Ο κίνδυνος σύγκρουσης συμφερόντων, εάν χρηματοδότης είναι η ίδια η βιομηχανία τροφίμων.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς ελέγχεται και πληρώνεται το έργο των επιστημόνων που διενεργούν και δημοσιεύουν έρευνες και άρθρα σχετικά με το τι μας κάνει καλό, πιο τρόφιμο έχει οφέλη για την υγεία και πιο όχι, τι να φάμε πριν κοιμηθούμε, ή μόλις ξυπνήσουμε, πιο είναι το ευεργετικό συστατικό που θα μας βοηθήσει να χάσουμε βάρος ή πιο είναι αντιγηραντικό και δίνει λάμψη στο δέρμα μας; Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφοριών για τα Τρόφιμα (EUFIC), ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με προσανατολισμό τους καταναλωτές, δημοσίευσε στοιχεία για το ποιος χρηματοδοτεί αυτές τις έρευνες και πως δημοσιεύονται.
Ποιος χρηματοδοτεί τη διατροφική έρευνα;
Η διατροφή παίζει θεμελιώδη ρόλο στη συμβολή στη δημόσια υγεία και ευημερία. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι ερευνητές να έχουν τα μέσα για να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ διατροφής, υγείας και κινδύνου ασθενειών και να διευρύνουν τις γνώσεις μας σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, η διεξαγωγή υψηλής ποιότητας και αυστηρής έρευνας είναι δαπανηρή, επομένως από πού προέρχεται η χρηματοδότηση;
Η έρευνα για τη διατροφή μπορεί να χρηματοδοτηθεί από δημόσιες πηγές, όπως επιχορηγήσεις που παρέχονται από εθνικούς οργανισμούς χρηματοδότησης έρευνας ή διεθνείς οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προκειμένου να λάβουν χρηματοδότηση για τη διεξαγωγή μιας μελέτης, οι ερευνητές συντάσσουν μια πρόταση επιχορήγησης ως απάντηση σε πρόσκληση υποβολής προτάσεων που εκδόθηκε από τον οργανισμό χρηματοδότησης που ανταποκρίνεται στις αρμοδιότητές του. Ο φορέας χρηματοδότησης αξιολογεί την πρόταση επιχορήγησης και εάν είναι επιτυχής, οι ερευνητές λαμβάνουν τα χρήματα που χρειάζονται για να πραγματοποιήσουν το συγκεκριμένο ερευνητικό έργο που περιγράφηκε στην πρόταση. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι πολύ ανταγωνιστική και μπορεί να περιλαμβάνει δεκάδες ή και εκατοντάδες προτάσεις που ανταγωνίζονται για την ίδια ευκαιρία χρηματοδότησης.
Το ύψος των διαθέσιμων δημόσιων πόρων για τη διατροφική έρευνα, εξαρτάται από τις προτεραιότητες των κυβερνήσεων και των φορέων χρηματοδότησης και επίσης ανταγωνίζεται άλλους τομείς έρευνας (π.χ. ιατρική έρευνα, γεωργική έρευνα κ.λπ.). Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η έρευνα για τη διατροφή δεν λαμβάνει επαρκή χρηματοδότηση από δημόσιες πηγές.
Ιδρύματα και ιδιωτικές εταιρείες χρηματοδοτούν επίσης τη διατροφική έρευνα. Το 2018, μια εργασία υπολόγισε ότι το 13,5% των επιστημονικών άρθρων που δημοσιεύτηκαν στα 10 κορυφαία ακαδημαϊκά περιοδικά που σχετίζονται με τη διατροφή αφορούσαν τη συνεργασία ή τη χρηματοδότηση από τη βιομηχανία τροφίμων. Η χρηματοδότηση της διατροφικής έρευνας από τη βιομηχανία τροφίμων συχνά αντιμετωπίζεται με ανησυχία και επικρίνεται ως ένας τρόπος για τις εταιρείες να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Ωστόσο, η διακοπή της ιδιωτικής χρηματοδότησης της διατροφικής έρευνας θα μείωνε την οικονομική υποστήριξη που απαιτείται για τη διερεύνηση βασικών τομέων όπου απαιτείται περισσότερη γνώση. Πώς μπορούμε λοιπόν να μειώσουμε τον κίνδυνο μεροληψίας στην έρευνα που λαμβάνει χρηματοδότηση από ιδιωτικές πηγές; Ορισμένες διασφαλίσεις που εφαρμόζονται συνήθως περιλαμβάνουν:
- Υποβολή της μελέτης σε δημόσιο μητρώο. Αυτό διασφαλίζει ότι το εύρος μιας μελέτης δεν μεταβάλλεται εν μέρει σε περίπτωση δυσμενών αποτελεσμάτων.
- Πλήρης αποκάλυψη όλης της χρηματοδότησης και πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων: όλα τα άτομα που εμπλέκονται στη μελέτη πρέπει να δηλώνουν δημόσια, τυχόν ιδιωτικά συμφέροντα (όπως οικονομικά συμφέροντα, δεσμεύσεις, προσωπικές σχέσεις) που θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεάσουν την επαγγελματική κρίση και την έρευνα μεροληψίας.
- Έλεγχος της έρευνας: θα πρέπει να υπογραφεί σύμβαση που να καθιστά σαφές ότι ο σχεδιασμός της μελέτης και η εκτέλεση της έρευνας (π.χ. η ανάλυση δεδομένων και η καταγραφή των αποτελεσμάτων) θα πρέπει να υπόκεινται στον έλεγχο των ερευνητών και όχι του χρηματοδοτούμενου μέρους.
- Ελευθερία των ερευνητών να δημοσιεύουν: όταν οι ερευνητές λαμβάνουν χρηματοδότηση από τη βιομηχανία, πρέπει να τους εξασφαλίζεται η ελευθερία να δημοσιεύουν τα αποτελέσματά τους. Αυτό διασφαλίζει ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να αποκρύψουν ή να απέχουν από τη δημοσίευση δεδομένων που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την επιχείρησή τους.
Ένας άλλος τρόπος χρηματοδότησης της διατροφικής έρευνας είναι μέσω συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), μακροπρόθεσμων συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ δύο ή περισσότερων οργανισμών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ένα πλεονέκτημα των ΣΔΙΤ είναι ότι μπορούν να δημιουργηθούν όργανα διακυβέρνησης ή καθοδήγησης για να διασφαλιστεί ο διαχωρισμός των μερών χρηματοδότησης και λήψης αποφάσεων και να μειωθεί ο κίνδυνος μεροληψίας στις ερευνητικές δραστηριότητες. Ένα παράδειγμα είναι το Top Institute Food & Nutrition από την Ολλανδία, μια σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την έρευνα τροφίμων και διατροφής.
“Ποιοτικός Έλεγχος” των επιστημονικών μελετών – Τι είναι η αξιολόγηση από ομοτίμους
Προτού οι επιστήμονες δημοσιεύσουν τα ερευνητικά τους ευρήματα και τα δημοσιοποιήσουν μέσω ακαδημαϊκών περιοδικών, συνήθως τα περνούν από μια διαδικασία που ονομάζεται αξιολόγηση από ομοτίμους. Η αξιολόγηση από ομοτίμους είναι μια μορφή επιστημονικού ποιοτικού ελέγχου όπου οι επιστήμονες ανοίγουν την έρευνά τους σε έλεγχο από άλλους ειδικούς στον τομέα.
Η αξιολόγηση από ομοτίμους είναι τόσο ένας τρόπος για να διασφαλιστεί ότι μόνο υψηλής ποιότητας, καλά διεξαγόμενες μελέτες είναι διαθέσιμες στο κοινό, όσο και μια διαδικασία μέσω της οποίας οι ερευνητές μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα των επιστημονικών εργασιών τους λαμβάνοντας σχόλια από τους ακαδημαϊκούς συναδέλφους τους. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών σφαλμάτων ή περιορισμών που μπορεί να έχουν παραβλεφθεί κατά τη διεξαγωγή της έρευνας ή κατά τη σύνταξη του άρθρου.
Οι ειδικοί συνήθως παραμένουν ανώνυμοι σε όλους εκτός από τον συντάκτη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αναθεώρησης. Ωστόσο, υπάρχουν «ανοιχτές» διαδικασίες αξιολόγησης από ομοτίμους όπου η ταυτότητα του κριτή είναι γνωστή ή πιο σπάνια όπου η αξιολόγηση από ομοτίμους πραγματοποιείται μετά τη δημοσίευση του αρχικού υποβληθέντος άρθρου (για παράδειγμα στην πλατφόρμα Open Research Europe της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι κριτές δεν αμείβονται για την εργασία τους που αναθεωρούν άρθρα, αλλά πολλοί το θεωρούν ως μέρος της δουλειάς του ακαδημαϊκού ερευνητή. Ενώ ορισμένοι θεωρούν ότι ο χρόνος που αφιερώνεται είναι επαχθής, οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι η εργασία τους από ομοτίμους έχει πολλά προσωπικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας τους να συμβαδίζουν με την τελευταία έρευνα και την τόνωση νέων ερευνητικών ιδεών, τη δυνατότητα να δουν πρώτα νέες μελέτες. επιτρέποντάς τους να οικοδομήσουν καλές σχέσεις με έγκριτα περιοδικά και να συνεισφέρουν στην ερευνητική κοινότητα.
Ωστόσο, η αξιολόγηση από ομοτίμους δεν είναι ανόητη. Οι επικρίσεις περιλαμβάνουν ότι η διαδικασία δεν είναι βελτιστοποιημένη για τον εντοπισμό σφαλμάτων, λογοκλοπή ή ερευνητικό παράπτωμα, και ότι διαρκεί πολύ (έως και αρκετούς μήνες από την υποβολή έως τη δημοσίευση) και ως εκ τούτου μπορεί να καταπνίξει την καινοτομία. Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, η αξιολόγηση από ομοτίμους θεωρείται απαραίτητο εργαλείο για τη διασφάλιση της ποιότητας της δημοσιευμένης έρευνας και μια αυστηρή διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους αποτελεί χαρακτηριστικό ενός αξιόπιστου ακαδημαϊκού εκδότη.
Τα τελευταία χρόνια, έχει σημειωθεί έκρηξη στον αριθμό των διαδικτυακών περιοδικών που δεν πραγματοποιούν διεξοδική αξιολόγηση από ομοτίμους πριν από τη δημοσίευση μελετών, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει όσους βρίσκονται εκτός διαδικασίας αναθεώρησης να εντοπίσουν ποιοτικές ερευνητικές μελέτες. Αυτά τα περιοδικά ονομάζονται μερικές φορές «αρπακτικά». Εκτός από το ότι δεν παρέχουν μια αξιόπιστη διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους, μπορεί, για παράδειγμα, να χρεώνουν τέλη δημοσίευσης, να ζητούν ενεργά ερευνητικά χειρόγραφα ή να μην παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες σύνταξης. Ως εκ τούτου, εκμεταλλεύονται τους ερευνητές που επιθυμούν τη δημοσίευση της εργασίας τους, ενώ υπονομεύουν την ακεραιότητα της έρευνάς τους και τον πιθανό αντίκτυπό της. Αυτό μπορεί να περιπλέξει το έργο της διάκρισης της αξιόπιστης έρευνας από τις αναξιόπιστες πηγές.
Τι είναι η δημοσίευση ανοιχτής πρόσβασης και γιατί είναι σημαντική;
Στα παραδοσιακά μοντέλα δημοσίευσης, τα ακαδημαϊκά περιοδικά με κριτές χρεώνουν μια αμοιβή για τους αναγνώστες για πρόσβαση στα άρθρα τους. Αυτό μπορεί να είναι μια εφάπαξ πληρωμή για πρόσβαση σε ένα μεμονωμένο άρθρο ή τεύχος ή ένα τέλος συνδρομής που επιτρέπει την πρόσβαση σε όλα τα δημοσιευμένα άρθρα τους. Αυτές οι αμοιβές τείνουν να είναι υψηλές και συνήθως καταβάλλονται από πανεπιστήμια ή ερευνητικά ιδρύματα για να επιτρέψουν στο προσωπικό και τους φοιτητές τους να έχουν πρόσβαση σε δημοσιευμένη έρευνα. Τα τέλη καλύπτουν τα έξοδα των περιοδικών που σχετίζονται με την επιμέλεια, την αξιολόγηση από ομοτίμους, τη φιλοξενία και την αρχειοθέτηση.
Ορισμένα περιοδικά μετακινούνται σε άλλα μοντέλα δημοσίευσης, όπως η Ανοιχτή Πρόσβαση. Στις εκδόσεις ανοιχτής πρόσβασης, οι ακαδημαϊκές εργασίες είναι ελεύθερα διαθέσιμες στο διαδίκτυο σε οποιονδήποτε. Σε αυτή την περίπτωση, τα έξοδα που σχετίζονται με τη δημοσίευση ενός άρθρου καταβάλλονται συνήθως από τον ερευνητή που υπέβαλε το άρθρο. Η δημοσίευση ανοιχτής πρόσβασης μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύτερο κοινό και σε μεγαλύτερο αντίκτυπο των άρθρων, καθώς είναι πιο πιθανό να διαβαστούν και να αναφερθούν. Η ελεύθερη διάθεση των ευρημάτων της έρευνας προωθεί επίσης την καινοτομία και δυνητικά επιτρέπει σε περισσότερους ανθρώπους να κάνουν χρήση των υπαρχόντων αποτελεσμάτων. Όλο και περισσότερο, όταν η έρευνα χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους, υπάρχει υποχρέωση δημοσίευσης αποτελεσμάτων με χρήση ανοιχτής πρόσβασης.
Ακολουθήστε το Cibum 
