Ο ιός της εγκεφαλίτιδας μεταδίδεται συνήθως από τσίμπημα τσιμπουριών. Για πρώτη φορά, εντοπίστηκαν περιπτώσεις ανθρώπινης τροφικής μόλυνσης με τον ιό της εγκεφαλίτιδας στη Γαλλία.
Την άνοιξη του 2020, 43 κάτοικοι του Ain της Γαλλίας νόσησαν από μηνιγγίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα και συμπτώματα γρίπης που προκλήθηκαν από μόλυνση με τον ιό της εγκεφαλίτιδας που συνήθως μεταδίδεται από τσιμπούρια (κρότωνες) (TBEV). Όπως διαπιστώθηκε όλοι είχαν καταναλώσει κατσικίσιο τυρί φτιαγμένο με νωπό γάλα.
Ο ιός της εγκεφαλίτιδας που μεταδίδεται από τσιμπούρια είναι ένας φλαβοϊός (γένος Flavivirus, οικογένεια Flaviviridae). Η εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες είναι μια ανθρώπινη ιογενής μολυσματική ασθένεια που αφορά το κεντρικό νευρικό σύστημα και εμφανίζεται σε πολλά μέρη της Ευρώπης και της Ασίας. Η σοβαρότητα της νόσου αυξάνεται με την ηλικία του ασθενούς και δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Σύμφωνα με την Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων της Γαλλίας αυτές ήταν οι πρώτες γνωστές περιπτώσεις τροφιμογενούς μόλυνσης με TBEV, που συνήθως μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος τσιμπουριών.
Το Εργαστήριο για την Υγεία των Ζώων, το Εργαστήριο για την Ασφάλεια των Τροφίμων και το Εργαστήριο για τη Λύσσα και την Άγρια Ζωή της αρχής ασφάλειας τροφίμων της Γαλλίας -ANSES- συμμετείχαν στις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο αγρόκτημα που είχε παραγάγει τα τυριά που θεωρούνται ύποπτα για τις μολύνσεις. Τα αποτελέσματα αυτής της επιστημονικής εργασίας, στην οποία συμμετείχαν και άλλες γαλλικές ομάδες λοιμωξιολογίας, δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο Frontiers in Microbiology.
Ανίχνευση του ιού από τα τυριά μέχρι τα τσιμπούρια
Διαπιστώθηκε ότι όλα τα εμπλεκόμενα τυριά προέρχονταν από την ίδια φάρμα. Μετά τον υγειονομικό συναγερμό, τα τυριά απομακρύνθηκαν από την αγορά για να αποφευχθούν άλλα κρούσματα μόλυνσης. Παράλληλα, οι κατσίκες της φάρμας κρατούνταν σε κλειστούς χώρους.
Το ένα τέταρτο των κατσικιών είχε αντισώματα κατά του TBEV , υποδηλώνοντας ότι είχαν εκτεθεί στον ιό και ότι ήταν αρκετά διαδεδομένος στην περιοχή. Ο ίδιος ο ιός εντοπίστηκε στο γάλα τριών από αυτά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το TBEV μπορεί να απεκκριθεί στο γάλα για έως και 23 ημέρες μετά τη μόλυνση, αυτό σημαίνει ότι οι κατσίκες είχαν μολυνθεί μόλις πρόσφατα, πιθανώς από τσιμπούρια που μεταφέρουν ιούς που βρέθηκαν στην περιοχή των βοσκοτόπων της φάρμας.
Αυτές οι πρώτες περιπτώσεις τροφιμογενούς μόλυνσης στη Γαλλία υπογράμμισαν τη σημασία της ύπαρξης αποτελεσματικών μεθόδων για την ανίχνευση του TBEV στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες της ANSES βοήθησαν στην αξιολόγηση της μεθόδου που χρησιμοποιήθηκε, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ήταν επαρκώς ευαίσθητη και ειδική για το TBEV.
Για πρώτη φορά, αυτές οι μολύνσεις αποκάλυψαν την παρουσία του TBEV στο Ain, ενώ η εμφάνισή του ήταν προηγουμένως γνωστή κυρίως στην Αλσατία, τη Λωρραίνη, τη Σαβοΐα και την Ανώτερη Σαβοΐα. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν περίεργο για τους εμπλεκόμενους επιστήμονες, οι οποίοι γνώριζαν ότι η εμβέλεια του ιού τείνει να εξαπλωθεί από την Ανατολική Ευρώπη και ότι ο ιός μπορεί να περάσει απαρατήρητος. « Η εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες δεν προκαλεί συμπτώματα στα ζώα. Στους ανθρώπους, μόνο το 10 έως 30% των περιπτώσεων παρουσιάζουν μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα. Τον υπόλοιπο χρόνο, τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της γρίπης και ως εκ τούτου περνούν απαρατήρητα », εξηγεί ο Gaëlle Gonzalez, ο πρώτος συγγραφέας του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Microbiology.
Μελέτη των παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο μόλυνσης
Δεδομένου ότι τα πρώτα κρούσματα παρατηρήθηκαν την άνοιξη του 2020, ορισμένα άλλα κρούσματα τροφιμογενούς μόλυνσης έχουν επίσης αναφερθεί στη Γαλλία. Επί του παρόντος πραγματοποιούνται μελέτες στα εργαστήρια της ANSES για τον εντοπισμό των παραγόντων που μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο μόλυνσης.
Μία από αυτές τις μελέτες επιχειρεί να κατανοήσει πώς η μικροχλωρίδα επηρεάζει τον κίνδυνο μετάδοσης. Θα λάβει υπόψη όλους τους μικροοργανισμούς που περιέχονται στο πεπτικό σύστημα των κροτώνων και των κατοικίδιων ζώων και στο γάλα.
Επιπλέον, είναι γνωστό ότι η παστερίωση του γάλακτος εξαλείφει τον ιό και ο ιός δεν επιβιώνει σε τυριά που έχουν ωριμάσει για αρκετούς μήνες. Η εργασία ξεκίνησε το 2021 για να προσδιοριστεί πώς τα στάδια παραγωγής τυριού νωπού γάλακτος επηρεάζουν τον ιό : μειώνουν την ποσότητα του ιού σε σύγκριση με αυτή που βρίσκεται στο γάλα; Είναι η ποσότητα του ιού ομοιογενής στο ίδιο τυρί; Αυτή η πρόσθετη γνώση θα επιτρέψει τη λήψη κατάλληλων μέτρων παρακολούθησης και πρόληψης .