προσθήκη σακχάρων, πλύσιμο πολτού (προϊόν χαμηλότερης ποιότητας που λαμβάνεται με το πλύσιμο του πολτού με νερό μετά το πρώτο πάτημα του χυμού) ή άλλα πρόσθετα.
Σύμφωνα με την Eldridge ένα προϊόν άλλο που είναι επιρρεπές σε διατροφική απάτη, λόγω αυξημένης ζήτησης, είναι το μέλι. Με μια παγκόσμια μείωση του αριθμού των επικονιαστών, που αποδίδεται από πολλούς στην αύξηση της χρήσης φυτοφαρμάκων μαζί με την κατάρρευση της αποικίας, ο αριθμός των μελισσών έχει πέσει κατακόρυφα. Καθώς η ζήτηση εξακολουθεί να αυξάνεται , το μέλι συχνά είναι νοθευμένο καθώς αραιώνεται με σιρόπι.
Απάτες σε ρύζι, θαλασσινά μέλι και ψωμί
Ο καθηγητής Chris Elliott λέει πως και το ρύζι είναι ευεπίφορο σε απάτη. Η αντικατάσταση τύπων ρυζιού υψηλής αξίας όπως το Basmati και το Thai Jasmine με κατώτερους τύπους ήταν ένα μακροχρόνιο πρόβλημα και μάλιστα προκάλεσε σκάνδαλο το 2008 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έκτοτε, η δόλια δραστηριότητα στο ρύζι έχει σε μεγάλο βαθμό εξαφανιστεί – αλλά, πρόσφατα, την βλέπουμε να επανέρχεται. Όπως αναφέρει ο Elliott πρόσφατα επικοινώνησε μαζί του μια εταιρεία τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία τον ενημέρωσε ότι είχαν διαπιστώσει ότι περίπου το 10% του ρυζιού που είχαν αγοράσει από ένα ευρωπαϊκό κατάστημα περιείχε πλαστικό ρύζι – περίπου 10% του βάρους του.
Επίσης η ομάδα του πήρε δείγματα από τον τομέα λιανικής στα οποία βρέθηκαν υπολείμματα ενός παράνομου φυτοφαρμάκου γνωστού ως Carbendazim και αυτό αποδεικνύει ότι το ρύζι δεν προέρχεται από τις κανονικές αλυσίδες εφοδιασμού όπου εφαρμόζονται υψηλά επίπεδα επιθεωρήσεων και δοκιμών. Κάποιοι μπορεί να μην το θεωρούν θέμα απάτης, αλλά, είναι ένα σημαντικό προειδοποιητικό σημάδι από την άποψη της έλλειψης ακεραιότητας στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Έχουν επίσης εντοπιστεί πολύ υψηλά επίπεδα σπασμένου ρυζιού – έως και πάνω από 15%. Η τιμή αγοράς για το σπασμένο ρύζι είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με το ολόκληρο ρύζι, επομένως αυτός είναι ξεκάθαρα ένας τρόπος για να μειωθεί το κόστος. Μπορεί να ζητήθηκαν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες σπασμένων από τον αγοραστή για να συμβάλει στη μείωση των επιπτώσεων της τιμής της αλυσίδας εφοδιασμού, για παράδειγμα. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να είχε εισαχθεί από τον πωλητή για να διατηρήσει το κόστος χαμηλότερο από αυτό των ανταγωνιστών.
Παρόμοια είναι η πίεση που αντιμετωπίζουν οι ψαράδες που πρέπει να διακινούν συγκεκριμένα είδη ψαριών που τυγχάνουν συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης, παρά το γεγονός ότι τα αποθέματα ιχθύων μειώνονται όπως αναφέρει η Honor May Eldridge. Μια ανάλυση του Guardian Seascape το 2021 αποκάλυψε ότι περίπου το 40% των δειγμάτων θαλασσινών από εστιατόρια, ιχθυοπωλεία και σουπερμάρκετ σε όλο τον κόσμο είχαν εσφαλμένη επισήμανση και τα κρούσματα απάτης στην αγορά θαλασσινών συνεχίζονται: Μια πρόσφατη έρευνα στη Γερμανία διαπίστωσε ότι το 48% των ελεγμένων δειγμάτων με την ένδειξη «βασιλικά χτένια» ήταν στην πραγματικότητα ιαπωνικά χτένια χαμηλότερης αξίας.
Ομοίως, η αυξημένη ζήτηση για ψωμί με προζύμι, εν μέρει λόγω των τάσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και των πραγματικών και αντιληπτών οφελών για την υγεία, έχει οδηγήσει σε απάτες. Υπενθυμίζεται ότι το 2018, διαπιστώθηκε πως σε 19 καρβέλια που ελέγχθηκαν στα σουπερμάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου, ένα στα πέντε δεν παρασκευάστηκε σύμφωνα με τη σωστή μέθοδο ζύμης και περιείχε επιπλέον συστατικά ή πρόσθετα, όπως ξύδι, ασκορβικό οξύ και γιαούρτι για να δώσει την «ξινή» γεύση.
Ακολουθήστε το Cibum 
